223427848

ZDARZENIA - KSIĄŻKI - LUDZIE

4. REKWIZYT - KLUCZEM INTERPRETACJI

Spróbuję spojrzeć na główny rekwizyt Apocalypsis... z trzech stanowisk obserwacyjnych, wyznaczając tym samym trzy możliwości rozumienia wieloznacznego, jak to zaznaczałem i teraz przypominam, symbolu chleba, który pojawia się przed nami jako zwyczajny, kilogramowy i podłużny bochen, jeden z tysięcy bliźniaczych bochnów zjadanych codziennie przez mieszkańców Wrocławia i naszej planety w ogóle.

Do zajęcia takich akurat stanowisk częściowo mnie upoważnia usłyszany tekst (warstwa słowa) oraz zobaczony ruch aktora (warstwa gestu). Ponieważ chleb jest zwornikiem tych dwu warstw, musi je dopełniać swoimi znaczeniami lub odwrotnie — te właśnie warstwy narzucają rekwizytowi symbolicznemu następujące znaczenia:

1. Wokół chleba zagęszczają się słowa z Ewangelii wypowiedziane na początku spektaklu i sugerujące, że rekwizyt ten mógłby być uświęcony ofiarą Mszy św., czyli stać się ciałem Chrystusa. Takie jest teologiczne, najbardziej święte i podniosłe rozumienie podstawowego owocu pracy rąk ludzkich użytego w widowisku. Znaczenie to nie upoważnia jednak widza do twierdzenia, iż chleb ten stał się Chlebem ofiarowanym na pamiątkę Zbawiciela. Przywołuje natomiast z pamięci ten fragment Dobrej Nowiny, z którego zaczerpnięto w widowisku parę zdań, a który określa wystarczająco, moim zdaniem, teologiczny sens symbolu: „Zaprawdę, zaprawdę powiadam wam: Kto wierzy we mnie, ma żywot wieczny. Jam jest chleb żywota. Ojcowie wasi pożywali mannę na pustyni i pomarli. A ten jest chleb, który z nieba zstępuje, aby każdy, który go pożywać będzie, nie umarł. Jam jest chleb żywy, który z nieba zstąpił; jeśliby kto pożywał tego chleba, żyć będzie na wieki, a chlebem, który ja mu dam, jest ciało moje za życie świata.” (J 6, 47—52) oraz: ..Jeślibyście nie pożywali ciała Syna Człowieczego i nie pili krwi jego, nie będziecie mieć życia w sobie. Kto pożywa ciało moje i pije krew moją, ma żywot wieczny, a ja w dzień ostateczny wskrzeszę go. Bo ciało moje prawdziwie jest pokarmem, a krew moja prawdziwie jest napojem. Kto pożywa moje ciało i pije moją krew. we mnie mieszka, a ja w nim. Jako niię posłał żyjący Ojciec i ja żyję dla Ojca, a kto pożywa mnie i on żyć będzie dla mnie. To jest chleb. który zstąpił z nieba.” (J 6, 54—59).

Zbawiciel poprzez ciało zwyciężył świat, a kto pożywa uświęcony chleb. symboliczny znak nowego przymierza z Bogiem, ten nie będzie nigdy pragnąć, uwolni się z niewoli ciała. Niestety, zdaje się sugerować Apocalypsis..., nie doceniamy w pełni Bożego daru, jesteśmy zbyt małoduszni i ulegli pokusom, abyśmy mogli do-

1186