2964938773

20 BISKUPSTWA I KLASZTORY POLSKIE.

usiłowania, aby przywrócić porządek kościelny w Polsce, musiały byc wielkie, to uznała potomność nadając mu przydomek Restaurator. A jednak jak smutno przedstawia się nam pomimo to położenie Kościoła polskiego w chwili jego zgonu! Roku 1000 liczyło arcybiskupstwo gnieźnieńskie trzech sufraganów, oprócz biskupa poznańskiego, należącego wówczas jeszcze do metropolii magdeburskiej ; były zatem cztery katedry i jedno arcybiskupstwo krajowe. Roku zaś 1058 istniały jeszcze tylko biskupstwa: krakowskie, wrocławskie i poznańskie pod metropolitą gnieźnieńskim ; ubyło zatem w ciągu wieku jednego biskupstwa tj. kołobrzeskiego.

Za Bolesława I liczyła Polska już nie mało klasztorów; z nich przetrwały burze XI wieku tylko klasztory trzemeszeński, świętokrzyski i płocki, szczątki dawnej świetności i wielkości. Kazimierz wprawdzie przywrócił na powrót do życia Tyniec, ale o nowych fundacyaeh klasztornych tak potrzebnych w owych wiekach, za jego panowania nic nie słychac h W ogóle cały wiek XI wydał tylko dwie nowe fundacye tj. klasztór mogilnicki założony około r. 1062 i lubiński, w którym około r. 1070 osiedli Benedyktyni przybyli do nas z Gemblouz w dyecezyi leodyjskiej.

Kościół polski zatem nie tylko nie postąpił, ale cofnął się; czy więc może to kogo zadziwić, jeżeli roku 1075 Papież Grzegorz VII dbały o los chrześcijan zamieszkujących odległe strefy Europy, w te gorźkie słowa odzywa się do Bolesława Śmiałego: nóbis primum attendendum e$t_} quod episcopi terras restrae non habentes certum metropólitanae sedis locum nec sub aliąuo positi magisterio, huc et illuc pro sua ąuisąue ordinatione vagantes_} ultra regulas et decreta sanctorum patrum liberi sunt et absoluti. Deinde vero, quod inter taniam hominum multitudinem adeo pauci

sunt episcopi et amplae singulorum parochiae, ut in subiectis ple

%

bibus curam episcopalis officii nullatenus exeąui aut rite admi-nistrare raleant,

Pierwsze zdanie odnosi się do arcybiskupa gnieźnieńskiego i zarzuca mu, że nie ma stałej siedziby, że wskutek tego biskupi

¹ Lubiąż Kazimierzowi zwykle przypisany jest fundacya XII wieku. Ob. Griinhagen: Zeit der Grundung von Klaster Leubus w Zeitsehrift des Ve-reins fur Geschichte und AUerthum Sehlesiens. V, 193 etc.