2964938815

24 BISKUPSTWA I KLASZTORY POLSKIE.

JRacye, które przemawiały za utworzeniem biskupstwa płockiego, świadczyły również na korzyść ustanowienia dyecezyi kujawskiej, albowiem ziemie, z których była złożona, nie były w połączeniu z Poznaniem , dzieliło je od niego arcybiskupstwo gnieźnieńskie; zawiadowanie niemi było utrudnione, bo były za nadto oddalone od stolicy samej. Jeżeli ich zatem nie połączono z biskupstwem płockiem, coby się zdawało najprostszą drogą do zaradzenia złemu, to stało to się niewątpliwie ze względów politycznych. Uczyniono to, jak trafnie już zauważył p. Małecki, dla Pomorza gdańskiego, które już od X wieku w luźnem było połączeniu z Polską. Przekonano się bowiem już za czasów Bolesława Chrobrego, że zakładanie biskupstw w kraju świeżo zdobytym lub na pół tylko zależnym z ludnością jeszcze pogańską, jest rzeczą bardzo ryzykowną, bo pierwsza lepsza burza zdmuchnie je z powierzchni ziemi, jak to się stało z biskupstwem kołobrzeskiem. Jeżeli wiara Chrystusowa stale miała się przyjąć i utrwalić, powinien Kościół mieć podstawę od wszelkich niebezpieczeństw ubezpieczoną, a taką mogła mieć tylko katedra założona wśród granic państwa chrześcijańskiego, która opierając się na gruncie pewnym, tern korzystniej działać mogła na kraj pogański i tem stateczniej szerzyć w nim wiarę; w takim razie nawet niepowodzenia chwilowe mogły zburzyć wprawdzie rezultat pracy, ale nie narażały na szwank i zgubę samego Kościoła, który do walki w imieniu idei Chrystusowej zawsze gotów, każdej chwili mógł rozpocząć swą pracę na nowo.

Tą myślą kierowano się także w XIII wieku, gdy zakładając biskupstwo pruskie książę Konrad mazowiecki biskupowi Kry-styanowi nadał ziemię Chełmińską.

Biskupstwu mającemu chrystyanizować Pomorze gdańskie nadano ziemie inowrocławską i brzesko-kujawską czyli Kujawy leżące nad lewym brzegiem Wisły, która na wszelkie przypadki zapewniła wolną komunikacyę z Gdańskiem i innymi grodami pomorskimi obsadzonymi przez Polaków. Stolica biskupia znajdowała się pierwotnie w Kruszwicy, później przeniesiono ją do Włocławka nad Wisłą.

Kiedy więc to biskupstwo założono? Małecki odnosi założe-nie jego do czasów Bolesława I, kronika zaś wielkopolska przypisuje je Mieczysławowi II.