628033548

PRAKTYCZNA UŻYTECZNOŚĆ BADAŃ PRASOZNAWCZYCH 23

O zapotrzebowaniu praktyków prasowych na informacje z zakresu prasoznawstwa możemy ogólnie wnioskować na podstawie przeprowadzonych kilka lat temu badań ⁵². Wprowadzono w nich kilka pytań zmierzających do określenia hierarchii tematów badawczych w świadomości różnych kategorii praktyków prasowych. Badaniami nie zostali objęci przedstawiciele centralnego dysponenta prasy, lecz na podstawie analizy corocznie zgłaszanych uwag do planu badawczego OBP można sobie wyrobić dokładny pogląd i na ten temat. Dysponenta politycznego interesują w pierwszym rzędzie studia nad przekazywanymi treściami — w jakim stopniu odpowiadają one ogólnym zaleceniom ideologicznym oraz bieżącym potrzebom propagandowym. Z dużym zainteresowaniem spotykają się badania nad postawami czytelników wobec prasy, jak i wobec szczegółowych tematów przez nią podejmowanych. Dysponent wykazuje też zainteresowanie materiałami z zakresu: doktryny prasowej, materiałami dydaktycznymi dla dziennikarzy, analizami całego rynku prasowego oraz prognozami prasowymi. Mniej dla niego interesujące są sprawy czysto warsztatowe oraz techniczno-wydawnicze.

Inna hierarchia tematów prac badawczych powstaje na podstawie wypowiedzi tak centralnych, jak i terenowych wydawców prasy. Najczęściej zgłaszają oni zagadnienia organizacyjne i techniczno--ekonomiczne. Na drugim miejscu wysuwają zagadnienia odbioru prasy oraz jej wpływu na czytelników, a także zagadnienia języka w prasie. Oznacza to, że wydawcy nie ograniczają się do spraw technicznych, ale widzą rolę i problemy prasy bardzo szeroko.

Z kolei dziennikarze na plan pierwszy wysuwają zagadnienia czytelnictwa prasy (a zwłaszcza czytelnictwa w różnych środowiskach społecznych, więzi z czytelnikami, badania opinii publicznej), następnie problemy dziennikarzy i dziennikarstwa (zawodowe i bytowe), problemy warsztatowe (gatunki prasowe, metody propagandy), zagadnienia modelu prasy, organizacji pracy redakcji, stylu i języka, na końcu — problemy rozwoju masowych środków komunikowania.

Widać z tego porównania, że hierarchia potrzeb informacyjnych różnych kategorii praktyków jest ściśle określona przez charakter i zakres czynności zawodowych (dla wydawców na czoło wysuwają się zagadnienia techniczno-organizacyjne i ekonomiczne, dla dziennikarzy — reakcje czytelników i sprawy warsztatowe). Dokładniejsza analiza wskazuje na istnienie różnic w obrębie każdej z tych kategorii praktyków (np. między dziennikarzami pełniącymi funkcje w redakcjach a tzw. szeregowymi), co jest całkowicie zrozumiałe. W konsekwencji okazuje się jednak, że badania dostosowane do potrzeb jednej kategorii praktyków spotykają się z zarzutem bezuży-tacja wyników badań, ale spotykamy także i materiały krytyczno-postulatyw-ne. Wśród tych ostatnich zob. np. A. Ciosek: Praktyka prasowa a praso-znawstwo (Biuletyn Prasowo-Wydawniczy nr 164) oraz Z. Krzystek: Jeszcze o relacjach: teoria—praktyka (Biuletyn Prasowo-Wydawniczy nr 171).

⁵² Zostały one zrealizowane w 1971 roku. Przeprowadził je i wyniki opracował G. Babiński. Maszynopis w Archiwum OBP.