1464646957

B. Kożuch, A. Kożuch, Podstawy organizacji i zarządzania

W nurtach klasycznym i neoklasycznym, opartych na uogólnianiu doświadczeń praktycznych, wyróżnić można następujące kierunki i szkoły: kierunek taylorowski, kierunek administracyjny (fayolowski), szkołę uniwersalistyczną (szkołę procesu zarządzania), szkołę empiryczną, tzw. nową falę w zarządzaniu.

Szkoła klasyczna, czyli kierunki taylorowski i administracyjny, stworzyła podwaliny rozwoju nauk o organizacji i zarządzaniu. Najwybitniejsi przedstawiciele tych kierunków F.W. Taylor i H. Fayol uogólniali praktyczne doświadczenia w rozwiązywaniu problemów zarządzania, formułując ogólne zasady usprawniania funkcjonowania organizacji.

Największym osiągnięciem F.W. Taylora, autora podstawowych idei naukowego zarządzania, było wykazanie potrzeby i przydatności metod naukowych opartych na obserwacji, pomiarach i eksperymentach w organizowaniu działalności ludzi. Mając na celu zwiększenie efektywności i wydajności siły roboczej, sformułował on podstawowe kroki w naukowym zarządzaniu, a mianowicie:

1. Naukowe opracowanie każdego elementu pracy na danym stanowisku.

2. Naukowy dobór pracowników i przygotowywanie ich (szkolenie) do wykonywania pracy zgodnie z krokiem 1.

3. Nadzorowanie pracowników, zapewniające stosowanie się do wyznaczonych metod wykonywanej pracy.

4. Dalsze planowanie pracy dla zapewnienia efektywnego wykonywania pracy [Griffn, 1996; Webber, 1996].

F.W. Taylor był autorem koncepcji zarządzania noszącej miano systemu funkcjonalnego lub systemu Taylora. Podstawą jej było dokonanie podziału pracy kierowniczej oraz bezpośredni kontakt ze szczeblem wykonawczym następujących wydzielonych stanowisk: opracowywania instrukcji, ustalania norm czasowych, kontroli jakości, szkolenia robotników i dyscypliny pracy. W rozwiniętym systemie funkcjonalnym występuje osiem stanowisk mistrzów: czterech w dziale organizacji (zlecanie robót, opracowanie kart instrukcyjnych, czasu i kosztów, dyscypliny pracy) i czterech bezpośrednio w oddziale produkcyjnym (przygotowanie robót, szkolenie i technologia, kontrola jakości, utrzymanie ruchu) [Martyniak, 1993]. Za przedstawicieli naukowego zarządzania uznaje się również następujących badaczy: F.B. Gilbretha i L.M. Gilbreth, H.L. Gantta, H.L. Le Chateliera.

Wybitnym polskim przedstawicielem tego kierunku był K. Adamiecki. Prowadził on w tym samym czasie co F.W. Taylor badania nad wydajnością pracy, ale w szerszym zakresie, niż to czynił twórca naukowego zarządzania. K. Adamiecki w 1903 r., tj. w roku wydania pierwszej na świecie książki z zakresu nauki

0 organizacji i zarządzaniu autorstwa F.W. Taylora pt. Shop Management (Zarządzanie warsztatem wytwórczym), wygłosił w Towarzystwie Technicznym w Jekaterynosławiu odczyt pt. O zasadach organizacji pracy zespołowej, w której po raz pierwszy zaprezentował swoją metodę, znaną pod dwiema nazwami: metody harmonizacji lub metody wykreślnej planowania pracy zespołowej.

Twórcą kierunku administracyjnego jest H. Fayol, francuski przemysłowiec, a później pierwszy wykładowca przedmiotów „kierownictwo przedsiębiorstw”

1 „organizacja pracy”, wprowadzonych w 1918 roku w Wyższej Szkole Zarządzania w Paryżu. O jego sukcesie zawodowym zadecydowały uzdolnienia w zakresie zarządzania. Uogólniając swoje doświadczenia, wyodrębnił on funkcję zarządzania