2455029194

20 Stanisław Mazur

blicznych: czyste (polityki, które w sposób jednoznaczny przynależą tylko do jednej z kategorii wskazanych przez Lowiego) oraz mieszane (polityki przynależące do więcej niż jednej z kategorii wskazanych przez Lowiego).

Zmiany w politykach publicznych

Ramy koalicji przekonań

W podejściu tym zakłada się, że w obrębie systemów społecznych zawiązują się „koalicje przekonań”, które składają się z aktorów posiadających podobne przekonania i wartości³⁶. Koalicje przekonań to konstelacje tworzone przez aktorów integrujących swoje zasoby i starania dla osiągnięcia ważnych dla nich celów. Ich spoiwem są cele (na ogół zbliżone, a nie tożsame) oraz podobne systemy normatywne (jak i po części interesy). Dla osiągnięcia celów aktorzy uzgadniają wspólne strategie i koordynują swoje działania. Ważną rolę w teoretycznej konstrukcji koalicji przekonań odgrywają tak zwani pośrednicy. Ich podstawową funkcją jest minimalizowanie zakresu i intensywności sprzeczności pojawiających się wśród aktorów koalicji przekonań poprzez poszukiwanie rozwiązań kompromisowych, podejście koncyliacyjne i negocjacje. Pośrednicy ci na ogół cieszą się zaufaniem aktorów działających w koalicji przekonań, a zarazem posiadają pewien zakres władzy formalnej, związanej z podejmowaniem decyzji.

W modelu koalicji przekonań wyróżnia się dwa typy zmiany rozkładu władzy, tj. zmianę zasadniczą oraz zmianę częściową. Pierwsza z nich oznacza istotne modyfikacje podstawowych aspektów subsystemu politycznego. Zmiana częściowa wiąże się z modyfikacją części aspektów subsystemu politycznego.

Koncepcja przerwanej równowagi

Koncepcja przerwanej równowagi³⁷ oznacza stan, w którym instytucja „chwieje się w posadach” i pojawia się możliwość jej modyfikacji lub zmiany. Okresy ewolucyjne charakteryzują się społecznym uczeniem się, w trakcie którego refleksyjni aktorzy społeczni stopniowo przystosowują się do instytucji w sposób, który jest ograniczony przez istniejące praktyki instytucjonalne, zasady, rutyny i schematy kognitywne. Te okresy są przerywane przez kryzysy, które wiążą się z walką i kontestowaniem istoty instytucjonalnego status quo, co może prowadzić do fundamentalnej transformacji porządku instytucjonalnego i wykreowania nowego układu instytucjonalnego³⁸. Ważną cechą tego nurtu jest podkreślanie znaczenia kontekstu czasoprzestrzennego. Na gruncie tej tradycji rozwija się pojęcie „ścieżki zależności” — rozumianej jako determinizm czynników histo-

³⁶    Policy change and learning: an advocacy coalition approach, red. P. Sabatier, H. Jenkins-Smith, Boul-der 1993.

³⁷    Koncepcja przerwanej równowagi wywodzi się z rozważań paleontologów N. Eldredge’a i S. Jay Goulda nad procesami ewolucji. Darwinowska teoria ewolucji zakłada gradualizm zmian ewolucyjnych. Zdaniem Eldredge’a i Goulda, tempo ewolucyjnych zmian jest zróżnicowane i zmienne. Szerzej zob. J. Gould, The Structure of Evolutionary Theory, Cambridge 2002.

³⁸    J.L. Campbell, Institutional Change and Globalization, Princeton 2004.

Wrocławskie Studia Politologiczne 18. 2015 © for this edition by CNS