2964938845

PRZEGLĄD PIŚMIENNICTWA. 287

kongres, a wyszłe obecnie bardzo obszerne sprawozdanie z prac jego i posiedzeń, będą niejako streszczeniem postępów umiejętności, zwłasza umiejętności katolickiej w czasie ostatniego lat dziesiątka, przedstawia dla każdego nader zajmujący i pouczający widok. Jak wiadomo, Toicarzystwo. bibliograficzne założone zostało przez dzisiejszego swego prezesa, margrabiego de Beaucourt z jasno określonym celem „skierowania wiedzy ludzkiej na tory nie odwodzące, lecz wiodące do poznania Bożej prawdy, do wykonywania chrześcijańskiej cnoty*; do tego samego celu służyć mają i służą zwoływane przez toż Towa-rzystico, bibliograficzne kongresy. Cały też tok obrad, wszystkie mowy i wnioski podane przez uczestników ostatniego kongresu składają się na jeden wielki a piękny obraz, przedstawiający harmonię między wiedzą a wiarą, uzmysławiający niejako właściwy stosunek między dwoma temi świętami zapalonemi u jednego ogniska. Teoretyczna teza o zgodności wiary z wiedzą, praktycznie, w szczegółach tutaj się rozwija; coraz inne na każdej karcie, a zawsze gruntowne i prawdziwie znajduje zastosowanie.

Kongres miał przed sobą bardzo obszerne pole; dla przebiegnięcia go, podzielić się musiał na kilka odrębnych sekcyj zajmujących się: teologią, prawem, umiejętnościami ścisłemi, literaturą, historyą, wydawnictwami popular-nemi, bibliografią w ścisłem słows tego znaczeniu, międzynarodowymi Towarzystwami. Wyliczyć wszystkich przemów, podanych memoryałów i sprawozdań nie podobna; dla dania jakiegoś wyobrażeuia o przebiegu i wszechstronności interesujących tych obrad wystarczy podać — niemal na chybił trafi! — kilka suchych tytułów. Tak w sekcyach naukow^Tei i literackiej kanonik Duilhe de

Ł*    I'    J    4/

Saint-Projet przemawiał o apologetyce chrześcijańskiej; baron dAuril o prawie międzynarodowem; ksiądz Couture o filozofii we Francyi w ostatnich latach dwudziestu; Bomet de Vorges o filozofii tomistycznej. (1877—1887); M. Siluy o wykładach uniwersyteckich; kanonik AUain o szkołach elementarnych we Francyi przed i po rew^Tolucyi; Claudio Jaunet o postępach umiejętności społecznych i szkole Le Playa\ Ludwik Gedoelst o postępach biologii; Hum-bert o postępach nauk matematycznych (1878—1888); Amand Witz o postępach fizyki (1878- 1SSS); Eman. de la Margerie o postępach geologii; Arcelin

0    postępach antropologii i archeologii; doktor Ferrand o ruchu bibliografia cznym w dziedzinie nauk lekarskich; H. de la Tour o bibliografii artystycznej (1808—188S); Huit o studyach odnoszących się do literatury zagranicznej, począwszy od r. 1878; Firmin Boissin o współczesnej powdeści (1878—1888); baron B. de Yiilers o literaturze flamandzkiej; Mgr. Palma o wykształceniu

1    ruchu naukowym w Rumunii i t. d. i t. d. W sekcyi „wydawnictw popu-larnyck“ różni z kolei mówey przedstawili obraz współczesnej literatury ludowej we Francyi, Belgii, Anglii, Skandynawii, Czarnogórze, Porto-Rico. Nie mniej interesujące i ważne były sprawozdania o prasie i wydawnictwach stenograficznych, o pracach bibliograficznych w ostatnim dziesiątku lat, o naukowych towarzystwach w^f Hiszpanii i Szwecyi.

Pobieżne to i bardzo niedokładne wyliczenie, obejmujące zaledwie trzecią część rozpraw i sprawozdań na kongresie odczytanych, daje miarę znaczenia tych obrad, ważności ich dla każdego, kto po za dzisiejszym ruchem naukowym nie chce w tyle pozostać. Same tytuły dzieł, nazwiska autorów, na które sprawozdawcy powołują się, staną się z pewnością dla nie jednego cenną nicią przewodnią w literackich studyach, w naukowych poszukiwaniach. Dziś

19*