MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ
Katarzyna Adamus
Ewelina Różańska
Określanie stanu odżywienia człowieka
321[11].Z1.05
Poradnik dla nauczyciela
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji  Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
Recenzenci:
mgr inż. Magdalena Kaz
mierczyk
mgr inż. Anna Wachowicz
Opracowanie redakcyjne:
mgr inż. Ewa Superczyńska
Konsultacja:
dr hab. inż. Henryk Budzeń
Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 321[11].Z1.05
 Określanie stanu odżywienia człowieka , zawartego w modułowym programie nauczania dla
zawodu dietetyk.
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji  Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
1
SPIS TREŚCI
1. Wprowadzenie 3
2. Wymagania wstępne 5
3. Cele kształcenia 6
4. Przykładowe scenariusze zajęć 7
5. Ćwiczenia 10
5.1. Ocena sposobu żywienia 10
5.1.1. Ćwiczenia 10
5.2. Ocena stanu odżywienia 14
5.2.1. Ćwiczenia 14
5.3. Sytuacja żywnościowa i zdrowotna w Polsce i na świecie 18
5.3.1. Ćwiczenia 18
6. Ewaluacja osiągnięć ucznia 20
7. Literatura 34
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
2
1. WPROWADZENIE
Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu
zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie dietetyk.
W poradniku zamieszczono:
- wymagania wstępne, wykaz umiejętności jakie uczeń powinien posiadać, aby przystąpić
do realizacji programu jednostki modułowej,
- wykaz umiejętności, jakie uczeń opanuje podczas realizacji programu jednostki
modułowej,
- przykładowe scenariusze zajęć,
- propozycje ćwiczeń, które mają na celu wykształcenie u uczniów umiejętności
praktycznych,
- ewaluację osiągnięć ucznia,
- wykaz literatury, z jakiej uczniowie mogą korzystać podczas nauki,
Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami
ze szczególnym uwzględnieniem:
- pokazu z objaśnieniem,
- ćwiczeń praktycznych.
- tekstu przewodniego,
- pogadanki,
- dyskusji dydaktycznej.
Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od samodzielnej
pracy uczniów do pracy zespołowej.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
3
321[11].Z1
Podstawy fizjologii i żywienia
321[11].Z1.01 321[11].Z1.02
Charakteryzowanie funkcji narządów Zastosowanie żywności
organizmu człowieka do zaspokajania potrzeb organizmu
321[11].Z1.03
321[11].Z1.05
Planowanie żywienia odpowiednio
Określanie stanu odżywienia
do potrzeb organizmu
człowieka
321[11].Z1.04
321[11].Z1.06
Stosowanie zasad racjonalnego
Planowanie żywienia w profilaktyce
żywienia
chorób cywilizacyjnych
Schemat układu jednostek modułowych
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
4
2. WYMAGANIA WST
PNE
Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:
- korzystać z różnych z
ródeł informacji,
- prowadzić proste obliczenia matematyczne,
- posługiwać się podstawową terminologią z zakresu anatomii i fizjologii człowieka,
- charakteryzować główne procesy metaboliczne zachodzące w organizmie człowieka,
- stosować zasady układania jadłospisów,
- analizować jadłospisy,
- stosować normy zapotrzebowania na poszczególne składniki pokarmowe dla różnych grup
ludności w zależności od ich płci, wieku, aktywności fizycznej, stanu fizjologicznego.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
5
3. CELE KSZTAA
CENIA
W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:
- posłużyć się podstawową terminologią dotyczącą żywności i składników żywności,
- zdefiniować podstawowe pojęcia z zakresu żywienia i stanu odżywienia organizmu,
- scharakteryzować metody oceny sposobu żywienia ludzi,
- scharakteryzować metody oceny stanu odżywienia ludzi,
- ocenić stan odżywienia jednostki i grupy osób,
- zinterpretować wyniki oceny sposobu żywienia,
- ocenić sposób żywienia jednostki i grupy osób,
- zinterpretować wyniki oceny sposobu żywienia,
- określić wpływ błędów żywieniowych na stan odżywienia,
- dostrzec i zareagować na błędy żywieniowe występujące w środowisku,
- porównać sytuację żywnościową i zdrowotną w Polsce i na świecie.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
6
4. PRZYKA
ADOWE SCENARIUSZE ZAJ
Ć
Scenariusz zajęć 1
Osoba prowadząca & & & & & & & & & & & & & & .& & & & .
Modułowy program nauczania: Dietetyk 321[11]
Moduł: Podstawy fizjologii i żywienia 321[11].Z1
Jednostka modułowa: Określanie stanu odżywienia człowieka 321[11].Z1.05
Temat: Badania antropometryczne.
Cel ogólny: Zapoznanie z badaniami antropometrycznymi  jednymi z metod oceny stanu
odżywienia człowieka.
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:
- dokonać podziału badań antropometrycznych,
- scharakteryzować badania antropometryczne,
- dokonać oceny stanu odżywienia przy wykorzystaniu metod antropometrycznych.
Metody nauczania uczenia się:
- pogadanka,
- pokaz z objaśnieniem,
- ćwiczenia praktyczne.
Formy organizacyjne pracy uczniów:
- praca indywidualna,
- praca w grupach.
Czas: 4 godziny dydaktyczne
Środki dydaktyczne:
- literatura z rozdziału 7,
- poradnik dla ucznia,
- waga lekarska,
- taśma miernicza do pomiaru obwodu ramienia, bioder oraz talii,
- przyrząd do mierzenia zawartości tkanki tłuszczowej,
- komputer z oprogramowaniem, dostępem do Internetu i drukarką,
- rzutnik multimedialny,
- kolorowe elementy do losowania na grupy.
Przebieg zajęć:
1. Czynności organizacyjne.
2. Nawiązanie do tematu zajęć, omówienie celów zajęć.
3. Omówienie badań antropometrycznych, przy wykorzystaniu pokazu multimedialnego.
4. Zorganizowanie stanowiska pracy do wykonania ćwiczeń.
5. Podział uczniów na grupy-losowanie.
6. Objaśnienie treści ćwiczeń 1, 2 z rozdziału 4.2.3. zawartych w Poradniku dla ucznia.
7. Rozdanie środków dydaktycznych.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
7
8. Wykonanie ćwiczeń:
- uczniowie w grupach wykonują polecenia do ćwiczeń,
- uczniowie zapisują i interpretują wyniki.
9. Prezentacja wyników i ich omówienie na forum grupy.
Zakończenie zajęć
- Nauczyciel podsumowuje przebieg zajęć wskazując na zaangażowanie uczniów w ich
realizację i uzyskane efekty, a szczególnie przydatność realizowanych zadań w ocenie
stanu odżywienia człowieka.
Praca domowa
Wypisz metody ilościowe oceny sposobu żywienia.
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:
- ewaluacja  co zabieram z zajęć (załącznik 1).
Załącznik 1
Kwestionariusz  ocena zajęć
1. Czy zajęcia miały wstęp, rozwinięcie i zakończenie?
tak nie
6 5 4 3 2 1
2. Czy treści zajęć były zrozumiałe?
tak nie
6 5 4 3 2 1
3. Czy prezentacja była ciekawa?
tak nie
6 5 4 3 2 1
4. Czy zajęcia rozwinęły Twoje umiejętności?
tak nie
6 5 4 3 2 1
Ogólna liczba punktów & & & & & & & & &
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
8
Scenariusz zajęć 2
Osoba prowadząca & & & & & & & & & & & & & & .& & & & .
Modułowy program nauczania: Dietetyk 321[11]
Moduł: Podstawy fizjologii żywienia 321[11].Z1
Jednostka modułowa: Określanie stanu odżywienia człowieka 321[11].Z1.05
Temat: Charakterystyka jakościowych metod oceny sposobu żywienia.
Cel ogólny: Zapoznanie ucznia z jakościowymi metodami oceny sposobu żywienia.
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:
- dokonać charakterystyki jakościowych metod oceny sposobu żywienia,
- ocenić jadłospisy metodą punktową oraz metodą wywiadu 24-godzinnego.
Metody nauczania uczenia się:
 wykład,
 pogadanka,
Formy organizacyjne pracy uczniów:
- praca w grupach.
Czas: 2 godziny dydaktyczne.
Środki dydaktyczne:
- prezentacja multimedialna,
- przykładowe jadłospisy,
- kolorowe elementy do losowania na grupy.
Przebieg zajęć:
1. Czynności organizacyjne.
2. Nawiązanie do tematu, omówienie celów zajęć.
3. Omówienie jakościowych metod oceny sposobu żywienia, przy wykorzystaniu pokazu
multimedialnego.
4. Zorganizowanie stanowiska pracy do wykonania ćwiczenia.
5. Podział uczniów na grupy-losowanie.
6. Objaśnienie treści ćwiczeń 2,3,4 z rozdziału 4.1.3., zawartych w Poradniku dla ucznia.
7. Rozdanie środków dydaktycznych.
8. Wykonanie ćwiczeń:
- uczniowie zapoznają się z treścią dotyczącą tematu zawartą w Poradniku dla ucznia
- uczniowie w grupach wykonują polecenia do ćwiczeń
- uczniowie zapisują i interpretują wyniki
9. Prezentacja wyników i ich omówienie na forum grupy.
Zakończenie zajęć
Nauczyciel podsumowuje przebieg zajęć wskazując na zaangażowanie uczniów
w ich realizację i uzyskane efekty.
Praca domowa
Oceń swój sposób odżywiania jakościową metodą oceny sposobu żywienia.
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:
- anonimowa ankieta ewaluacyjna dotycząca realizacji zajęć oraz nabytych umiejętności.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
9
5. ĆWICZENIA
5.1. Ocena sposobu żywienia
5.1.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Scharakteryzuj poszczególne metody oceny sposobu żywienia, zwracając szczególną
uwagę na ich wady i zalety.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i sposób wykonania. Proponuje się, aby uczniowie pracowali w grupach 2 osobowych.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia, dotyczący metod oceny sposobu
żywienia,
2) zwrócić uwagę na zalety i wady poszczególnych metod,
3) odnotować uzyskane informacje w tabeli i zamieścić je w prezentacji multimedialnej,
4) zaprezentować wyniki pracy na forum grupy.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- ćwiczenia praktyczne,
- dyskusja dydaktyczna.
Środki dydaktyczne:
- poradnik dla ucznia,
- literatura z rozdziału 7,
- materiały piśmiennicze (arkusze papieru format A1 i A4, kolorowe pisaki),
- komputer z oprogramowaniem,
- rzutnik multimedialny,
- wzór tabeli.
Tabela do ćwiczenia 1 [opracowanie własne na podstawie 5]
Metody Wady Zalety
Ćwiczenie 2
Zastanów się nad swoimi zwyczajami żywieniowymi w ciągu ostatniego roku. Jak często
spożywasz wymienione w tabeli do ćwiczenia 2 produkty spożywcze?
Wstaw  x komórkach odpowiadających częstości spożywania każdego z wymienionych
produktów spożywczych.. Dla każdego produktu spożywczego w rubryce  Wynik napisz
taką liczbę punktów, jaka jest w główce kolumny, którą zaznaczyłeś. Dodaj wszystkie punkty,
aby otrzymać wynik ogólny. Jeżeli Twój wynik wynosi:
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
10
Powyżej 27 punktów  twoja dieta zawiera zdecydowanie za dużo tłuszczu. Jest wiele
sposobów obniżenia ilości spożywanego tłuszczu. Popatrz na te produkty, dla których
otrzymałeś najwięcej punktów. Zacznij od zredukowania ich ilości w swojej diecie.
25 27 punktów, to twoja dieta zawiera za dużo tłuszczu. Aby obniżyć jego ilość, jedz
mniej produktów, dla których uzyskałeś najwięcej punktów.
<22 24 punktów, to spożywasz typową amerykańską dietę, która mogłaby być mniej
tłusta.
18 21 punktów, to dokonujesz prawidłowych wyborów odnośnie produktów
zawierających tłuszcz.
poniżej 18 punktów, to dokonujesz najlepszych wyborów. Jest to bardzo dobry wynik
w tym teście.
Oceń w ten sposób zwyczaje żywieniowe swoich kolegów. Zestaw wyniki dla 10
osobowej grupy wskazując ile osób znajduje się w poszczególnych kategoriach oceny.
Przedyskutuj wyniki na forum grupy.
Tabela do ćwiczenia 2 Kwestionariusz dotyczący oceny spożycia tłuszczów ogółem [opracowanie własne na
podstawie 2 i 5]
Mniej niż raz 2-3 razy 1-2 razy 3-4 razy 5 i więcej
Jak często spożywasz? na na na na tydzień razy na Wynik
miesiąc miesiąc tydzień (3 pkt.) tydzień
(0 pkt.) (1 pkt.) (2 pkt.) (4 pkt.)
Kurczak smażony
Parówki
Masło lub margaryna
Jaja
Bekon, kiełbasy, tłuste
wędliny
Wędliny, mielonki, szynka
Sosy do sałatek, majonez
Frytki
Chipsy ziemniaczane,
kukurydziane
Pizza
Pączki, ciasta, ciastka,
ciasteczka
Sery żółte i topione
Pełne mleko
Hamburgery, cheesburgery
Wołowina, steki, pieczeń
Suma punktów
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i sposób wykonania. Proponuje się, aby uczniowie pracowali w grupach 10 osobowych.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia, dotyczący sposobu żywienia,
2) przeprowadzić analizę swoich zwyczajów żywieniowych zgodnie z treścią ćwiczenia,
3) przeprowadzić analizę zwyczajów żywieniowych swoich 10,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
11
4) odnotować uzyskane dane w tabeli i ewentualnie zaprezentować je w formie prezentacji
multimedialnej,
5) zaprezentować wyniki na forum grupy.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- ćwiczenia praktyczne,
- dyskusja.
Środki dydaktyczne:
- poradnik dla ucznia,
- literatura z rozdziału 7,
- materiały piśmiennicze (arkusze papieru format A1 i A4, kolorowe pisaki),
- komputer z oprogramowaniem,
- rzutnik multimedialny,
- wzór tabeli.
Ćwiczenie 3
Ułóż ankietę zawierającą pytania, które pozwolą uzyskać informacje na temat sposobu
żywienia respondenta.
W ankiecie zamieść pytania dotyczące:
- godzin spożywania posiłków,
- rodzajów potraw i ich składu,
- zwyczajów żywieniowych,
- częstotliwości spożywania określonych grup produktów itp.
Pamiętaj, by pytania były sformułowane w sposób prosty, zrozumiały dla osoby badanej.
Zwróć uwagę, żeby pytania nie sugerowały odpowiedzi. Pamiętaj by ankieta nie zawierała
zbyt wielu pytań.
Przeprowadz
ankietę w grupie 10 osób. Przeanalizuj uzyskane informacje.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i sposób wykonania. Proponuje się, aby uczniowie pracowali w grupach 10 osobowych.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia, dotycząca sposobu odżywiania,
2) przygotować ankietę,
3) przeprowadzić ankietę na grupie 10 osób,
4) przeanalizować uzyskane informacje, pod kątem prawidłowości sposobu żywienia.
5) zaprezentować wyniki pracy na forum grupy.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- ćwiczenia praktyczne.
Środki dydaktyczne:
- poradnik dla ucznia,
- literatura z rozdziału 7,
- materiały piśmiennicze (arkusze papieru format A1 i A4, kolorowe pisaki),
- komputer z oprogramowaniem,
- rzutnik multimedialny.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
12
Ćwiczenie 4
Dokonaj analizy sposobu żywienia swojej rodziny dowolną metodą. Zinterpretuj wyniki,
zanotuj w sposób tabelaryczny. Zastanów się nad błędami w sposobie odżywiania. Zaproponuj
modyfikację sposobu odżywiania wśród osób, u których przeprowadziłeś badanie
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i sposób wykonania. Proponuje się, aby uczniowie pracowali w grupach 2 3 osobowych.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia, dotyczący sposobu odżywiania,
2) wybrać i zastosować odpowiednią metodę,
3) przeanalizować uzyskane informacje,
4) skorygować występujące błędy żywieniowe,
5) zaprezentować wyniki pracy na forum grupy.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- ćwiczenia praktyczne,
- dyskusja dydaktyczna.
Środki dydaktyczne:
- poradnik dla ucznia,
- literatura z rozdziału 7,
- materiały piśmiennicze (arkusze papieru format A1 i A4, kolorowe pisaki),
- komputer z oprogramowaniem,
- rzutnik multimedialny lub rzutnik pisma, drukarka.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
13
5.2. Ocena stanu odżywienia
5.2.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Dokonaj pomiarów wysokości oraz masy ciała. Następnie oblicz wskaz
nik i zinterpretuj
wskaz
nik BMI.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i sposób wykonania. Proponuje się, aby uczniowie pracowali w grupach 2-4 osobowych.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia, dotyczący oceny stanu odżywiania,
2) utworzyć 2 4 osobowy zespół,
3) dokonać wzajemnych pomiarów antropometrycznych (masa i wysokość ciała),
4) obliczyć wartość wskaz
nika BMI wykorzystując odpowiedni wzór,
5) zapisać i zinterpretować wyniki w oparciu o dane tabelaryczne.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- ćwiczenia praktyczne,
- dyskusja.
Środki dydaktyczne:
- poradnik dla ucznia,
- literatura z rozdziału 7,
- materiały piśmiennicze (arkusze papieru format A1 i A4, kolorowe pisaki),
- waga lekarska z antropometrem.
Ćwiczenie 2
Na podstawie otrzymanych od nauczyciela danych o grupie przedszkolaków (wiek, wzrost
oraz płeć) dokonaj odczytu z siatek centylowych i określ indywidualny rozwój każdego
dziecka i porównaj go z rozwojem dzieci w tym samym wieku.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczeń nauczyciel powinien omówić sposób realizacji
ćwiczenia.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia, dotyczący oceny stanu odżywiania,
2) zapoznać się z danymi otrzymywanymi od nauczyciela,
3) nanieść otrzymane dane na siatki centylowe,
4) zapisać i zinterpretować wyniki.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
14
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- ćwiczenia praktyczne.
Środki dydaktyczne:
- poradnik dla ucznia,
- literatura z rozdziału 7,
- materiały piśmiennicze (arkusze papieru format A1 i A4, kolorowe pisaki),
- siatki wentylowe,
- dane od nauczyciela o grupie przedszkolaków.
Ćwiczenie 3
Dokonaj pomiarów grubości fałdu skórno-tłuszczowego nad mięśniem trójgłowym
i dwugłowym, a następnie porównaj wyniki z normami. Zanotuj wyniki.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres i
sposób wykonania. Proponuje się, aby uczniowie pracowali w grupach kilku osobowych.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia, dotyczący oceny stanu odżywiania,
2) dokonać wzajemnych pomiarów fałdu skórno-tłuszczowego nad mięśniem trójgłowym
i dwugłowym,
3) porównać wyniki z normami,
4) zapisać i zinterpretować wyniki,
5) zaprezentować wnioski na forum grupy.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- ćwiczenia praktyczne.
Środki dydaktyczne:
- poradnik dla ucznia,
- literatura z rozdziału 7,
- materiały piśmiennicze (arkusze papieru format A1 i A4, kolorowe pisaki),
- kaliper (fałdomierz) Harpendena.
Ćwiczenie 4
Dokonaj pomiarów talii i bioder, a następnie oblicz wskaz
nik WHR na podstawie
odpowiedniego wzoru. Porównaj własne wyniki z normami. Zanotuj wyniki.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i sposób wykonania. Proponuje się, aby uczniowie pracowali w grupach 2 4 osobowych.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia, dotyczący oceny stanu odżywiania,
2) dokonać wzajemnych pomiarów talii i bioder,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
15
3) porównać wyniki z normami,
4) zapisać i zinterpretować wyniki.,
5) zaprezentować wnioski na forum grupy.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- ćwiczenia praktyczne,
- dyskusja dydaktyczna.
Środki dydaktyczne:
- poradnik dla ucznia,
- literatura z rozdziału 7,
- taśma miernicza,
- materiały piśmiennicze (arkusze papieru format A1 i A4, kolorowe pisaki).
Ćwiczenie 5
Korzystając z różnych z
ródeł informacji określ przyczyny i skutki zdrowotne niedoboru
i nadmiaru pięciu wybranych składników pokarmowych. Przedyskutuj objawy, ze szczególnym
uwzględnieniem możliwych błędów żywieniowych, które mogą stanowić ich przyczyny oraz
sposoby ich zapobiegania. Spostrzeżenia, uwagi oraz wnioski zamieścić w formie tabeli.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i sposób wykonania. Proponuje się, aby uczniowie pracowali w grupach kilku osobowych.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia, dotyczący oceny stanu odżywiania,
2) określić przyczyny i skutki niedoboru wybranych składników pokarmowych,
3) przedyskutować w grupie objawy,
4) zapisać i zinterpretować wyniki w formie tabelarycznej,
5) zaprezentować obserwacje na forum grupy.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- ćwiczenia praktyczne,
- dyskusja dydaktyczna.
Środki dydaktyczne:
- poradnik dla ucznia,
- literatura z rozdziału 7,
- materiały piśmiennicze (arkusze papieru format A1 i A4, kolorowe pisaki).
Ćwiczenie 6
Dokonaj oceny stanu odżywienia wybranej przez Ciebie osoby starszej za pomocą
poznanych metod antropometrycznych.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i sposób wykonania.
Sposób wykonania ćwiczenia
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
16
Uczeń powinien:
1) przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia, dotyczący stanu odżywiania,
2) ocenić stan odżywienia wybranej osoby starszej metodami antropometrycznymi,
3) zaprezentować obserwacje na forum grupy.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- ćwiczenia praktyczne.
Środki dydaktyczne:
- poradnik dla ucznia,
- literatura z rozdziału 7,
- sprzęt mierniczy,
- materiały piśmiennicze (arkusze papieru format A1 i A4, kolorowe pisaki).
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
17
5.3. Sytuacja żywnościowa i zdrowotna w Polsce i na świecie
5.3.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Na podstawie danych statystycznych z roczników Głównego Urzędu Statystycznego
przeanalizuj tendencję spożycia mięsa zwierząt rzez
nych w Polsce w ostatnich dwudziestu
latach. Swoje spostrzeżenia przedstaw w formie graficznej i sformułuj wnioski.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i sposób wykonania. Proponuje się, aby uczniowie pracowali w grupach kilku osobowych.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z odpowiednimi danymi z rocznika statystycznego,
2) dokonać analizy uzyskanych danych,
3) przedstawić spostrzeżenia w postaci wykresu przy pomocy odpowiedniego programu
komputerowego,
4) zaprezentować wyniki pracy na forum grupy.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- ćwiczenia praktyczne,
- dyskusja dydaktyczna.
Środki dydaktyczne:
- poradnik dla ucznia,
- literatura z rozdziału 7,
- materiały piśmiennicze (arkusze papieru format A1 i A4, kolorowe pisaki),
- Roczniki Głównego Urzędu Statystycznego,
- komputer z oprogramowaniem,
- rzutnik multimedialny.
Ćwiczenie 2
Przeanalizuj tendencję umieralności z głodu na świecie. Sformułuj wnioski.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i sposób wykonania.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z odpowiednimi danymi z Internetu,
2) dokonać analizy uzyskanych danych,
3) zaprezentować wyniki pracy na forum grupy.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
18
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- ćwiczenia praktyczne,
- dyskusja dydaktyczna.
Środki dydaktyczne:
- poradnik dla ucznia,
- literatura z rozdziału 7,
- materiały piśmiennicze (arkusze papieru format A1 i A4, kolorowe pisaki),
- komputer z oprogramowaniem i dostępem do Internetu.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
19
6. EWALUACJA OSI
GNI
Ć UCZNIA
Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego
Test dwustopniowy do jednostki modułowej  Określanie stanu odżywienia
człowieka
Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:
- zadania 1, 2, 3, 4, 5, 7, 9, 10, 11, 12, 13, 15, 16, 17, 18, 20 są z poziomu podstawowego.
- zadania 6, 8, 14, 19 są z poziomu ponadpodstawowego
Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt
Za każdą prawidłową odpowiedz
uczeń otrzymuje 1 punkt, za złą odpowiedz
lub jej brak
uczeń otrzymuje 0 punktów.
Proponuje się następujące normy wymagań  uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:
- dopuszczający  za rozwiązanie, co najmniej 10 zadań,
- dostateczny  za rozwiązanie co najmniej 13 zadań,
- dobry  za rozwiązanie 16 zadań, w tym co najmniej 1 z poziomu ponadpodstawowego,
- bardzo dobry  za rozwiązanie 18 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu
ponadpodstawowego.
Klucz odpowiedzi: 1. a, 2. c, 3. a, 4. a, 5. d, 6. a, 7. b, 8. c, 9. b, 10. d, 11. b,
12. c, 13. a, 14. b, 15. a, 16. c, 17. d, 18. d, 19. c, 20. a.
Plan testu
Nr Cel operacyjny Kategoria Poziom Poprawna
zad. (mierzone osiągnięcia ucznia) celu wymagań odpowiedz

1 Zdefiniować sposób żywienia B P a
2 Posłużyć się wskaz
nikiem BMI B P c
3 Określić, czym są siatki centylowe B P a
4 Dokonać podziału metod jakościowych oceny
B P a
stanu odżywienia
5 Dokonać podziału metod oceny stanu odżywienia B P d
6 Scharakteryzować metody oceny stanu
C PP a
odżywienia
7 Określić wpływ błędów żywieniowych na zdrowie
B P b
człowieka
8 Scharakteryzować antropometrię żywieniową C PP c
9 Ocenić sposób odżywienia jednostki i grupy B P b
10 Rozpoznać typ otyłości B P d
11 Ocenić sposób odżywienia jednostki B P b
12 Zinterpretować wyniki oceny stanu odżywienia B P c
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
20
13 Określić sytuację żywnościowa na świecie B P a
14 Posłużyć się terminologią z zakresu żywienia C PP b
15 Dokonać podziału metod oceny stanu odżywienia B P a
16 Scharakteryzować metody oceny stanu
B P c
odżywienia
17 Określić skutki niedoboru witamin B P d
18 Określić skutki niedoboru witamin B P d
19 Posłużyć się przyrządami antropometrycznymi C PP c
20 Określić sytuację żywnościową na świecie A P a
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
21
Przebieg testowania
Instrukcja dla nauczyciela
1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu, z co najmniej jednotygodniowym
wyprzedzeniem.
2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4. Przeprowadz
z uczniami próbę udzielania odpowiedzi na takie typy zadań testowych, jakie
będą w teście.
5. Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi).
6. Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.
7. Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi, podaj czas przeznaczony
na udzielanie odpowiedzi.
8. Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się
czasie zakończenia udzielania odpowiedzi.
9. Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.
10. Sprawdz
wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.
11. Przeprowadz
analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które
sprawiły uczniom największe trudności.
12. Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.
13. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń
dydaktycznych  niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu.
Instrukcja dla ucznia
1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań dotyczących. Wszystkie zadania są wielokrotnego wyboru i tylko
jedna odpowiedz
jest prawidłowa.
5. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi.
6. Zaznacz prawidłową odpowiedz
X (w przypadku pomyłki należy błędną odpowiedz

zaznaczyć kółkiem, a następnie ponownie zakreślić odpowiedz
prawidłową).
7. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
8. Kiedy zadanie będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie na póz
niej i
wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.
9. Na rozwiązanie testu masz 45 minut.
Powodzenia!
Materiały dla ucznia:
- instrukcja,
- zestaw zadań testowych,
- karta odpowiedzi.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
22
ZESTAW ZADAC
TESTOWYCH
1. Pod pojęciem sposobu żywienia rozumiemy
a) ile i czego, jak często oraz w jakiej formie człowiek spożywa w ujęciu dziennym,
tygodniowym lub miesięcznym.
b) ile i czego człowiek spożywa w ujęciu dziennym.
c) ilościowe i jakościowe potrzeby ludności.
d) jak często człowiek spożywa posiłki.
2. Wskaz
nik BMI. oblicza się dzieląc
a) masę ciała wyrażoną w kg przez wzrost w centymetrach podniesiony do kwadratu.
b) masę ciała wyrażoną w kg przez wzrost w metrach.
c) masę ciała wyrażoną w kg przez wzrost w metrach podniesiony do kwadratu.
d) wzrost w metrach podniesiony do kwadratu przez masę ciała wyrażoną w kg.
3. Siatki centylowe są to graficznie przedstawione dane liczbowe
a) wysokości i masy ciała populacji młodzieży w różnym wieku.
b) obwodu tali populacji dzieci i młodzieży w różnym wieku.
c) wysokości i masy ciała populacji osób w podeszłym wieku.
d) przyrostu masy ciała kobiet w ciąży.
4. Do metod jakościowych oceny stanu odżywienia zaliczamy metody
a) ankietową i punktową.
b) inwentarzową i punktową.
c) szacunkową i ankietową.
d) historii żywienia i szacunkową.
5. Do metod jakościowo-ilościowych zaliczamy metody
a) wagową i szacunkową.
b) ankietową i punktową.
c) szacunkową i ankietową.
d) historii żywienia i bieżącego notowania.
6. Szacunkowa metoda ilościowa stosowana jest w
a) zakładach żywienia zbiorowego zamkniętego.
b) zakładach żywienia zbiorowego otwartego.
c) restauracjach i stołówkach zakładowych.
d) gospodarstwach domowych.
7. Objawy niedoboru białka to
a) choroby dziąseł i wypadanie zębów.
b) zahamowanie wzrostu, zmniejszenie masy ciała, zmniejszenie odporności.
c) kłopoty z widzeniem o zmierzchu.
d) zaburzenia wzroku i pamięci.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
23
8. Pod pojęciem antropometrii żywieniowej rozumie się
a) ile i czego, jak często oraz w jakiej formie człowiek spożywa w ujęciu dziennym,
tygodniowym lub miesięcznym.
b) badania hematokrytu i hemoglobiny.
c) pomiary zmienności fizycznych rozmiarów ciała i jego składników.
d) ilość spożycia pokarmu w ciągu dekady.
9. Wskaz
nik WHR jest to stosunek obwodu
a) bioder do obwodu talii.
b) talii do obwodu bioder.
c) talii do obwodu mięśnia trójgłowego ramienia.
d) talii do obwodu głowy.
10. Androidalny typ otyłości to inaczej typ
a) gruszka.
b) śliwka.
c) mandarynka.
d) jabłko.
11. O ginoidalnym typie otyłości u mężczyzn mówi się, gdy
a) WHR >1.
b) WHR <1.
c) BMI >1.
d) BMI >1.
12. Wartość BMI poniżej 20 u osób dorosłych wskazuje na
a) nadwagę.
b) otyłość.
c) niedożywienie.
d) niedowagę.
13. Corocznie z powodu głodu umiera na świecie około
a) od 13 do 18 milionów ludzi.
b) od 1 do 2 milionów ludzi.
c) od 1 tys. do 5 tys. osób.
d) około 50 milionów osób.
14. Tłuszcz konstytucyjny jest to tłuszcz
a) zapasowy.
b) wykorzystywany na bieżące potrzeby organizmu.
c) występujący w produktach zwierzęcych.
d) występujący w produktach roślinnych.
15. Metoda inwentarzowa oceny sposobu żywienia należy do metod
a) ilościowych.
b) jakościowych.
c) jakościowo-ilościowych.
d) wywiadowczych.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
24
16. Badania ogólnolekarskie polegają na
a) analizie biochemicznej krwi.
b) analizie biochemicznej moczu.
c) oględzinach zewnętrznych powierzchni części ciała.
d) badaniu wzrostu i masy ciała.
17. Zajady w kącikach ust są skutkiem niedoboru
a) folacyny i tiaminy.
b) kwasu askorbinowego i niacyny.
c) kwasu foliowego i biotyny.
d) pirydoksyny i ryboflawiny.
18. Niedobór kwasu askorbinowego objawia się głównie
a) zahamowaniem wzrostu.
b) niedowagą.
c) wypadaniem włosów.
d) obrzmieniem i krwawieniem dziąseł.
19. Kaliper służy do pomiaru
a) ciśnienia tętniczego krwi.
b) wzrostu.
c) grubości fałdu skórno-tłuszczowego.
d) obwodu głowy.
20. Podstawowym produktem zaspokajającym potrzeby energetyczne ludności na świecie jest
a) ziarno zbóż.
b) mięso.
c) słodycze.
d) nabiał.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
25
KARTA ODPOWIEDZI
Imię i nazwisko & & ..............................& & & & & & & & & & & & & & & & & & ..
Określanie stanu odżywienia człowieka
Zakreśl poprawną odpowiedz
.
Nr
Odpowiedz
Punkty
zadania
1 a b c d
2 a b c d
3 a b c d
4 a b c d
5 a b c d
6 a b c d
7 a b c d
8 a b c d
9 a b c d
10 a b c d
11 a b c d
12 a b c d
13 a b c d
14 a b c d
15 a b c d
16 a b c d
17 a b c d
18 a b c d
19 a b c d
20 a b c d
Razem:
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
26
TEST 2
Test dwustopniowy do jednostki modułowej  Określanie stanu odżywienia
człowieka
Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których
- zadania 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 10, 11, 13, 14, 15, 16, 18, 19, 20 są z poziomu podstawowego,
- zadania 1, 9, 12, 17 są z poziomu ponadpodstawowego.
Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt
Za każdą prawidłową odpowiedz
uczeń otrzymuje 1 punkt, za złą odpowiedz
lub jej brak
uczeń otrzymuje 0 punktów.
Proponuje się następujące normy wymagań  uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:
- dopuszczający  za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,
- dostateczny  za rozwiązanie co najmniej 13 zadań z poziomu podstawowego,
- dobry  za rozwiązanie 16 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu ponadpodstawowego
- bardzo dobry  za rozwiązanie 18 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu
ponadpodstawowego.
Klucz odpowiedzi: 1. c, 2. a, 3. b, 4. a, 5. c, 6. d, 7. b, 8. a, 9. b, 10. b, 11. d,
12. a, 13. c, 14. a, 15. d, 16. d, 17. c, 18. a, 19. a, 20 c.
Plan testu
Nr Cel operacyjny Kategoria Poziom Poprawna
zad. (mierzone osiągnięcia ucznia) celu wymagań odpowiedz

1 Scharakteryzować antropometrię żywieniową C PP c
2 Dokonać podziału metod oceny stanu
B P a
odżywienia
3 Określić wpływ błędów żywieniowych na
B P b
zdrowie człowieka
4 Zdefiniować pojęcie sposobu żywienia B P a
5 Posłużyć się wskaz
nikiem BMI A P c
6 Rozpoznać typ otyłości B P d
7 Ocenić sposób odżywienia jednostki B P b
8 Określić sytuację żywnościowa na świecie B P a
9 Posłużyć się terminologią z zakresu żywienia C PP b
10 Posłużyć się wskaz
nikiem WHR B P b
11 Dokonać podziału metod oceny stanu
B P d
odżywienia
12 Określić zastosowanie metody oceny stanu
C PP a
odżywienia
13 Zinterpretować wyniki oceny stanu
B P c
odżywienia
14 Zdefiniować siatki centylowe B P a
15 Określić skutki niedoboru witamin B P d
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
27
16 Określić skutki niedoboru witamin B P d
17 Posłużyć się przyrządami
C P c
antropometrycznymi
18 Dokonać podziału metod oceny stanu
B P a
odżywienia
19 Określić sytuację żywnościowa na świecie C PP a
20 Scharakteryzować metody oceny stanu
B P c
odżywienia
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
28
Przebieg testowania
Instrukcja dla nauczyciela
1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu, z co najmniej jednotygodniowym
wyprzedzeniem.
2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4. Przeprowadz
z uczniami próbę udzielania odpowiedzi na takie typy zadań testowych, jakie
będą w teście.
5. Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi).
6. Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.
7. Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi, podaj czas przeznaczony
na udzielanie odpowiedzi.
8. Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się
czasie zakończenia udzielania odpowiedzi.
9. Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.
10. Sprawdz
wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.
11. Przeprowadz
analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które
sprawiły uczniom największe trudności.
12. Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.
13. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń
dydaktycznych  niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu.
Instrukcja dla ucznia
1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań. Wszystkie zadania są wielokrotnego wyboru i tylko jedna
odpowiedz
jest prawidłowa.
5. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej Karcie odpowiedzi. Zaznacz prawidłową
odpowiedz
X (w przypadku pomyłki należy błędną odpowiedz
zaznaczyć kółkiem,
a następnie ponownie zakreślić odpowiedz
prawidłową).
6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie
na póz
niej i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.
8. Na rozwiązanie testu masz 45 minut.
Powodzenia!
Materiały dla ucznia:
- instrukcja,
- zestaw zadań testowych,
- karta odpowiedzi.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
29
ZESTAW ZADAC
TESTOWYCH
1. Pod pojęciem antropometrii żywieniowej rozumie się
a) ile i czego, jak często oraz w jakiej formie człowiek spożywa w ujęciu dziennym,
tygodniowym, miesięcznym.
b) badania hematokrytu i hemoglobiny.
c) pomiary zmienności fizycznych rozmiarów ciała i jego składników.
d) ilość spożycia pokarmu w ciągu dekady.
2. Do metod jakościowych oceny stanu odżywienia zaliczamy
a) ankietową i punktową.
b) inwentarzową i punktową.
c) szacunkową i ankietową.
d) historii żywienia i szacunkową.
3. Objawy niedoboru witaminy A to
a) choroby dziąseł i wypadanie zębów.
b) kłopoty z widzeniem o zmierzchu.
c) zahamowanie wzrostu, zmniejszenie masy ciała, zmniejszenie odporności.
d) zaburzenia wzroku i pamięci.
4. Pod pojęciem sposobu żywienia rozumiemy
a) ile i czego, jak często oraz w jakiej formie człowiek spożywa w ujęciu dziennym,
tygodniowym lub miesięcznym.
b) ile i czego człowiek spożywa w ujęciu dziennym.
c) ilościowe i jakościowe potrzeby ludności.
d) jak często człowiek spożywa posiłki.
5. Wskaz
nik BMI oblicza się
a) dzieląc masę ciała wyrażoną w kg przez wzrost w centymetrach podniesiony do
kwadratu.
b) dzieląc masę ciała wyrażoną w kg przez wzrost w metrach.
c) dzieląc masę ciała wyrażoną w kg przez wzrost w metrach podniesiony do kwadratu.
d) dzieląc wzrost w metrach podniesiony do kwadratu przez masę ciała wyrażoną w kg.
6. Ginoidalny typ otyłości to inaczej typ
a) śliwka.
b) mandarynka.
c) jabłko.
d) gruszka.
7. O androidalnym typie otyłości u kobiet mówi się, gdy
a) WHR <0,8.
b) WHR > 0,8.
c) BMI < 0,8.
d) BMI > 0,8.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
30
8. Corocznie z powodu głodu umiera na świecie około
a) od 13 do 18 milionów ludzi.
b) od 1 do 2 milionów ludzi.
c) od 1 tys. do 10 tys. osób.
d) około 60 milionów osób.
9. Tłuszcz zapasowy jest to
a) tzw. tłuszcz konstytucyjny.
b) podskórna tkanka tłuszczowa.
c) tłuszcz występujący w produktach zwierzęcych.
d) tłuszcz występujący w produktach roślinnych.
10. Wskaz
nik WHR jest to stosunek obwodu
a) bioder do obwodu talii.
b) talii do obwodu bioder.
c) talii do obwodu mięśnia trójgłowego ramienia.
d) talii do obwodu głowy.
11. Do metod jakościowo-ilościowych zaliczamy metody
a) wagową i szacunkową.
b) ankietową i punktową.
c) szacunkową i ankietową.
d) historii żywienia i bieżącego notowania.
12. Szacunkowa metoda ilościowa stosowana jest w
a) zakładach żywienia zbiorowego zamkniętego.
b) zakładach żywienia zbiorowego otwartego.
c) restauracjach i stołówkach zakładowych.
d) gospodarstwach domowych.
13. Wartość BMI powyżej 40 u osób dorosłych wskazuje na
a) nadwagę.
b) niedożywienie.
c) otyłość.
d) niedowagę.
14. Siatki centylowe są to graficznie przedstawione dane liczbowe
a) wysokości i masy ciała populacji młodzieży w różnym wieku.
b) wysokości i obwodu tali populacji dzieci i młodzieży w różnym wieku.
c) wysokości i masy ciała populacji osób w podeszłym wieku.
d) przyrostu masy ciała kobiet w ciąży.
15. Zajady w kącikach ust są skutkiem niedoboru
a) folacyny i tiaminy.
b) kwasu askorbinowego i niacyny.
c) kwasu foliowego i biotyny.
d) pirydoksyny i ryboflawiny.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
31
16. Niedobór kwasu askorbinowego objawia się głównie
a) zahamowaniem wzrostu.
b) niedowagą.
c) wypadaniem włosów.
d) chorobą zwaną szkorbutem.
17. Kaliper służy do pomiaru
a) ciśnienia tętniczego krwi.
b) wzrostu.
c) grubości fałdu skórno-tłuszczowego.
d) obwodu głowy.
18. Metoda inwentarzowa oceny sposobu żywienia należy do metod
a) ilościowych.
b) jakościowych.
c) jakościowo-ilościowych.
d) wywiadowczych.
19. Podstawowym produktem zaspokajającym potrzeby energetyczne ludności na świecie jest
a) ziarno zbóż.
b) mięso.
c) słodycze.
d) nabiał.
20. Badania ogólnolekarskie polegają na
a) analizie biochemicznej krwi.
b) analizie biochemicznej moczu.
c) oględzinach zewnętrznych powierzchni części ciała.
d) badaniu wzrostu i masy ciała.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
32
KARTA ODPOWIEDZI
Imię i nazwisko & & ..............................& & & & & & & & & & & & & & & & & & ..
Określanie stanu odżywienia człowieka
Zakreśl poprawną odpowiedz
.
Nr
Odpowiedz
Punkty
zadania
1 a b c d
2 a b c d
3 a b c d
4 a b c d
5 a b c d
6 a b c d
7 a b c d
8 a b c d
9 a b c d
10 a b c d
11 a b c d
12 a b c d
13 a b c d
14 a b c d
15 a b c d
16 a b c d
17 a b c d
18 a b c d
19 a b c d
20 a b c d
Razem:
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
33
7. LITERATURA
1. Czerwińska D., Kołlajtis-Dołowy A., Kozłowska K., Pietruszka B.: Podstawy żywienia
człowieka, Warszawa 2001
2. Gawęcki J., Hryniewiecki L. (red): Żywienie człowieka. Podstawy nauki ożywieniu.
Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1998
3. Greting H., Gawęcki J.: Słownik terminów żywieniowych. Wydawnictwo Naukowe PWN,
Warszawa 2001
4. Kunachowicz H., Czarnowska-Misztal E., Turlejska H.: Zasady żywienia człowieka.
Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2000
5. Roszkowski W. (red): Podstawy nauki o żywieniu człowieka. Przewodnik do ćwiczeń
Wydawnictwo SGGW, Warszawa 2000
6. www.nauka.rk.edu.pl
7. www.edziecko.pl
8. www.grabieniec.pl
9. www.univ.rzeszow.pl
Literatura metodyczna:
1. Figurski J., Symela K. (red.): Modułowe programy nauczania w kształceniu zawodowym,
Wyd. ITeE, Radom 2001
2. Niemierko B.: Pomiar wyników kształcenia. WSiP S.A., Warszawa 1999
3. Okoń W.: Wprowadzenie do dydaktyki ogólnej. Wydawnictwo Akademickie  Żak ,
Warszawa 2003
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
34