1282722133

Z WARSZTATU PALEOSLAWISTY-TŁUMACZA 165

nosłowiańskich, rosyjskich, ukraińskich”, oraz transliterację alfabetem łacińskim. W rezultacie otrzymujemy następującą konstrukcję haseł (z zachowaniem oryginalnej pisowni):

Bogogtasnik cs. bogoglasnik; gr. theofónikon („theos” Bóg + „foni” głos);

epitrachelion gr. („epi” na + „trachelos” „trachelion” kark, arteria, tchawica), peritra-chelion, petrachelion; cs. jepitrachil epitrachfl; ukr. jepitrachyl jepitrachfl’; poi. epitrachylion;

Horologion gr. (księga godzin); cs. czasosłowiec ćasoslóvec, czasosłow ćasoslóv; poi. czasosłów;

kapłaństwo, cs. swiaszczenstwo svjasććnstvo;

ładan cs. ladan, ładon cs. ladon, liwan cs. lfvan,fimian; gr. ladanon, ledanon, lfbanos (od nazwy drzewa „liban” cedr libański), fimidn, thymiama;

omoforion, gr. omophórion („omos” ramię + „phoreo” nosić), omophoron, ómo-phortion, naphorion, maphorion; cs. omoforij, omofor, maforij, nadramienije nadramenie, naramnik (niepoprawnie);

orlec cs.; gr. aetós, poi. pot. orlik;

Prolog cs. prolog lub prólog; gr. prólogos;

skufia cs.; gr. skuphos (kubek, miseczka), skouphfa;

Sticherarion gr. (gr. „stichera”, cs. „stichćra”, ukr. „stichfra” stychiera, hymn liturgiczny); cs. stichirar’, ukr. stychyrar stichirar; poi. stychierar, stychierarz.

Hasła (329) pogrupowano nie alfabetycznie, a w układzie rzeczowym (w następujących kategoriach: części składowe świątyni z wyposażeniem; pozostałe elementy wyposażenia świątyni; utensylia biskupie; dystynktoria; szaty duchowieństwa Kościoła wschodniego; księgi liturgiczne (wybór); sprzęty różne).

Przekonanie Pokorzyny o problemach terminologicznych podzielają również autorzy innych opracowań. W opinii Elżbiety Smykowskiej, autorki serii słowniczków (2002-2008): Ikona, Liturgia prawosławna, Prawosławni święci i Zwyczaje i obrzędy prawosławne, „trudność tkwi w tym, że terminologia cer-kiewnosłowiańska nie ma właściwie usystematyzowanych i uporządkowanych odpowiedników w języku polskim”, choć jednocześnie „terminy cerkiewno-słowiańskie funkcjonują w percepcji i świadomości prawosławia w Polsce i nie wywołują jakiegoś dysonansu”²². Stąd cechą charakterystyczną słowników Smykowskiej jest „podawanie obok terminów cerkiewnosłowiańskich ich spolszczonej transliteracji oraz zamienników z odniesieniem do terminologii cerkiewnosłowiańskiej”, a niekiedy też greckiej, np.:

²² Wszystkie cytaty za: E. Smykowska, Wstęp, w: taż, Liturgia prawosławna. Mały słownik. Warszawa 2008, s. 5.