5815002552

Seksaulność w najnowszej literaturze polskiej

„silne samouobecnianie się w przeżywaniu własnej cielesności”¹. Te dwa uzupełniające się artykuły w wyraźny sposób pokazują, że przeczuwanej czy też już zauważalnej rewolucji kobiecego pisania musi towarzyszyć otwarcie w mówieniu o seksie.

Wszystkie powyższe konstatacje wiąże przede wszystkim, uznane za oczywiste, przekonanie o potencjale rewolucyjnym, kryjącym się w pisarstwie kobiet. Od 1989 roku obwieszczono więc kilkanaście, a może i więcej, „nowych emancypacji” tej płci w świecie literackim. Również niedawno, bo w 2013 roku, podobną retoryką posłużył się dziennikarz „Newsweeka”, Leszek Bugajski, który w recenzji książki Suka Katarzyny Grygi pisał, że „jest ona [...] jednym z elementów szerszej fali debiutów młodych autorek¹², które [...] świadomie prowadzą do zanegowania dotychczasowego stereotypu tzw. literatury kobiecej”¹³. Według niego Gryga dokonała czegoś, co nie udało się wcześniej pisarkom znużonym dotychczasowym obrazem literatury kobiecej, bowiem zamiast, po prostu skrytykować literaturę pisaną przez swoje koleżanki po piórze, „stworzyła zupełnie inną, nową i niejako modelową bohaterkę, którą pewnie pokochają młode czytelniczki [.. .]”¹⁴. Zdaniem autora recenzji „taka powieść musiała powstać jako zdrowa reakcja młodej pisarki na myśl, że jej inteligencję obraża tzw. nurt literatury kobiecej”¹⁵.

2. Emancypacja czy pseudoemancypacja?

Jednym z głównych wyznaczników emancypacji w prozie kobiecej, który wskazał autor przywołanej recenzji, byłoby ukazywanie przemian obyczajowych, czyli „to, jak kobiety emancypują się w sferze seksu i jak podejmują decyzje raczej słabo możliwe dla pokolenia ich matek”¹⁶. Idąc tropem, który wskazał Bugajski, należałoby przyjąć, że w literaturze pisanej przez młode kobiety w ostatnim czasie życie seksualne ich bohaterek jest ujmowane w zasadniczo odmienny niż dotychczas sposób. Jednak badaczka literatury najnowszej, Agnieszka Nęcka, w tekście, którego bohaterkami były trzy pisarki: Manuela Gretkowska, Grażyna Plebanek i Hanna Samson, pisała, że „w ostatnich latach możemy zaobserwować modę na swoistą pseudoemancypację, rozumianą jako taki model pisarstwa kobiecego, który na pozór

14

1

   Tamże.

¹²    Poza powieścią. Grygi do listy tekstów przemieniających dotychczasowy obraz literatur)^ kobiecej Bugajski zaliczył: Horror vacui Katarzyny Gondek, (Nie)winną Marty Kijańskiej, Chuligankę Izabeli Jung oraz Szopkę Zośki Papużanki.

¹³    L. Bugajski, Suka — nowa generacja, www.kultura.newsweek.pl, dostęp: 11.02.2014.

¹⁴    Tamże.

¹⁵    Tamże.

¹⁶ Tamże.