42 Rzecz o ZMS - ani laurka, ani pamflet
latach siedemdziesiątych, w okresie gierkowskim, kiedy rekomendowanie ZMS-owców do partii było szczególnie masowe Traktowano je jako szczególny wyraz zaufania do młodzieży, która entuzjastycznie i całkowicie popiera pogrudniowe kierownictwo partii, jego politykę przyspieszonego rozwoju. W późniejszych latach, kiedy zaczęły się objawiać kłopoty i problemy rodem z koncepcji życia na kredyt, kiedy nasilała się działalność opozycyjna, już me tylko w środowiskach inteligencji, masowe zasilanie szeregów partyjnych młodzieżą, często przy obniżonych kryteriach i wymaganiach, było w pewnym sensie zabiegiem socjotechnicznym dla podtrzymania dobrego samopoczucia kierownictwa partyjnego; miało na celu utrzymanie przeświadczenia, że skoro „młodzież z partią", to złozona sytuacja społeczna i narastające problemy ekonomiczne me są zagrożeniem dla programu budowy „drugiej Polski" Na tej nucie grała też propaganda sukcesu. Nie była z tego wyłączona prasa ZMS. Ale prasa Związku, jej rola i udział w życiu organizacji, kształtowaniu jej oblicza, programu, realizacji zadań wychowawczych to zupełnie odrębny temat, zasługujący na podjęcie w badaniach prasoznawczych. Tylko, czy jest obecnie odpowiedni klimat po temu9
W dokumentach programowych, w wypowiedziach kierowniczych działaczy Związku, na całej przestrzeni czasowej istnienia organizacji, podkreślano znaczenie współuczestnictwa i współodpowiedzialności za -mówiąc górnolotnie - losy kraju Sprowadzając to bardziej na ziemię, chodziło o podmiotowość organizacji, ojej pozycję w życiu społecznym, o jej wpływ na decyzje dotyczące nie tylko młodego pokolenia, ale spraw ogólniejszych, ważnych dla całego społeczeństwa
W czasach narodzin ZMS. kiedy szło głównie o likwidację skutków stalinizmu w życiu kraju. Związek podkreślał znaczenie rzeczywistego udziału mas w rządzeniu jako sposobu i gwarancji przezwyciężenia admimstracyjno-biurokratycznych metod sprawowania władzy, samowoli i braku kontroli społecznej. To właśnie wówczas postulował podniesienie roli rad robotniczych jako istotnego elementu polskiego modelu budownictwa socjalistycznego, dopominał się o jawność życia społeczno-politycznego. co miało być warunkiem wciągnięcia mas do udziału w rządzeniu krajem To wówczas sformułował hasło o braniu przez młodzież swoich spraw w swoje ręce, co oznaczało podejmowanie samodzielnych działań dla rozwiązywania spraw młodzieży ale także prezentowanie spraw młodzieży w odpowiednich strukturach władzy, domaganie się ich aktywności i decyzji rozwiązujących problemy.
Można powiedzieć, ze w początkowym okresie swego istnienia, w czasach popazdziermkowego fermentu, funkcje współuczestnictwa i