2964938804

BISKUPSTWA I KLASZTORY POLSKIE. 23

roku 966, choć wiadomo, że roku 1000 płockie biskupstwo jeszcze nie istniało; według niego pierwszych pięciu biskupów, którzy przeważnie są Włochami, nasyła Papież, choc Grzegorz VII sam przyznaje, że polskich biskupów wybierają kapituły, a arcybiskup ich zatwierdza i konsekruje, czego nie byłoby potrzeba, gdyby najwyższa władza z własnego ramienia ich zamianowała. Wiadomości Długosza są całkiem niewiarogodne i niemożebne. Pierwszym Polakiem i pierwszym według niego przez kapitułę obranym biskupem płockim jest Stefan tj. niewątpliwie pierwszy biskup, o którym Długosz znalazł wzmiankę w swych źródłach.

Według Długosza chowano wszystkich biskupów, od Angelota począwszy, w katedrze płockiej, w której obok nich spoczywali także Władysław Herman i Bolesław Krzywousty. Gdy jednak w XVI wieku biskup Noskowski, presbyteryum tejże katedry przebudowywał , znaleziono tam zwłoki obydwóch książąt i biskupów Stefana, Filipa, Szymona, Aleksandra i Wernera, a zatem tylko ciała tych , o których z relacyi już Długosza wnieść możemy, że byli rzeczywistymi biskupami; poprzedników ich niby także tam pochowanych nie było ani śladu. Ostatni dowód zdaje mi się być dosyć silnym, aby Stefana w ogóle uważać za pierwszego biskupa płockiego.

Ponieważ w zapisce o posagu panujący nazywa się dux, przeto przypuścić należy, że ustanowienie biskupstwa nastąpiło jeszcze przed koronacyą Bolesława Śmiałego, a więc prawdopodobnie jeszcze roku 1075.

Utworzeniem biskupstwa płockiego, biskupstwo poznańskie zostało podzielone na trzy części, obejmujące późniejsze województwa : poznańskie na Zachodzie, inowrocławskie i brzesko-kujawskie między Wisłą a arcybiskupstwem gnieźnieńskiem, oraz archidya-konat czerski czyli warszawski po obu brzegach Wisły.

Jest rzeczą naturalną, że biskupstwa im dawniejsze, tern roz-leglejsze posiadają granice, im zaś młodsze, tem mniejsze będą, bo powstają z okruchów dyecezyj dawniejszych. Pierwotne nasze dye-cezye były wielkie, ale płockie było już wiele mniejsze od biskupstwa poznańskiego, z którego gruntu wyrosło Uważać zatem należy biskupstwo włocławskie jako najmniejsze ze wszystkich ściśle polskich, za najmłodsze i za młodsze od biskupstwa płockiego.