3329133173

Książka niniejsza reprezentuje teorię wychowania w wyżej określonym sensie, tej więc części pedagogiki przyjrzyjmy się teraz bliżej.

2. Struktura teorii wychowania

Zadaniem teorii wychowania jest dostarczenie uporządkowanej wiedzy o sposobach wywoływania zmian w człowieku. Na wstępie musimy wyróżnić dwie strategie zmiano twórcze: indywidualną i grupową. Postępując według pierwszej, wychowawca oddziałuje bezpośrednio na względnie izolowaną jednostkę, gdy zaś stosuje drugą, wpływa na jednostkę za pośrednictwem grupy społecznej, której ta jest członkiem (por. rysunek 1.1).

Rys. 1.1. Strategie oddziaływania wychowawczego: a — indywidualna, b — grupowa

Zapewne wychowanek nigdy nie jest izolowany od wpływu swoich grup, nie znaczy to jednak, że nie można wyróżnić sytuacji, w których interakcja z wychowawcą jest dlań ważniejsza niż ogół pozostałych związków społecznych, i sytuacji odwrotnych. Można by, rzecz jasna, uznać, że tylko sytuacje pierwszego rodzaju interesują teorię wychowania, takie rozwiązanie jednak (za którym notabene stoi pewna koncepcja aksjologiczna deprecjonująca kolektywny aspekt ludzkiego życia) w nieuzasadniony sposób ograniczałoby jej zakres. Nie pozostaje nic innego, jak uznać już w punkcie wyjścia tę dwoistość i w ślad za tym podzielić też teorię wychowania na dwie części.

9