5768158495

Czas. Stomatol.,

U. Kaczmarek i in.

trola wilgotności (68/87), intensywność próchnicy i stan higieny - po 67/87 (tab. 3).

Dostępność szerokiej gamy adhezyjnych materiałów odtwórczych w kolorze tkanek zęba sprawia, iż są one ze względu na walory estetyczne powszechnie stosowane również w zębach bocznych. Ponadto wiedza zarówno stomatologów, jak i społeczeństwa o możliwym niekorzystnym oddziaływaniu amalgamatu na organizm spowodowała zmniejszenie jego stosowania pomimo, że materiał ten jest refundowany przez publiczną opiekę zdrowotną. Uzyskane w pracy dane wskazują, że 14/ 87 lekarzy nigdy nie wypełniało tym materiałem ubytków klasy I, zaś 16/87 klasy II, ale „czasem” stosowało go odpowiednio 51/87 i 54/87 osób. Natomiast „zawsze” i „przeważnie” odpowiednio 22/87 i 14/87 stomatologów (tab. 4).

Niektóre kraje wydały specjalne zarządzenia lub zalecenia odnośnie stosowania materiałów odtwórczych, zwłaszcza u pacjentów wieku rozwojowym. W krajach skandynawskich w latach 90 XX wieku zalecono zaprzestanie stosowania wypełnień z amalgamatu. Spowodowało to powstanie istotnych zmian w lecznictwie stomatologicznym (tzw. era po-amalgamatowa). W Finlandii w 1992 roku do odbudowy zębów stałych najczęściej używano konwencjonalnego cementu szkło-jonomero-wego - 39,4%, a w następnej kolejności amalgamatu - 23,5% i cermetu - 6,8% [6], W tym czasie u dzieci do lat 16 amalgamat stanowił 15% ogółu wypełnień [15]. Po 5 latach wraz z rozwojem nowych materiałów zmieniła się preferencja. Najczęściej stosowanym materiałem stał się materiał złożony - 59,1%, światło i chemoutwardzalny cement szkło-jonomero-wy - po 20,1%, natomiast niemal zaprzestano stosowania amalgamatu - 0,6% [6],

Mjor i wsp. [9] w pracy opublikowanej w 1999 r. przedstawili rodzaje stosowanych materiałów do wypełnień w praktykach stomatologicznych w Norwegii. Wykazali, że w zębach stałych amalgamat stanowił 32% wypełnień, około 40% materiał złożony i około 25% cement szkło-jonomerowy. U pacjentów do 18 roku życia amalgamat stanowił 25% ogółu wypełnień. Zanotowano także, iż wypełnienia amalgamatowe dominowały w 2- i 3-powierzchniowych ubytkach klasy II. Z kolei Wang [13] porównał rodzaje wypełnień u dzieci i młodzieży norweskiej w latach 1978 i 1995. Wykazał u dzieci 5-let-nich 97% redukcję powierzchni zębów wypełnionych amalgamatem i 78% u młodzieży 18-letniej. Natomiast Wendt i wsp. [14] zbadali retrospektywnie wypełnienia zakładane u dzieci i młodzieży szwedzkiej w latach 1990-1995. Stwierdzili, że najczęściej stosowanymi materiałami w zębach stałych były materiały złożone i amalgamat, przy czym 13% wypełnień wymagało wymiany głównie z powodu próchnicy wtórnej. W Kanadzie i USA amalgamat jest nadal powszechnie i często stosowanym materiałem odtwórczym [1, 7]. Z badań nad rodzajami materiałów stosowanych w praktykach stomatologicznych w Wielkiej Brytanii wynika, że amalgamat jest nadal powszechnie używany. Brunton i wsp. [3] stwierdzili, że materiał ten jest stosowany do odbudowy 61% ubytków klasy I i 73% klasy II. Również Wilson i wsp. [16] wykazali, że 86% ubytków klasy II w zębach przed-trzonowych i trzonowych było wypełnianych amalgamatem. Zanotowali także, iż 60% stomatologów uważało za zasadne kontynuację stosowania amalgamatu, ale większość z nich (66%) nie była przekonana o celowości stosowania systemów adhezyjnych do wypełnień z tego materiału.

Można przypuszczać, że podobny odsetek polskich stomatologów wyraża takie samo przekonanie, gdyż jak wynika z naszych ba-

582