3725451925

(cANCA, pANCA) a także specyficznym antygenom wątrobowym. Substraty te można łączyć jednocześnie. Badanie rozpoczyna się zwykle od rozcieńczenia surowicy 1:10 - 1:100 w zależności od testu.. Wysokość miana niektórych przeciwciał odzwierciedla aktywność procesu chorobowego i może mieć znaczenie prognostyczne. Do ostatecznego różnicowania używa się metody ELISA (do różnicowania ANCA, SCL 70, SSA, SSB, SM/RNPi. bloki tkankowe (głównie do wykrywania przeciwciał ANA, AMA, ASMA, APCA) lub westernblot. Do określania narządowo-swoistych przeciwciał stosowane są odpowiednie substraty narządowe.

Studenci oglądają przeciwciała przeciwjądrowe na Hep-2 oraz przeciwciała dla natywnego DNA na Crithidia lucilla (pierwotniak) i zwracają uwagę na różne formy świecenia.

9. Niedobory odpornościowe

W przebiegu choroby angażującej układ odpornościowy lub w przypadkach niedoborów pierwotnych (wrodzone) czy wtórnych (nabyte) upośledzenie (np. brak przeciwciał czy komórek) czy zaburzenia normalnych funkcji (np. produkcja autoprzeciwciał) układu odpornościowego może obejmować mechanizmy odporności wrodzonej (fagocytoza, dopełniacz) jak i nabytej (przeciwciała, zaangażowane komórki), humoralnej i komórkowej. Ponadto ciągły ruch komórek (układ limfatyczny, krew, tkanki), obecność różnych receptorów, cząstek adhezyjnych, cytokin... stwarza duże możliwości badawcze ale i ograniczenia. Do oceny immunologicznej stosowana jest krew - ocena komórek, surowica lub osocze (przeciwciała, antygeny, dopełniacz, cytokiny, kompleksy immunologiczne, rozpuszczalne cząstki adhezyjne...), inne płyny (stawowy, mózgowo-rdzeniowy, opłucnowy, BAL, mocz...), rozmazy komórkowe z biopsji, skrawki tkanek. Można przeprowadzać ocenę jakościową (np. wykrycie czynnika reumatoidalnego), półilościową (miano przeciwciał w surowicy), ilościową (immunoglobuliny, subpopulacje komórek), czynnościową (transformacja blastyczna limfocytów), badać antygeny zgodności tkankowej (genetyczne uwarunkowania niektórych chorób), testy skórne (określenie typu odpowiedzi immunologicznej/nadwrażliwości lub jej brak) a także oceniać wpływ stosowanych metod leczniczych czy rokowanie. Zestawy testów często są dostosowane do rodzaju choroby, nie mniej wszystkie badania laboratoryjne powinno się rozpoczynać od badań podstawowych.

Niektóre objawy kliniczne wskazujące na upośledzenie funkcji immunologicznych to: nawracające lub przewlekłe infekcje, często florą oportunistyczną lub normalną, powolne zdrowienie, zła odpowiedź na leczenie, przewlekłe biegunki, wyprysk atopowy, brak prawidłowego rozwoju i wzrostu, hepatosplenomegalia, autoprzeciwciała, choroby autoimmunizacyjne.

Badania podstawowe zlecane przez lekarza rodzinnego:

* morfologia krwi - spadek lub wzrost ilościowy leukocytów, przesunięcia we wzajemnych proporcjach krwinek białych. Limfocytoza poza zakażeniami wirusowymi i przewlekłymi stanami zapalnymi może sugerować proces autoimmunizacji, eozynofilia z nadwrażliwością typu I lub chorobami pasożytniczymi *stężenie białka całkowitego i rozdział elektroforetyczny z podaniem odsetka poszczególnych frakcji. Hyperglobulinemia może sugerować choroby z autoimmunizacji, brak gamma-globulin lub ich niskie stężenie - niedobory wrodzone lub nabyte.

*ocena ilościowa IgG, IgM i IgA - pozwala wykryć niedobory Ig. W zespole Brutona stwierdza się śladowe stężenia surowiczych IgG, IgM, IgA, co wynika z ich upośledzonej syntezy. W pospolitym zmiennym niedoborze odporności (CVID) stężenia IgG i IgA są niskie, IgM często niewykrywalne. W niedoborze IgA (poniżej 5 mg/dl) IgG i IgM mogą być w normie ale u 20% chorych nie ma podklas IgG2 i IgG4.

*ocena białka C-reaktywnego - świadczy o toczącym się procesie zapalnym *test NBT ujemny lub obniżony wskazuje na upośledzoną zdolność bójczą neutrofilów *testy skórne - najczęściej wykonywana i najważniejsza jest próba tuberkulinowa, oceniająca nadwrażliwość typu późnego DTH. Odczyn ujemny lub bardzo słaby po 48-72 godz wskazuje na upośledzenie mechanizmów odpowiedzi komórkowej i anergii na dany antygen limfocytów T (wszystkie noworodki są szczepione BCG). Można wykonać również Multitest zawierający 7 wystandaryzowanych antygenów (tężec, błonica, paciorkowiec gr. C, tuberkulina, Candida albicans, Trichophyton mentagrophytes, Proteus mirabilis). Testów skórnych nie wykonuje się u dzieci poniżej 1 roku życia. Dodatkowo w specjalistycznych ośrodkach można określać odsetek/liczby bezwzględne limfocytów T i B, subpopulacje T, odpowiedź proliferacyjną limfocytów pod wpływem mitogenów (np. PHA), przeciwciał anty-CD3, anty-TCR, chemotaksję neutrofilów, chemiluminescencję, obecność ekspresji różnych receptorów CD na powierzchni neutrofilów, cytotoksyczność NK, badanie obecności i aktywności enzymów ADA - dezaminaza adenozyny, PNP - fosforylaza nukleozydów purynowych, ZAP-70 - kinaza tyrozynowa, stężenie składowych dopełniacza, aktywność hemolityczną układu dopełniacza.