4640480847

ASYMETRYCZNA SYNTEZA a-AMINOKWASÓW 27

sunobu, ale w obecności chlorku p-bromofenylosulfonowego (p-BrC₆H₄S0₂Cl) i pirydyny, p-podstawione p-laktony mają jednak ograniczone zastosowanie w syntezie a-aminokwasów. Za ich pośrednictwem z dużymi wydajnościami otrzymywać można związki z atomem halogenu lub siarki w pozycji p.

Nakajama i wsp. [45-48] rozwinęli metody otrzymywania a-AA poprzez nukleofilowe otwarcie pierścienia azyrydynowego, będącego pochodną seryny. Schemat 17 ilustruje ogólną drogę postępowania.

Jako nukleofile mogą być stosowane alkohole [46], aminy [47] i tiole [48] z dobrymi wydajnościami chemicznymi i bez znaczącej utraty czystości optycznej produktu finalnego.

Ostatnio ukazała się interesująca praca dotycząca otwierania pierścienia azyrydynowego przez nukleofilowe związki węgla [49]. Zastosowanie wolnego kwasu zamiast estru, osłony Pmc (grupa 2.2.5.7.8-pentametylochroma-no-6-sulfonowa) na grupie aminowej oraz związków metaloorganicznych typu R₂CuCNLi₂ pozwala na pożądany regioselektywny atak nukleofila na węgiel C₃ związku heterocyklicznego. Zadowalające wydajności chemiczne tej reakcji osiągano zarówno dla niżej, jak i wyżej rzędowych związków nukleofilowych, a także takich grup, jak fenylowa, indolowa czy acetylenowa. Hydrolizę do jonu obojnaczego prowadzono za pomocą 30% wodnego roztworu HBr.

W wypadku C₃-podstawionych azyrydyn (otrzymywanych z treoniny) satysfakcjonujące wyniki osiągnięto tylko dla trimetylosililoacetylenku litu (wyd. 70%). Inne nukleofile dawały wydajności dużo niższe (< 30%), a głównym produktem był P-aminokwas [49],

6. REAKCJE AMINOWANIA ELEKTROFILOWEGO

Związki heterocykliczne Evansa (oksazolidynony, imidazolidynony) mogą służyć jako chiralne grupy pomocnicze także w reakcjach otrzymywania a-aminokwasów drogą aminowania elektrofilowego. Jako synton grupy aminowej zastosowany został diester t-butylowy kwasu azadikarboksylowego (DBAD), który w reakcji z enolanami litowymi 4-podstawionych N-acylo-2-oksazolidy-nonów tworzy hydrazynopochodną z wysoką wydajnością i diastereoselektyw-nością (de = 97-99%, [50]):

CC^tBu

N=N    O O

Schemat 18