1464646959

B. Kożuch, A. Kożuch, Podstawy organizacji i zarządzania zatrudnienia, tryb podejmowania decyzji, umiejscowienie odpowiedzialności, szybkość oceny i awansu, mechanizmy kontroli, specjalizacja ścieżek kariery, charakter troski o pracownika. Mieszane podejście (typ Z), zawierające indywidualną odpowiedzialność jako jedną cechę typu A oraz zbiorowe podejmowanie decyzji, powolne awansowanie i całościową troskę o pracownika jako trzy cechy typu J, a ponadto zmodyfikowane pozostałe trzy cechy, np. długookresowe zatrudnienie zamiast krótkookresowego (typ A) i dożywotniego (typ J), może dawać szczególnie dobre wyniki. Przydatność modelu typu Z uzasadniają sukcesy takich firm, jak: IBM, Hewlett-Packard Co., The Procter&Gamble Co.

Innym przykładem tzw. nowej fali jest podejście do zarządzania nakierowanego na osiąganie doskonałości zaprezentowane przez T.J. Petersa i R.H. Watermana w 1982 r. w pracy pt. In Search of Excellence (W poszukiwaniu doskonałości).

Z nurtem klasycznym powiązana jest, ale do niego niezaliczana, koncepcja organizacji biurokratycznej M. Webera. Jest on twórcą modelu instytucji biurokratycznej jako aparatu sprawowania władzy, której charakterystykę przedstawił następująco:

- formalny system zasad postępowania i procedur;

- bezosobowość stosunków w organizacji (zależności pomiędzy stanowiskami pracy);

- podział pracy;

- hierarchiczna struktura organizacyjna;

- sformalizowany system przyjmowania i awansowania pracowników;

- legalny charakter władzy kierowników.

Model ten stanowił bezpośrednią inspirację do tzw. poweberowskich modeli biurokracji, wzbogaconych o nieprzewidywalne skutki ludzkich zachowań. Dorobek M. Webera sytuowany jest na pograniczu nurtów klasycznego i neoklasycznego oraz nurtu psychospołecznego [Kożuch, 2007, s. 38-39].

W nurcie behawioralnym (psychospołecznym) wyodrębnia się kierunek psychologiczny i kierunek socjologiczny. Pierwszy z nich koncentruje się na zjawiskach interpersonalnych, zajmując się głównie teoriami motywacji. I tak, początkowo w ramach human relations teorie motywacji były wyprowadzane z behawioralnej koncepcji psychologicznej, później były wykorzystywane koncepcje psychodynamiczne, a ostatnio teorie zachowań ludzi wyprowadza się z koncepcji poznawczej. Do charakterystycznych cech kierunku psychologicznego należy zaliczyć podejmowanie problematyki badawczej, koncentrującej się na: zadowoleniu z pracy w relacji do wydajności i efektywności organizacji, na kierowaniu ludźmi, na procesach podejmowania decyzji i komunikowaniu się ludzi w organizacjach, na konfliktach i zmianach w organizacji. Tematyka podejmowana przez przedstawicieli tego kierunku bliska jest problematyce socjologicznej. Do nich należą m.in.: D. Mc Gregor, R. Likert, D. Katz, R.L. Kahn.

Kierunek socjologiczny w centrum uwagi sytuuje problemy interpersonalne, ich wpływ na stosunki społeczne oraz wpływ ludzi na pozostałe zasoby organizacji. Przedmiotem uwagi badaczy zaliczanych do tego kierunku, np. E. Mayo, są małe grupy, w których stosunki między ludźmi mają charakter bezpośredni. Ludzie w organizacji przejawiają zachowania organizacyjne, a uczestnicy grup wzajemnie na siebie oddziałują. Wśród innych problemów podejmowanych przez kierunek