46 Rzecz o ZMS - ani laurka, ani pamflet
członkostwo w organizacji me było tylko formalnym, koniunkturalnym epizodem w życiorysie, lecz polem społecznej aktywności, szkołą charakteru, wyborem drogi życiowej, ideałów i systemu wartości. Ci ludzie stanowią dzisiaj ważną częśc polskiej lewicy. Inni, niestety liczni, me uznają za słuszne i potrzebne pozostawianie w sobie, swojej świadomości, pamięci
0 tamtych latach kiedy nosili legitymacje ZMS
W tym szkicu me zamierzałem pisać bodaj zarysu historii ZMS. Starałem się jedynie opisać klimat jego narodzin, kształtowanie się programu, założenia ideowe, realizację zamierzeń i zadań. Metoda opisu implikuje niejako wstrzemięźliwość w formułowaniu własnych opinii i ocen Ale nie udało mi się to: są one widoczne w tekście - być może niedostatecznie uargumentowane me uwzględniające wszystkich okoliczności i uwarunkowań, me poparte odwołaniem się do źródeł i materiałów, pogłębioną refleksją
Na pełne, wyważone, oparte o bogatą dokumentację - badania źródłowe, pamiętniki itp . oceny dziejów ZMS dziś jeszcze za wcześnie Ale historia ZMS musi byc napisana, bo to jeden z najciekawszych okresów w dziejach polskiego ruchu młodzieżowego. Powinni to wykonać fachowcy, znawcy - historycy, beznamiętni i chłodni, ale obiektywni badacze.
Myślę, ze w takich opracowaniach, może monografii ZMS, powinna się znaleźć również odpowiedź na pytanie postawione w roku 1978 przez Pelagię Lewinską-Tepicht. która, odpowiadając na ankietę „Polityki" w związku z 30-leciem powstania ZMP. ujęła je następująco:„Czy młodzieżowa organizacja ideowo-polityczna. która z założenia jest posłuszna partu rządzącej, pozbawiona prawa samodzielnego myślenia i krytyki, może posiadać własne, autentyczne wartości, cele. może kreować autentycznych działaczy, nie karierowiczów?"
W opracowaniu tym wykorzystałem następujące publikacje i materiały:
1 Bogdan Hillebrandt: Polskie organizacje młodzieżowe XIX i XX wieku. Zarys historii. M AW. 1986
2 Związek Młodzieży Socjalistycznej - ludzie i wydarzenia, praca zbiorowa. Iskry, 1972