5815002551

Seksaulność w najnowszej literaturze polskiej

w postrzeganiu własnej tożsamości zaczął się u Polek w końcu lat 90. I wyraz temu dała nie literatura z najwyższej półki, ale popularna⁶. Według badaczki autorki popularnych powieści dla kobiet oraz tak zwane popfeministki⁷ wypełniły „lukę w dyskusji na temat tożsamości Polek [...] oferując rozwiązania, które odwoływały się do kobiecych doświadczeń”⁸.

Szansę na kolejną rewolucję, którą zdziałać może literatura kobieca, widziała w 2008 roku Inga Iwasiów. W jej przekonaniu „punkt, w którym znajduje się obecnie literatura kobiet, bez wahania nazwać można punktem krytycznym [...] jesteśmy w momencie zawirowania, z którego wyjście może okazać się triumfem kobiecego tekstu”⁹. Obok tekstu Iwasiów, w tym samym tomie, znalazł się artykuł Bożeny Chołuj, która dostrzegła, że pojawianie się w zauważalnie zwiększonej liczbie w tekstach kobiet konkretnych i prowokacyjnych scen jest właśnie fenomenem świadczącym o zwycięstwie kobiecej literatury. Na przykładzie prozy Ingi Iwasiów i Hanny Samson Chołuj pokazała, że teksty tych autorek tematyzują „aktywność i przyjemność seksualną kobiet”¹⁰, czyli coś w literaturze kobiecej wcześniej nieobecnego i świadczącego o dokonanej rewolucji, bowiem znika w nich zupełnie „fatamorgana miłości romantycznej i absolutnej”, a jej miejsce zajmuje

E. Kraskowska, O tak Rwanej „kobiecości”jako konwencji literackiej, [w:] Krytykafeministyczna. Siostra teorii i historii literatury, red. G. Borkowska i L. Sikorska, Warszawa 2000). Według niej literatura kobieca to ta, pisana i kierowana do kobiet, a płeć autora nie ma tu żadnego znaczenia. Ostatnie spostrzeżenie ma znaczenie kluczowe i wiele wnosi do dyskusji na temat „pisarstwa kobiecego” — więcej pisałam o tym w artykule Granice feministycznego paradoksu, który ukazał się w czasopiśmie „Tekstualia”, (por. J. Dobosiewicz, Granice feministycznego paradoksu, „Tekstualia”, Varia Online 17.03.2014, http://www. teks tualia.pl/index.php?DZIAL=varia&ID=68, dostęp: 14.04.2014).

Jednak w niniejszym tekście omawiane będą jedynie utwory autorek pici żeńskiej, nie z powodu jakichkolwiek esencjalistycznych przekonań, jedynie z chęci zbadania, jak same kobiety piszące o kobietach i dla kobiet postrzegają swoją seksualność.

⁶ A. Mrozik, Akuszerki transformacji. Kobiety, literatura i władza tu Polsce po 1989 roku, Warszawa 2012, s. 243-244.

⁷ Używam tego terminu w znaczeniu, jakie przypisała mu Agnieszka Nęcka, pisząc

0 zjawisku specyficznego wykorzystywania haseł feministycznych przez pisarki, które spłaszczają ich wymowę i w rezultacie wpisują się w dobrze utrwalone patriarchalne stereotypy. „Zamiast [...] mających wywrotowy potencjał feministycznych fajerwerków dostajemy popkulturowe, stereotypowe narracje” - A. Nęcka, Popfeminizm: Gutkowska, Plebanek, Samson, [w:] Mody w kulturze i literaturze popularnej, red. S. Buryła, L. Gąsowska

1 D. Ossowska, Kraków 2011, s. 246.

⁸ Tamże, s. 244.

⁹ I. Iwasiów, Kobiety na krawędzi dyskursu emancypacyjnego — Monika Mostowik, Grażyna Plebanek, Anna Piwkowska, [w:] Lektuy płci. Polskie (kon)teksty, red. M. Dąbrowski, Warszawa 2008, s. 69.

¹⁰ B. Chołuj, Literacka rozkosz seksualna w tekstach Hanny Samson i Ingi Iwasiów, [w:] tamże, s. 354.