2251772394

METODYKA OPRACOWANIA ZASAD GROMADZENIA ZBIORÓW 151

W niektórych bibliotekach polityka gromadzenia zbiorów specjalnych — takich jak mikroformy, rękopisy, mapy, materiały audiowizualne, programy komputerowe — podlega innym niż generalne regułom. W takich przypadkach instrukcja proponuje wzbogacenie zasad o wytyczne dotyczące gromadzenia tego typu dokumentów.

W celu zapewnienia wszechstronnego dostępu do informacji zawartych w zasadach należy je wyposażyć w dokładne indeksy, np. według działów wiedzy, programów akademickich, lokalizacji zbioru.

Instrukcja ALA z 1979 r. dala asumpt środowisku bibliotekarzy amerykańskich do wieloletnich dyskusji nad zagadnieniami związanymi z polityką gromadzenia. W 1984 r. utworzono podkomisję ALA (Subcommittee on Guidelines for Collection Development of the Collection Management and Development Committee), której powierzono zadanie nowelizacji tej instrukcji W toku prac podkomisja podtrzymała założenia zawarte we wstępnej części dokumentu z 1979 r., zwróciła natomiast uwagę na zmiany, jakie zaszły w metodzie opisu zbiorów bibliotecznych. Opracowanie i uzgadnianie nowej instrukcji trwało cztery lata, a jej ostateczna wersja została przedstawiona na zimowej sesji ALA w 1988 r., zaś rok później ukazała się drukiem²⁰.

Podobnie jak dokument z 1979 r., tak i ten składa się z części ogólnej, opisującej podstawowe założenia, których należy przestrzegać przy opracowywaniu zasad, oraz z części charakteryzującej poszczególne elementy struktury zasad. Tak jak i poprzednia, nowa instrukcja ma pomóc bibliotekarzom odpowiedzialnym za rozwój i zarządzanie zbiorami w sformułowaniu i spisaniu zasad gromadzenia. Oprócz znanych już funkcji zasad — informacyjnej i pomocniczej w planowaniu budżetu — w dokumencie z 1989 r. położono nacisk na ich funkcję szkoleniową, podkreślając, iż zasady winny być traktowane jako codzienne narzędzie pracy. Podtrzymano też postulat stosowania znormalizowanej terminologii oraz jednolitej metody pomiaru stopnia kompletności gromadzenia w celu ułatwienia porównania zbiorów różnych bibliotek. Znacznie natomiast rozbudowano ustęp uzasadniający potrzebę spisania zasad. Zwrócono w nim uwagę na fakt, że w proces rozwoju zbiorów oprócz oddziałów gromadzenia w dużym stopniu angażują się i inne oddziały biblioteki. W procesie tym niebagatelną rolę odgrywają również czynniki zewnętrzne, takie jak np. ograniczenia budżetowe, zmniejszające możliwości zakupów, i to w warunkach stałego wzrostu światowej produkcji wydawniczej. W tej sytuacji spisanie zasad gromadzenia, określających zarówno wewnętrzne, jak i zewnętrzne powiązania, jest najważniejszym zadaniem stojącym przed bibliotekami.

Instrukcja przeznaczona jest dla bibliotek różnych typów, toteż nie wszystkie jej elementy muszą być wykorzystywane przez biblioteki w jednakowym stopniu. Szczególnie zaleca się opracowywanie zasad o zasięgu lokalnym, które uwzględniałyby warunki istniejące w danym regionie oraz pożądany zakres współpracy bibliotek.

²⁰ Guide for written collection policy slatements. B. Bryanl cd. Chicago 1989.