1194638895

Polakom szczególnie silne poparcie francuskie i nie pozostawało bez wpływu na przedstawicieli innych mocarstw**.

Dyplomacja ukraińska ze swej strony także domagała się całego spornego terytorium. W nocie wystosowanej przez delegację Republiki Ukraińskiej do przewodniczącego Konferencji Pokojowej Georgesa Clemenceau w dniu 25 II 1919 r. stwierdzono, ze „Ukraińcy zamieszkujący ziemie byłych Austro-Węgier wybrali rząd tymczasowy i odbudowali państwo ukraińskie Galicji i Lodornc rii obejmujące Galicję Wschodnią, mającą, jako granicę rzekę San. włączając Łemkowszczyznę. Bukowinę północną z miastem Czerniowce i cztery komitaty północno-wschodnich Węgier. Zgromadzenie Narodowe tego państwa zwołane 4 stycznia br. w Stanisławowie postanowiło przyłączyć się do Wielkiej Ukrainy. Postanowienie to zostało jednogłośnie potwierdzone przez parlament Republiki Ukraińskiej w Kijowie. W ten sposób Republika Ukraińska połączyła wszystkie ziemie zamieszkane przez Ukraińców sąsiadujących z następującymi państwami: Rumunią. Węgrami. Czechosłowacją. Polską. Litwą. Białorusią. Rosją i Gruzją"*⁴.

Rewindykacje zawarte w memoriałach przedłożonych przez stronę ukraińską Konferencji Pokojowej w kwestii Galicji Wschodniej obejmowały w wersji minimum 53 tys. km^J. a w wersji maksimum 55.3 tys. km' z Przemyślem i Sanokiem, przy czym zasadniczo rzeką graniczną miał byc San. z wyjątkiem Łemkowszczyzny. która klinem sięgała az w okolice Nowego Sącza. Wysuwając tego typu roszczenia, posługiwano się argumentami etnicznymi i historycznymi, nawiązując do tradycji panującego w XIII w. króla halickiego Daniela oraz oskarżano Polaków o agresję, podkreślając jednocześnie zasługi wojsk ukraińskich w walce przeciw bolszewikom. Stwierdzono mianowicie, iz „pułki ukraińskie w Galicji zostały juz użyte przeciwko wojskom bolszewików rosyjskich" oraz ze „Z tego powodu Delegacja Republiki Ukraińskiej prosi w imieniu swego rządu Konferencję Pokojową, aby skorzystała ze swego autorytetu i swego wpływu na Polaków i rząd Królestwa Rumunii, aby nie pogardzały zasadami uchwalonymi przez Konferencję Pokojową i nie wysyłały swych wojsk na terytorium Republiki Ukraińskiej oraz ażeby wycofały natychmiast te, które juz wysłały"‘^,\ Mimo tych oświadczeń, maksy-małistyczne żądania ukraińskie zostały przez Konferencję od razu odrzucone*⁷.

64    APIP. t. II. s. 22-23.28-32; D. Lloyd Ceorge.op.cit.. t.1. s. 280; M. M. Drozdowski.op. cii., s. 149.

65    SPKP. i. II. s. 250. Granice z Rosj^ były trudne do określenia z uwagi na nieuwzględnianie przez statystyki rosyjskie odrębności Ukraińców. Terenem spornym był np. Kubań - 36.2% Ukraińców na 30.5% Rosjan (dane ukraińskie). S. Dnistrianskyi. op. cit.. s. 103-104.106.

66    SPKP. t. II. s. 250-251. Por. R. Bierzanek.op. cit.. s. 100.

67    PPC. t. XI. s. 74; H. Katowski, op. cit.. s. 171-172, faktycznie ZURL obejmowała sw* kontrola ok. 40 tys. km-’.

OstateczniespórpolskoukrainskioGalicję Wschodnią został oddany do rozpatrzenia utworzonej przez Radę Najwyższą decyzjami z 12 i 16II1919 r. Komisji do Spraw Polskich pod przewodnictwem przedstawiciela Francji, byłego ambasadora Republiki w Berlinie. Julesa Martina Cambona. Komisja ta powołała 1 III 1919 r. podkomisję z gen. Henri Le Rondem na czele z zadaniem opracowania projektu granic Polski. Po opracowaniu granicy z Niemcami 121111919 r. rozpoczęto prace nad projektem granicy polsko-rosyjskiej. Rada Najwyższa dązyładoopóznienia ostatecznych decyzji do czasu wyjaśnienia się sytuacji w Rosji, nawet jeśli nie dotyczyły one ziem należących do imperium Romanowów przed 1914 r.. jak np. Galicji Wschodniej, l-e Rond opowiadał się wprawdzie za podjęciem dyskusji w tej sprawie, lecz Rada. nie chcąc jej przesądzać na niekorzyść Rosji, powołując się na konflikt polsko-ukraiński, stwierdziła, ze nie można sprawy granic w tym rejonie omawiać przed zawieszeniem broni. Instrukcje Komisji Cambona nie obejmowały nawet odpowiedzi na pytanie, z jakim państwem Polska ma graniczyć na wschodzie**.

Odpowiedz na to pytanie istotnie nie była łatwa, zarowno z uwagi na rozwój sytuacji na Ukrainie, jak i na różnice zdań w stanowisku poszczególnych wielkich mocarstw, jak i wreszcie przez wzgląd na nacisk dyplomatyczny ..białej" Rosji. Rozważając sytuację na południu dawnego imperium Romanowów. Rada Najwyższa skonstatowała 15 II1919 r.. iz bolszewicy gwałtownie posuwając się naprzód, bez trudności zdobyli Kijów. Charków i Jekaterynosław oraz dużą częsc Donszczyzny. Spodziewano się. ze wkrótce uzyskają kontakt bojowy z francusko--greckimi siłami w Odessie i Chersonezie. natomiast .Ukraiński (Wynnyczenko - Petlura) Dyrektoriat, którego kontyngenty w większości rozproszyły się lub przeszły do bolszewików, ma zamiar schronie się do Galicji"**.

Mimo nieufnego stosunku Konferencji do URL i Petlury. alianci nie chcieli zrezygnować ze wzmocnienia sił antybolszewickich na południu. Szczególną aktywność w tym względzie wykazywali Francuzi, którzy juz 3011919 r. rozpoczęli rozmowy z Ukraińcami. Ich celem było uzyskanie zgody Dyrektoriatu na wspólną z Denikinem i koalicją walkę przeciw-bolszewikom. Rząd URL uzależnił jednak sw-ą zgodę na tego typu akcję od uprzedniego uznania przez Francję niepodległości Ukrainy. Przedstawiciel Republiki Francuskiej gen. Henri Mathias Berthelot podczas swej wizyty w Odessie w dniach 12-13 II 1919 r. oświadczył jednakże, iz Paryż jest wierny zasadzie niepodzielności Rosji’⁰. Mimo to Arnold

68    A. Ju/wenko. Polsku u „biała" Rosja.... s. 89-92; A. Partyka. PoUkir koncepcje autonomii Galicji V\^rych*xinicj w lutach 1919-1922. „Studia Historyczne". R. XIX. 1976. z. *1(75). s. S63.

69    PPC.UV.s.lO-U.

70    A Juzwcnko. Polska u „biała" Rosja..-, s. 69 70.

35