365605635

Stanisław Kunikowski

dzić wiele wątpliwości co do ich ekspansy wności i rodzaju prezentowanych programów bądź przekazywanych informacji, jednak musimy pogodzić się z myślą o ich znacznym wpływie na nasze życie, dokonujące się przemiany i przewartościowania kulturowe, zmiany ilościowe i jakościowe¹⁴.

Wymienione powyżej tylko niektóre wątpliwości stanowią rodzaj niepokoju i troski o stan współczesnej wiedzy o kulturze i jej dalszym rozwoju.

Przed pedagogiką kultury staje ogromny ciężar odpowiedzialności za proces dokonujących się zmian i przeobrażeń w kulturze współczesnej. Najważniejszym celem staje się umiejętne wykorzystanie współczesnej wiedzy o kulturze, dzięki której możemy a raczej powinniśmy realizować proces edukacji, wychowania, a w konsekwencji poszanowania tożsamości kulturowej, zarówno w aspekcie lokalnym, regionalnym, narodowym i globalnym.

W świetle tak przedstawionego problemu rysującego się przed pedagogiką kultury w dobie obecnej, nasuwa się konieczność spojrzenia na niektóre przynajmniej segmenty składające się na rozwój tej jakże już ugruntowanej w społeczeństwie subdyscypliny pedagogicznej.

Jednym z przedmiotów pedagogiki kultury jest edukacja kulturalna. To ona w konsekwencji wpływa m.in. na uczestnictwo w kulturze i aktywność kulturalną zarówno pojedynczego człowieka, poszczególnych grup społecznych i zawodowych, ale także i całego społeczeństwa. Wydaje się, że edukacja kulturalna w przeszłości jak i współcześnie nie jest w pełni doceniana. Można pokusić się o stwierdzenie, że jest, jak twierdzi wielu przedstawicieli pedagogiki kultury, zarówno niedoceniana jak i zaniedbywana. Słusznie twierdzi D. Jankowski, że edukacja kulturalna „nie jest postrzegana jako ważny wyznacznik kształtowania orientacji życia i jakości więzi społecznych ludzi [...]"¹⁵. Podkreśla dalej szczególną rolę edukacji, która przyczynia się w sposób oczywisty do rozwoju potencjału osobowościowego człowieka i jego szczególnego miejsca w świecie ludzi i przyrody.

Edukacja kulturalna stanowiąca część składową edukacji ogólnej zrodziła się z potrzeby artykułowania takich czynników, jak: wartości, wiedza, moralność, obyczaje, tradycja, kultura, sztuka, literatura itp. Niejednokrotnie w przeszłości, i to nieodległej, byliśmy świadkami ideologizacji edukacji, które to postępowanie wpływało w znaczący sposób na indoktrynację umysłową całych grup społecznych, a także i narodów. Przykładów takich można mnożyć. Przywołajmy jedynie czasy faszystowskie i komunistyczne w minionym wieku. Nawet w społeczeństwach o ugruntowanej niejedno-

¹⁴ Szerzej: T. Go ban-Klas, Cyzuilizacja medialna: geneza, ewolucja, eksplozja, Warszawa 2005.

¹⁵ D. J a n k o w s k i, Pedagogika kultury..., s. 7.