6295504803

£

KAPITAŁ LUDZKI

Projekt .Praktyki pedagogie:

lię Europejską w rami

;znego kształcenia przyszłych nauczycieli"

powinności profesji. Nauczyciel posługuje się wiedzą i wyćwiczonymi sprawnościami w sposób odtwórczy. Jego działania skupiają się na zrozumieniu istoty roli, świadomym sprostaniu jej konwencji oraz realizacji zobowiązania, której rola jest nośnikiem.

Faza trzecia - stadium post konwencjonalne- zakłada identyfikację zobowiązań zawodowych nauczyciela z wartościami uniwersalnymi. Działania nauczyciela wynikają z jego podmiotowości, autonomiczności i odpowiedzialności, nabierając twórczego charakteru przekraczającego ustalenia roli profesji. Upodmiotowienie dokonuje się poprzez refleksyjny, krytyczny stosunek do własnej wiedzy i sprawności zawodowej, weryfikację instytucjonalnej definicji roli i uwolnienia się zewnętrznych konwencji i standardów¹⁷. R. Kwaśnica uważa to stadium za najwyższy etap rozwoju zawodowego nauczyciela. Twórcze przekraczanie roli łączy z umiejętnością krytycznego korzystania z wiedzy, interpretowania i przetwarzania przypisywanych tej profesji powinności, modyfikowania norm związanych z nimi, a także z przełamywaniem konwencji w tym zakresie, co prowadzi do opracowania własnej koncepcji rzeczywistości edukacyjnej nauczyciela¹⁸.

Wyniki badań empirycznych¹⁹ pozwoliły H. Kwiatkowskiej określić dynamikę rozwoju zawodowego nauczycieli, a ich analiza, w perspektywie teorii rozwoju Habermasa - Kohlberga -Eriksona, sformułować uogólnienia w zakresie etapów profesjonalnego rozwoju nauczyciela.

Droga, którą przebywa nauczyciel od bezkrytycznego podporządkowania się do autonomicznego bytu, nie ma charakteru ewolucyjnego wynikającego ze stopniowego wzrostu świadomości zawodowej, rozumienia zjawisk społecznych czy z przechodzenia ze stadium niższego do wyższego. Kontradykcje wymagań wobec nauczyciela, oparte na regułach podporządkowania, przy jednoczesnym wymogu bycia innowacyjnym czy odpowiedzialnym, antynomia wolności w wyborze działania i ograniczenia wynikające z oceny tego działania, a także wyuczona bezradność,

za H. Kwiatkowską Pedeutologia... op. cit. s.207-215

¹⁸ R. Kwaśnica Wprowadzenie do myślenia o wspomaganiu nauczycieli w rozwoju. W: H. Kwiatkowska, T. Lewowicki (red.), Z zagadnień pedeutologii i kształcenia nauczycieli. Komitet Nauk Pedagogicznych PAN, Warszawa 1995 s.25-27

za H. Kwiatkowską Pedeutologia... op. cit. s

&

MINISTERSTWO EDUKACJI NARODOWEJ