5815002553

Seksaulność w najnowszej literaturze polskiej

przekracza jakieś granice”¹⁷. Mogłoby to świadczyć o tym, że zaobserwowana przeze mnie tendencja do przypisywania tworzącym po 1989 roku literatkom potencjału rewolucyjnego wynika bezpośrednio z potrzeby zaznaczanej wyraźnie w samych utworach literackich tych pań. Niekoniecznie każda kolejny wysyp książek podejmujących takie wątki, musi od razu świadczyć o rzeczywistej rewolucji, może również ujawniać fakt, że żadna rewolucja właściwie się nie dokonała. Ta, mniej optymistyczna konstatacja, znacznie lepiej oddaje wymiar kolejnych literackich i nie tylko literackich kobiecych emacypacji czy też raczej pseudoemancypacji, również tej najświeższej.

3. Odmiany zaangażowania

Książkę Suka Katarzyny Grygi określić można mianem powieści zaangażowanej¹⁸, przede wszystkim w sprawy równouprawnienia płci i orientacji seksualnych. O owym zaangażowaniu świadczą spore fragmenty, w których narrator(ka) tłumaczy sposób myślenia tytułowej bohaterki. Okazuje się, że jej światopogląd zbudowany został niczym zlepek cytatów z lektur feministycznych i genderowych. Już imię tytułowej bohaterki ma świadczyć o wpisanym w nią wielowymiarowym, nie tylko płciowym, wyzwoleniu. Co istotne, imię to nadała jej matka, kobieta, która od dziecka wychowywała swoją córkę na osobę niezwykłą postępową i niezależną. Zresztą sam kształt relacji matki i córki w tej powieści jest wyraźnym nawiązaniem do tych filozofii feministycznych, które nobilitują związki matek i córek oraz podkreślają potrzebę odbudowywania i podtrzymywania tych niezwykłych relacji¹⁹.

Suka sama o sobie mówi, że jest samcem alfa, konkuruje o tę pozycję z mężczyznami przejmując przypisywaną im stereotypowo rolę. „Ona uważała się po prostu za rozpuszczoną dziewczynkę, a właściwie za chłopca [...] Dlaczego chłopca? Bo chłopcom wolno więcej”²⁰. Gesty świadczące o chęci zajęcia przez kobietę symbolicznej męskiej roli widać w całej powieści. Potrzeba zajęcia męskiej pozycji i pogardliwy stosunek do własnej płci, potrzeba wyróżnienia się na jej tle i kosztem tejże, to typowe zachowania tytułowej bohaterki, które przez nią samą rozumiane są jako przejawy postawy feministycznej. Warto przy tym zauważyć, że wszelkie zachowania Suki i niemal każde zdanie wypowiadane przez nią na kartach powieści są przez nią samą lub przez

¹⁷    Tamże.

¹⁸    O współczesnym rozumienie terminu literatura zaangażowana zob. Literatura Zaangażowana - koncepcje, programy, realizacje. Czy potrzebna nowa definicja?, red. E. Ziętek-Maciejczyk i P. Geliczko, Warszawa 2006.

¹⁹    Por. np. odwołania do semiotycznego I<ristevej czy przedstawienie relacji matka-córka w filozofii Luce Ińgaray.

²⁰    K. Gryga, Suka, Warszawa 2013, s. 7. Pozostałe cytaty z tego wydania lokalizuję w tekście po skrócie [S], z podaniem numeru strony.

15