310 Katarzyna Tkocz-Wolny
Podstawą początkowej wyceny nieruchomości inwestycyjnych jest ich wartość początkowa, często określana również wartością brutto. W przypadku nabycia nieruchomości, zarówno nowych, jak i używanych, wartością początkową jest cena nabycia, która obejmuje kwotę należną sprzedającemu, bez podlegającego odliczeniu podatku VAT i jest powiększona o poniesione koszty. Do kosztów tych zalicza się koszty bezpośrednio związane z zakupem i przystosowaniem nieruchomości do stanu zdatnego do używania, jak również koszty związane z obsługą zobowiązań zaciągniętych w celu sfinansowania zakupu lub budowy i związane z nimi ujemne różnice kursowe, pomniejszone o dodatnie różnice kursowe. Jeżeli natomiast nieruchomość została wytworzona we własnym zakresie, wartością początkową jest koszt wytworzenia, który obejmuje poniesione za okres do dnia przejęcia obiektu koszty bezpośrednie oraz uzasadnioną część kosztów pośrednich związanych z jego wytworzeniem. Koszt wytworzenia zwiększają także koszty obsługi zobowiązań zaciągniętych w celu finansowania budowy we własnym zakresie i związane z nimi ujemne różnice kursowe, pomniejszone o dodatnie różnice kursowe29.
Podstawą wyceny na dzień bilansowy jest wartość netto nieruchomości. Zgodnie z obowiązującymi przepisami (UOR i MSR 40) nieruchomości zaliczane do inwestycji wycenia się nie rzadziej niż na dzień bilansowy, według zasad stosowanych do środków trwałych lub według ceny rynkowej, bądź inaczej określonej wartości godziwej30.
Tak więc w zakresie wyceny bilansowej nieruchomości inwestycyjnych możliwe są dwa alternatywne sposoby ich wyceny:
- wycena w cenie nabycia,
- wycena w wartości godziwej.
Pierwszy z nich oznacza, że na dzień bilansowy nieruchomości inwestycyjne są wyceniane według tych samych zasad co środki trwałe. W związku z tym wycena taka powinna nastąpić w cenie nabycia lub koszcie wytworzenia pomniejszonych o odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe, a także odpisy z tytułu trwalej utraty wartości. Odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe w przypadku nieruchomości inwestycyjnych są dokonywane, tak jak w przypadku środków trwałych, w celu uwzględnienia utraty ich wartości na skutek używania lub upływu czasu. Natomiast o trwałej utracie mówimy wówczas, gdy istnieje duże prawdopodobieństwo, że kontrolowany przez jednostkę gospodarczą składnik aktywów nie przyniesie w przyszłości przewidywanych korzyści ekonomicznych. Sytuacja taka uzasadnia dokonanie odpisu aktualizującego doprowadzającego wartość składnika aktywów wynikającą z ksiąg rachunkowych do ceny 29 Por. np. A. Helin. J. Wasilewska. K. Szymański: Inwestycje. ODDK. Gdańsk 2003. s. 38; A. Hopfer.
R. Jurkiewicz: Wycena nieruchomości inwestycyjnych. „Rachunkowość" 2004. nr 6. s. 18.
50 Art. 28 ust. 1 pkl 1. ust. 2, 3 .8 UOR.