5484453728

ROZW0J PRASOZNAWSTWA 1965—1981 31

Nasuwa się tu pytanie: czy powyższa hierarchia rangowa ma wartość stałą? Żeby to zbadać, zweryfikowałem dane dla dwu okresów pięcioletnich — z lat najwcześniejszych (1965—1969) i ostatnich (1977—1981). Uzyskałem następujące wyniki:

1965-	-1969	1977—1981
— 24,3	24,5 ( + 0,2)	23,4 (-0,9)
— 14,0	12,3 (—1,7)	13,9 (—0,1)
— 9,5	15.3 ( + 5,8)	4,1 (-5,4)
- 4,7	5,8 (+1,1)	5,0 ( + 0,3)
- 2,6	3,2 ( + 0,7)	1,2 (-1,4)
- 2,1	1,7 (-0,4)	2,5 ( + 0,4)

1.    teoria i praktyka środków masowego komunikowania

2.    socjologia i psychologia

3.    dokumentacja

4.    prawo

5.    ekonomika

6.    jeżyk

Możemy stwierdzić, iż — poza dokumentacją — wartości rangowe są stałe. Ich skrajne różnice zamykają się w granicach —1,7 do +0,7. Natomiast publikacje nt. dokumentacji po apogeum w 1972 r. (12% ogółu pozycji) utrzymują się jeszcze przez 2 następne lata na poziomie 7%, by potem gwałtownie obniżyć swój udział w całości ogłoszonej twórczości prasoznawczej.

Czym to tłumaczyć? Trzeba zwrócić uwagę na bogatą wewnętrzną zawartość tematyczną tej kategorii (m. in.: konferencje, sesje naukowe; wykazy czasopism, szkice przeglądowe, opracowania statystyczne; bibliografie zawartości; charakterystyka, wykazy badań; sylwetki placówek badawczych, wydawnictw prasowych, placówek dydaktycznych; dokumentacja dziennikarska), w której dominowało wiele pozycji o charakterze sprawozdawczo-informacyjnym^lli.

Zwrócić natomiast trzeba uwagę na wyraźną dominację badań szczegółowych, przy względnie niskim rozwoju badań teoretyczno-metodologicznych; wyraża je następujący stosunek 10:1. Na drodze badań ilościowych trudno kategorycznie stwierdzać, że proporcja ta, jak i zresztą powyższe zestawienie hierarchizujące obszary tematyczne, są prawidłowe. Niemniej widoczny jest „niedorozwój” te-oretyczno-metodologiczny polskich badań prasoznawczych (przynajmniej w niektórych obszarach tematycznych); często przecież te badania wyrażane są w ułamkach procenta (np. problematyka prawna — 0,3%, językowa — 0,4%, ekonomika — 0,3%). A że ten nurt badań z kolei mocno determinuje podstawowe badania, przekonuje nas o tym sytuacja panująca w piśmiennictwie historycznopraso-wym.

*

Dotąd dość ogólnikowo mówiliśmy o rzeczywistym statusie, pozycji poszczególnych instytucji w badaniach nad środkami masowego komunikowania. Mocniejszy akcent został położony na proste relacje ilościowe (ile tych pozycji było?). Ciekawe wnioski do spraw, którymi z kolei pragnę się zająć, dostarcza tabela 4 ukazująca rolę instytucji sprawczych — promotorów poszczególnych tematycznych kierunków badawczych. Szczególnie istotne tu jest — sporządzone na ¹⁶ Większość z nich przesunięta została po r. 1973 do części rejestracyjnej PBAWSMK; por. przypis 3.