2964938992

432 PRZEGLĄD PIŚMIENNICTWA.

jak podług rubryk i dekretów świętej Kongregacji Obrzędów służbo Bożą wykonywać należy,

Inna gałęż teologii, prawo kanoniczne, znalazło po Laemme-r$e kilku nowych pracowników, ćr. Philipps nie skończył niestety swego ogromnego dzieła Kirchenrecht (7 tomów). Uzupełnienia jego podjął się Yering (tom 8 wyd. pierwsze) i opracował histo-ryę obsadzania biskupstw na Zachodzie, mianowicie w Hiszpanii i Portugalii do naszych czasów, we Włoszech do Karola Wielkiego, we Francyi i Niemczech do XI wieku (Spór o inwestyturę). Yering już jako redaktor pisma: Archiv fur katJiolisches Kirchen-recki, zdobył sobie zbyt rozgłośne imię, aby można było wątpić, że godnie dokończy dzieła swego poprzednika. Scherer wydał drugą połowę pierwszego tomu: Handbuch des KirćhenrecMes, zawierającego his tory ę praw kościelnych, uchwalonych przez powszechne, prowincyonalne i dyecezalne synody. Autor z wielką ścisłością maluje wpływ pojedynczych państw na prawo kościelne, stanowisko papieży, biskupów i duchowieństwa. W obec nowej tej pracy nie potrzeba się już uciekac do protestanta Rinschiusa, z którego dzieł tylko tom pierwszy ma wartość; luka zostawiona przez Phi-lippsa, Waltera i Yeringa została zapełnioną. Główna siła autora leży w przedstawieniu vigentis ecclesiae disciplinae. Filip Hergen-roether, brat kardynała, napisał mniejsze nieco dzieło: Lehrbuch des katholischen Kirchenrechts_} będące owocem szesnastoletni cli studyów. Jeszcze zwięźlejszem jest Webera Compendium des ka-thólischen KirchenrecMs_? wydanie trzecie. Na krótko przedtem ukazało się kompendyum prawa małżeńskiego, skreślone przez tegoż autora; w przyszłości może obie te prace dadzą się razem połączyć. Prawo małżeńskie traktował też Reiner w Grundriss des katholischen Kirchenrechts. Dzieła te należą do zbioru kompen-dyów, wydawanego przez Schoeningha w Mona sterze. Reiner stoi silnie na stanowisku dogmatycznem, co zasługuje na tern większą uwagę , że pewien nowy jego pogląd niezupełnie odpowiada praktyce kościelnej. Mamy tu na myśli zdanie, jakoby istota małżeństwa zależała nie na consensu, ale na copula, Freisen w Archiv fur kaiholisches Kirchenrecht f postawił tę samą teoryę

1

T. 54 - 50; porów, tegoż Geschichte des kathol. Eherechtes. Giessen 1888.