120139403

140 RECENZJE I PRZEGLĄDY PIŚMIENNICTWA

bogata; u nas termin ten znalazł się w Słowniku terminologicznym informacji naukowej (Wrocław, 1979); na początku lat osiemdziesiątych pisała na ten temat Barbara Stefaniak, a w kilka lat później Wanda Pindlowa, Anna Sitarska, Marta Skalska-Zlat i Anna Żbikowska-Migoń. Obecnie zagadnienia bibliometrii przybliżyła nam M. Skalska-Zlat w książce Bibliometryczne badania rozwoju dyscypliny naukowej [8]; wywody Autorki zawarte są w 3 rozdziałach: 1. Zastosowania bibliometrii w badaniach naukoznawczych (s. 6-27); 2. Bibliometryczny model opisu dyscypliny naukowej (s. 28-39); 3. Właściwości piśmiennictwa dyscypliny jako wskaźnik jej struktury i rozwoju (na przykładzie polskiej literatury gleboznawczej 1971-1980) (s. 40-121). Pracę kończy bogaty wykaz wybranej literatury przedmiotu i aneks zawierający liczne tabele.

Wraz z przekształceniami w gospodarce naszego kraju szczególnie przydatny w sferze produkcji, handlu i usług okazał się marketing — proces aktywnego kształtowania zjawisk, którego głównym celem jest pozyskanie klienta. Jacek Wojciechowski w książce Marketing w bibliotece [9] zwrócił uwagę na możliwości zastosowania strategii marketingowej również w nowoczesnym bibliotekarstwie. Byłby to tzw. marketing niekomercyjny. Rozważania swe oparł Autor na analizie odpowiedzi na kwestionariusz ankiety rozesłany do bibliotek wyższych uczelni, instytutów naukowych i wojewódzkich bibliotek publicznych. W uwagach końcowych Autor pisze: „[...] zasada funkcjonowania aktywnego oraz nastawienia na użytkowników [...] znana jest w bibliotekarstwie i lansowana od dawna. Jednak nie wszędzie i nie wszyscy ją sobie uświadamiają oraz nie wszyscy akceptują. Tak więc przeniesienie i wykorzystanie koncepcji marketingowych może być w bibliotekarstwie produktywne. Może mianowicie okazać się inspirujące dla wprowadzenia nowych pomysłów i rozwiązań, dla innowacji organizacyjnych oraz optymalizacji sposobów postępowania. Co najmniej zaś przyczyni się do uporządkowania i wzbogacenia refleksji nad bibliotekarstwem aktywnym. I takie są intencje niniejszego tekstu” (s. 157).

Szybko i sprawnie ukazują się publikacje dokumentujące konferencje poświęcone komputeryzacji działalności bibliotecznej. Mamy do zasygnalizowania 2 wydawnictwa tego typu. Pierwsze zawiera materiały z konferencji zorganizowanej w Toruniu przez Bibliotekę Główną UMK z udziałem Zakładu Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej UMK [10]. W spotkaniu wzięli również udział goście zagraniczni z Wielkiej Brytanii, Węgier i Stanów Zjednoczonych. Poza sesją wprowadzającą odbyły się 4 sesje poświęcone następującym zagadnieniom: 1. Bazy danych, 2. Zintegrowane systemy biblioteczne, 3. Współpraca bibliotek, standardy, 4. Wyszukiwanie informacji przez użytkowników. W sumie wygłoszono 20 referatów. Zacytuję tu optymistyczne stwierdzenie w referacie Anny Sitarskiej: „Bardzo wyraźne jest dążenie do wyjścia ze stanu stagnacji przez działania, które nie są sterowane odgórnie”. „[.„] mimo braku wyraźnej, państwowej polityki bibliotecznej, w ciągu ostatnich trzech lat w zakresie automatyzacji zmieniło się niepomiernie więcej niż w czasie poprzednich lat dwudziestu” (s. 72). Na zakończenie konferencji przeprowadzono przegląd systemów stosowanych w Polsce.

Druga konferencja poświęcona komputeryzacji bibliotek publicznych została zorganizowana w Białymstoku w październiku 1993 r. [11] przez ZG SBP, Zarząd Okręgu, WBP im. Ł. Górnickiego w Białymstoku i BN. W tym samym 1993 r. — co warte podkreślenia — ukazały się drukowane materiały z konferencji. Wygłoszone referaty zgrupowano w 3 częściach: Cz. 1. Zagadnienia ogólne; Cz. 2. Doświadczenia bibliotek publicznych zaawansowanych w komputeryzacji prac bibliotecznych; Cz. 3. Oferta Biblioteki Narodowej. W części dotyczącej spraw ogólnych znalazły się następujące referaty: Lucjan Biliński: Stan komputeryzacji bibliotek publicznych w Polsce; Małgorzata Kamińska: Komputeryzacja bibliotek publicznych - podsumowanie ankiety; Jan Wołosr Programowe i organizacyjne aspekty automatyzacji bibliotek publicznych; Zdzisław Tomasz Dobrowolski: Kierunki rozwoju oprogramowania bibliotecznego; Jerzy Maj: Komputeryzacja bibliotek publicznych; Anna Paluszkiewicz: Struktura danych w skomputeryzowanych systemach bibliotecznych; Hanna Misiewicz: CD-ROM w pracy bibliotek. W części 2 znalazły się referaty informujące o pracach nad komputeryzacją w 7 bibliotekach wojewódzkich (Białystok, Gorzów Wielkopolski, Katowice, Sieradz, Słupsk, Szczecin i Olsztyn), o kierunkach działań w bibliotekach publicznych w Lodzi i o stanie komputeryzacji w Bibliotece Publicznej m.st. Warszawy. W części 3. BN zaprezentowała swą ofertę w zakresie rozpowszechniania danych na nośnikach komputerowych (s. 110-130). Na zakończenie konferencji poszczególne firmy prezentowały swoje usługi dotyczące komputeryzacji bibliotek (s. 131-150).