4640480855

ASYMETRYCZNA SYNTEZA ot-AMINOKWASÓW 31

jest budową przestrzenną produktu przejściowego, będącego chelatowanym Z-enolanem. Jest on atakowany przez cząsteczkę 1-chloro-1-nitrozocyklohek-sanu od strony Re na C (a), przeciwnej do wolnej pary elektronowej na atomie azotu. Istnieje również zależność między konfiguracją absolutną otrzymanego aminokwasu a konfiguracją sultamu: z (2R)-bomane-10,2-sultamu otrzymujemy (2R)-oc-AA [53].

Metoda ta daje także dostęp do diastereomerycznie czystych aminokwasów mających w cząsteczce drugie centrum asymetrii [53].

7. REAKCJE AMINOWANIA NUKLEOFILOWEGO

N-acylowana pochodna oksazolidynonu stosowana jest również w reakcjach syntezy a-AA drogą animowania nukleofilowego [54], W metodzie tej kluczowym dla czystości optycznej jest etap halogenowania enolanu borano-wego, otrzymywanego w reakcji oksazolidynonu z di-n-butylotrifluorometano-sulfonyloksyboranem (schemat 22).

Rodzaj indukcji asymetrycznej związany jest z elektrofilowym atakiem atomu halogenu od strony Si. Spośród fluorowców najlepszą diastereoselek-tywność daje brom, prawdopodobnie z powodu swoich rozmiarów (jodki nie są stabilne w temperaturze pokojowej), [55].

Mieszaninę diastereoizomerów łatwo można rozdzielić metodami chromatograficznymi. Substytucja atomu bromu grupą azydkową jest reakcją typu S_N2, biegnącą z inwersją konfiguracji. Zastosowanie standardowych warunków podstawienia (NaN₃, DMF lub DMSO, 0°C) powoduje wystąpienie ok. 5-9% epimeryzacji, podczas gdy przeprowadzenie reakcji za pomocą azydku tetra-metyloguanidynowego (TMGA) w CH₂C1₂ (0°C) zmniejsza ryzyko racemizacji do ok. 1% [55]. Redukcję grupy azydkowej do aminowanej można przeprowadzić zarówno przed, jak i po usunięciu chiralnej grupy pomocniczej. Reakcja ta przebiega bez komplikacji zarówno dla nieracemizujących (R=Bn), jak i skłonnych do racemizacji (R = Ph) pochodnych.

Zmydlanie oksazolidynonu dla mniej przestrzennie zatłoczonych grup R przeprowadzić można z sukcesem za pomocą LiOH lub Ti(OBn)₄. Dla R takich, jak tBu lepsze wyniki daje zastosowanie LiOOH. Stosunek stereoizome-rów aminokwasu finalnego jest bardzo wysoki ([S]: [R] ~ 99:1), podobnie jak wydajność chemiczna (95-100%).

Często stosowaną w reakcjach aminowania nukleofilowego grupą pomocniczą jest pochodna kwasu kamforosulfonowego [56] (schemat 23).

Wysoce stereoselektywne bromowanie O-sililowanego enolanu związane jest z preferencyjnym atakiem atomu halogenu od strony Si wiązania nienasyconego (strona Re osłonięta jest przez pierścienie cykloheksylowe), [51]. Podstawienie grupą azydkową przeprowadzić można efektywnie (wyd. 93-100%, czystość optyczna (op) = 91-97%) za pomocą NaN₃/DMF w temperaturze