1464646972

B. Kożuch, A. Kożuch, Podstawy organizacji i zarządzania

0    charakterze funkcjonalnym, które zachodzą pomiędzy obserwowalnymi

1    mierzalnymi wielkościami. Na wyższym stopniu rozwoju można więc dokonać uogólnień wynikających z badań. Na jeszcze wyższym szczeblu dojrzałości znajdują się te dyscypliny, które formułują teorie średniego zasięgu, a więc teorie odnoszące się do konkretnego aspektu rzeczywistości. Natomiast na najwyższym szczeblu znajdują się dyscypliny koncentrujące się na próbach wyjaśnienia szerokiego obszaru rzeczywistości — tzw. wielkie teorie, charakteryzujące się wysokim poziomem abstrakcji [Staehle, 1980, s. 48, cyt. za: Zimniewicz, 2005, s. 253].

Dotyczy to także teorii organizacji i zarządzania. Polską specyfiką podejścia do tej dyscypliny nauki i dydaktyki jest łączenie teorii organizacji ze sztuką zarządzania. Dotychczas zatem nie występowała nauka o organizacji, lecz nauki

0    zarządzaniu z teorią organizacji i zarządzania jako dyscypliną podstawową,

1    często z odrębnym traktowaniem teorii organizacji w ramach tej podstawowej dyscypliny. Jednak niewystępowanie konkretnej nazwy wcale nie oznacza brak dorobku naukowego.

W naukoznawstwie istnieją różne klasyfikacje nauk. W jednej z nich wyróżnia się nauki stosowane jako te, będące blisko praktyki i na nauki podstawowe, teoretyczne, które są oddalone od praktyki. Występuje również podział na nauki nomotetyczne i idiograficzne. Te pierwsze odkrywają prawa — do nich należą wszelkie nauki przyrodnicze, natomiast drugie mają za zadanie opisać rzeczywistość i pomóc w jej zrozumieniu, tworzyć syntezy i stymulować zmiany. Do tej grupy należą nauki o organizacji i zarządzaniu [Zimniewicz, 2005, s. 258].

Ustalenie standardów kształcenia na poziomie wyższym dla dwóch odrębnych dyscyplin, tj. nauki o organizacji oraz podstaw zarządzania, uwypukla obecny od początku problem granic pomiędzy wskazanymi dwoma systemami teoretycznymi. We współcześnie ukształtowanych warunkach oznacza to dość znaczne nakładanie się przedmiotu zainteresowania obu dyscyplin, a także zachowań organizacyjnych jako nowej w naszym kraju subdyscypliny. Konieczne jest więc usystematyzowanie na nowo dorobku tych nauk.

1.2. Cel i zakres nauki o organizacji i zarządzaniu

Na początku XX wieku powstała grupa nauk szczegółowych, których przedmiotem zainteresowania jest zorganizowane działanie ludzi, przede wszystkim realizowane w ramach organizacji.

Wśród nauk o organizacji i zarządzaniu centralną pozycję zajmuje teoria zarządzania, tradycyjnie nazywana teorią organizacji i zarządzania, a coraz częściej - podstawami zarządzania. Jej celem jest inicjowanie badań oraz integrowanie dorobku poznawczego, metodologicznego i organizacyjno-technicznego w dziedzinie organizacji i zarządzania.

Celem badań prowadzonych w ramach tej dyscypliny naukowej jest poznawanie stanu wycinka rzeczywistości, będącego przedmiotem jej zainteresowania, wyjaśnianie relacji między cechami zorganizowanego działania ludzi, ukazywanie prawidłowości zachodzących zmian, a także wykrywanie zależności oraz tendencji tych zmian, które mogą być wykorzystane w przekształcaniu rzeczywistości.