606616610

DZIAŁALNOŚĆ POLSKICH ORGANIZACJI KATOLICKICH. 157

wany do Polaków⁵¹. Po zorientowaniu się w sytuacji Polaków w Gdańsku doszedł ks. Franciszek Rogaczewski do wniosku, że należy wzmóc pracę duszpasterską i ożywić działalność polskich organizacji religijnych, społecznych a anwet politycznych przede wszystkim przez wybudowanie w jak najkrótszym czasie polskiego kościoła w Gdańsku, który posiadałby odpowiednie zaplecze terenowe. Środki na budowę kościoła otrzymano od Komisarza Generalnego Rzeczypospolitej Polskiej, i zgromadzono z ofiar, składek i dochodów z różnych imprez, kiermaszów (zwanych wówczas bazarami) i loterii, które w przeważającej mierze organizowały katolickie stowarzyszenia, głównie Towarzystwo Budowy Kościołów Polskich w Gdańsku i jego oddziały w Gdańsku-Wrzeszczu i w Sopocie⁵². W swojej niezwykłej żywotności i głębokim zapale ks. Franciszek Rogaczewski okazał się wytrwałym twórcą podjętego dzieła; już w niedzielę 30 października 1932 w obecności Komisarza Generalnego RP, ministra Kazimierza Papee, szefów polskich urzędów w Gdańsku, prezesów, delegatów polskich towarzystw i przedstawicieli polskich organizacji odbyło się uroczyste poświęcenie nowego kościoła pod wezwaniem Chrystusa Króla w Gdańsku. Budowla, która miała być zaczątkiem znacznie większej świątyni przewidziana była w planach jako obszerna sala parafialna, a w pomieszczeniach podziemnych miały się mieścić siedziby polskich organizacji katolickich. Polonia Gdańska z jej nestorem Józefem Czyżewskim na czele znalazła w proboszczu parafii Chrystusa Króla ... nie tylko duchowego kierownika, lecz także ofiarnego i bezkompromisowego ojca i opiekuna⁵³. Przy nowowybudowanym kościele zogniskowało się życie religijne Polaków. Tutaj odbywały się najczęściej centralne uroczystości religijne. O imponującej działalności duszpasterstwa przy kościele Chrystusa Króla świadczy fakt, że kiedy w początkowych latach istnienia kościoła liczba rozdanych komunii św. wynosiła 8—9 tysięcy rocznie, to już w 1935 roku wzrosła do 27 tysięcy. Wzrosła również liczba dzieci uczęszczających na katechizację do pierwszej komunii św. W latach przed rokiem 1933 wynosiła zaledwie od 25 do 40 dzieci, w roku 1935 doszła do 170⁵⁴.

Oprócz wyżej wymienionych kaplic i kościołów polskich istniała jeszcze kaplica Matki Boskiej Częstochowskiej w koszarach na Westerplatte, w Gdańsku. Opiekę duchową nad załogą sprawowali kapelan marynarki wojennej w Gdyni i księża katecheci polskich szkół Gdańska ks. Marian Górecki, ks. Leon Bemke — pallotyn. Podobna kaplica znajdowała sie również w najdalej wysuniętym punkcie diecezji gdańskiej, we wsi Piek-

¹¹ M. Pelczar (relacja ustna).

⁵² Ks. Fr. Rogaczewski, dz. cyt., 104. Por. ks. A. Baciński, dz. cyt., 66.

** Ks. A. Baciński, dz. cyt., 67.

^H Tamże, 68