7349812326

498 RECENZJE I PRZEGLĄDY PIŚMIENNICTWA

dzenia nauki o informacji, a mianowicie problem wyszukiwalności informacji publikowanej w Internecie. Jednym z rozwiązań tego problemu, od wielu już lat rozważanym w badaniach nad reprezentacją wiedzy i tworzeniem ontologii informatycznych, jest wykorzystanie sieci semantycznych do automatycznego rozpoznawania treści elektronicznie zapisanych tekstów. Tematyka ta leży m.in. w centrum badań nad projektem Semantycznego Weba. O takich właśnie sieciach semantycznych umożliwiających automatyczne rozpoznawanie semantyki tekstów języka naturalnego pisze profesor Lubaszewski, zwracając uwagę z jednej strony na potrzebę sięgania po tego typu narzędzia w celu zapewnienia trafnego i możliwie kompletnego wyodrębniania w zasobach Internetu tych treści, które faktycznie odpowiadają na pytania użytkownika, a z drugiej sygnalizując, iż coraz częściej narzędzia te można już spotkać w wyszukiwarkach internetowych nowej generacji. Warto zwrócić uwagę na dość zaskakujące, ale też i zastanawiające powiązanie przez autora zagadnienia wyszukiwalności informacji w wielkich i heterogenicznych zasobach globalnej sieci z zagadnieniem jej anonimowości. Anonimowość zwykle łączy się z niemożnością-jak dowodzi autor, de facto tylko pozorną - identyfikacji użytkowników Internetu i problemem ich odpowiedzialności za to, jak i w jakim celu Internet wykorzystują. W tym powszechnie znanym ujęciu anonimowość dotyczy przede wszystkim nadawców informacji, jednak według autora można odnieść ją także do informacji, które nie mogą trafić do odbiorców, bo zawierające je teksty są niewyszukiwalne za pomocą stosowanych dziś metod wyszukiwania, opartych na porównywaniu formalnej zbieżności znaków.

Internet z punktu widzenia prowadzonej w nim komunikacji interpersonalnej analizowany jest przez profesora Eugeniusza Wilka, kulturoznawcę z Instytutu Sztuk Audiowizualnych. Twórcami określenia Computer-mediated com-munication (CMC), oznaczającego komunikację międzyludzką poprzez komputer, są Anglicy Murray Turoffi Star Roxane Hiltz (1978 r.). CMC zyskała na popularności w latach dziewięćdziesiątych XX w., kiedy to zaczęło pojawiać się coraz więcej publikacji na jej temat. Dziś jest ona dyscypliną naukową, zajmującą badaczy wielu dziedzin, co - zaznacza autor - ma wpływ na sposób jej definiowania. O ile bowiem pierwsze propozycje terminologiczne CMC odnosiły się do najprostszych form komunikacji z wykorzystaniem nowych technologii, to obecnie pojęciem tym obejmuje się także handel elektroniczny, prace naukowo-badawcze nad Siecią, dziennikarstwo online, edukację poprzez Sieć i społeczności sieciowe (s. 34).

Coraz szersze traktowanie CMC - twierdzi E. Wilk - powoduje, iż sprawdzające się do tej pory metody badawcze już nie wystarczają. Konieczne jest zatem znalezienie nowych narzędzi opisu komunikacji medialnej. Szansę taką upatruje autor w krytycznej analizie dyskursu, nurcie badawczym, opierającym się na wynikach brytyjskich studiów kulturowych, łączącym zaś lingwistyczną teorię dyskursu z elementami kulturo- i medioznawczymi. W artykule E. Wilka czytelnik znajdzie wnikliwą analizę mechanizmów dyskursywnych i etapów krytycznej analizy dyskursu Normana Fairclougha. Autor zwraca uwagę na jego fascynację myślą Michela Foucaulta, szczególnie gdy dokonuje on definiowania praktyk dyskursywnych, działań zmierzających do produkcji tekstów medialnych, skierowanych do szeroko rozumianej publiczności (czytelników, słuchaczy, widzów). Silnie akcentuje inną ważną cechę teorii Fairclougha: przenoszenie kulturowych i społecznych doświadczeń na proces tak produkcji, jak i odbioru tekstu. Koncepcja Fairclougha inspirowanego filozofią Foucaulta, a także ustalenia Martina M. Jacobsena dotyczące cyberdyskurywności i jej głównych cech takich, jak: wir-tualność, dynamika (zmienność przekazu), emergentny (nieprzewidywalny) i idiosynkratyczny (dominacja użytkownika nad przekazem) charakter komunikatu CMC, wytyczają - zdaniem E. Wilka - nowy kierunek badawczy w tym obszarze nauki.