46 Agnieszka Żbikowska
daryzacji poszczególnych instrumentów marketingu, stąd też wzmożone badania w tym obszarze. Znaczenie badań wyników działalności wydają się natomiast jednakowo istotne dla wszystkich przedsiębiorstw działających za granicą bez względu na osiągnięty etap internacjonalizacji.
4. Źródła informacji w badaniach rynków zagranicznych
Planowanie badań marketingowych wymaga ustalenia źródeł, z których przedsiębiorstwo będzie cmrpało wiedzę potrzebną do rozwiązania problemu. Zdobywanie informacji o rynkach międz^H^towych ze źródeł wtórnych może wiązać się z pewnymi ograłzeniami. E^^^RH^pp^tt^^trzeżenia do danych ze względu na ich:
- dostępność (np.Biski stopień rozwoju jakiegoś państwa spowoduje, że brak będzie podstawowych danych demograficznych czy makroekonomicznych lub będą one niekompleffie; z drugiej strony mimo istnienia szczegółowych opracowań wąskich, wysoce specjalistycznych zagadnień, ich odnalezienie może okazać się trudne lub koszto' me);
- dokładność (związana z jakością wcześniejszego procesu zbierania i przetwarzania danych);
- trafność (np. op sujące zjawiska dane wtórne mogą |yć wyrażone w innych
jednostkach, niż wynikałoby tc^z potrzeb firmy); i
- aktualność;
- porównywalność (w różnych krajach stosuje się odmienne klasyfikacje statystyczne służące do analizy tefeo satiego zjawiska, cd znacznie utrudnia porównywanie danych - temu zagaanjemh fe<*\nęd)io /wwząrczćśtj artykułu)1
Decyzje dotyczące wybonraonKrehTycłtajhików r ewentualnych inwestycji zagranicznych będą podejmowane z wykorzystaniem wtórnych, zewnętrznych źródeł informacji, a yyięo tlchrktóra są dostępne poza firmą. Dane te w szczególności pomagają s/.acó\yąe pqgijinqj6(^/cjiłoji^o^ć rynku.
Rozwój środków -komunikacji, a przede wszystkim Internetu, sprawia, że przedsiębiorstwa mają łatwy dostęp do coraz większej ilości informacji pochodzących ze źródeł wtórnych. Jednocześnie poprawia się jakość i wiarygodność takich danych. Do głównych źródeł informacji zewnętrznych można zaliczyć:
- organizacje międzynarodowe,
- agendy rządowe,
- stowarzyszenia gospodarcze,
- agencje badawcze.
J. Schroeder, Badania marketingowe rynków zagranicznych, AE w Poznaniu, Poznań 2000,