4631369763

1188 M. WOJCIECHOWSKA, W. WASIAK

Shinn [53] zaproponowała procedurę oznaczania azotanów(III) z użyciem sulfani-lamidu (SAM) oraz dichloro wodorku A-(l-naftyIo)-etylenodiaminy (NEDA), odpowiednio jako reagentów ulegających diazowaniu oraz sprzęganiu (Rysunek 3). Kontynuacją były badania prowadzone przez Bendschneidera i Robinsona [54] oraz Saltzmana [55], który opracował metodę oznaczania tlenku azotu(IV) w powietrzu, opartą na reakcji Griessa-Ilosvaya. Polegała ona na sorpcji tlenku azotu(IV) w roztworze wodnym zawierającym substancje zdolne do reakcji diazowania i sprzęgania, oraz oznaczeniu go w postaci jonów NO;. Jako mieszaniny sorbujące zastosowano zakwaszone roztwory następujących par związków: SA-NFA, SAM-NEDA, kwas antranilowy (ANR)-NEDA oraz SA-NEDA (patrz Rysunki 2 i 3).

Według danych eksperymentalnych, ostatni z wyżej wymienionych układów charakteryzował się najwyższą wydajnością sorpcji (77%), bardzo dobrą czułością oraz dużą stabilnością barwy powstałego produktu. Molowy współczynnik absorpcji związku azowego przy analitycznej długości fali 550 nm wynosił 5,0-10⁴ 1 mol^-1 cm^-1. Zastosowanie mieszaniny roztworów kwasu sulfanilowego i dichloro-wodorku A-(l-naftylo)-etylenodiaminy w kwasie octowym pozwoliło na oznaczenie tlenku azotu(IV) w ilości poniżej 1 ppm, z czułością kilku ppb dla próbki gazu zbieranej w czasie 10 minut, przy prędkości przepływu 0,4 1 min"¹. Pięciokrotny nadmiar ozonu i dziesięciokrotny nadmiar innych gazów nie powodował znaczących interferencji w oznaczenia W latach późniejszych, opracowana przez Saltzmana metoda znalazła również powszechne zastosowanie w analizie azotanów(III). Układ SAM-NEDA występuje pod nazwą „reagent Shinn”, natomiast układ związków SA-NEDA funkcjonuje we współczesnej literaturze pod nazwą „reagent Saltzmana”. Sawicki i Noe [56] oznaczali azotany(III) za pomocą układu 4-fcnylazoani-lina (FAA)-NFA (Rysunek 4), uzyskując związek azowy, którego molowy współczynnik absorpcji przy analitycznej długości fali 643 nm wynosił 9,3-10⁴ 1 mol'¹ cm^-1. Zaletą metody była duża stabilność barwy otrzymanego związku, powyżej 4 godzin. Wyższa czułość tej metody pozwoliła na oznaczenie NO" na poziomie 0,05 p.g ml^-1. Mimo to, ze względu na użycie gazowego chlorowodoru w procedurze analitycznej nie znalazła ona szerszego zastosowania.

FAA

BBTAH

Rysunek 4. Związki stosowane w reakcji Gricssa przez grupę Sawickiego [56, 57]

Następne badania Sawickiego, Stanleya i Elberta [57] dotyczyły analogicznych ukła-_b dów: 4-fenyloazoanilina (FAA)-benzaldehyd2-benzotiazolilohydrazonu (BBTAH)