2455029190

16 Stanisław Mazur

Proces polityczny

Prekursorem badania polityk publicznych poprzez odwołanie się do sekwencji ich tworzenia był Lasswell. Budowanie takiego postrzegania i diagnozowania polityk publicznych opatrzono pojęciem stadiów heurystycznych. Określa się je także mianem procesu politycznego. Podejście to stało się podstawą do wypracowania wielu propozycji opowiadających się za badaniem polityk publicznych poprzez pryzmat stadiów ich tworzenia i implementacji.

Stadia heurystyczne

Koncepcja stadiów heurystycznych jest podejściem opartym na badaniu polityk publicznych poprzez pryzmat faz procesu politycznego²⁴. W podejściu tym polityki publiczne są traktowane jako linearny, sekwencyjny i rekursywny proces podejmowania decyzji. Wyróżnia się następujące stadia: identyfikacja problemu; określenie alternatywnych sposobów jego rozwiązania; implementacja wybranej alternatywy; ewaluacja wpływu wdrożonego rozwiązania.

Cykl polityki publicznej

Krytyka słabości konceptualnych i słabej mocy eksplanacyjnej podejścia heurystycznego doprowadziła do wypracowania koncepcji cyklu polityki publicznej. Koncepcja ta miała stanowić udoskonaloną wersję stadiów heurystycznych (lata 50. XX wieku). Jej prominentnym reprezentantem jest Ch. Jones. Na cykl polityki publicznej składa się pięć etapów²⁵: tworzenie agendy; wypracowanie programu; wdrożenie programu; ewaluacja procesu programowania i implementacji; zakończenie programu.

Proces decyzyjny

Model klasyczny

Model klasyczny zakłada pełną racjonalność aktorów podejmujących decyzje. W przypadku tego modelu przyjmuje się założenie, że służy on maksymalizowaniu efektywności i skuteczności procesu osiągania celów. Uznaje się, że decydent dysponuje pełną wiedzą, zna wszystkie możliwe alternatywy i ich konsekwencje, potrafi podjąć decyzję w pełni racjonalną w odniesieniu do celów, które zamierza osiągnąć. To podejście, w którym zakłada się konstruktywizm i determinizm — możliwe jest jednoznaczne i precyzyjne określenie celów, a znajomość kontekstu decyzyjnego, dostępnych alternatyw i ich konsekwencji powodują, że podjęcie określonych decyzji zawsze prowadzi do tego samego wyniku. W tym modelu przestrzeń dla zachowań dyskrecjonalnych w zasadzie nie ist-

²⁴    C.O. Jones, Introduction to the Study of Public Policy, Belmont 1970; H.D. Lasswell, A Pre-view...; J.E. Anderson, Public Policy-Making, New York 1974; G.D. Brewer, P. DeLeon, Foundations of Policy Analy-sis, Homewood Illinois 1983.

²⁵    C.O. Jones, op. cit.

Wrocławskie Studia Politologiczne 18. 2015 © for this edition by CNS