7334803694

32 Wiktor Bross - chirurg i uczony

Ze względów poznawczych dotyczących analizy rozwoju chirurgii lat 30. niezwykle cenną pracą jest publikacja „Chirurgia w szpitalach londyńskich. Wrażenia z pobytu w Anglii” (318i). W sposób barwny i niezwykle przystępny Wiktor Bross scharakteryzował poszczególne szpitale Londynu, zwracając uwagę na bardzo praktyczne strony leczenia i przygotowania pacjentów do zabiegu oraz na znakomitą organizację sali operacyjnej. Opisał m.in. niezwykłą dbałość o zachowanie zasad aseptyki na sali operacyjnej, jej praktyczne ustawienie, dużą rolę lekarza-specjalisty (anaesthetists) narkotyzera, którego rolę można porównać z rolą chirurga, wymienił różne środki, wykorzystywane do uśpienia pacjenta. W pracy tej szczegółowo przedstawił kilkanaście szpitali (3): Barts Hospital, St. Thomas’ Hospital, London Hospital, University College Hospital, Cancer Hospital, Charing Cross Hospital, Kings College Hospital, Brompton Hospital - specjaliści Roberts, Tudor Edwards, Price Thomas, Nelson (Roberts i Nelson uważani są za pionierów nowoczesnej chirurgii płuc). Zwrócił również uwagę na kilka zabiegów operacyjnych, szczegółowo opisując operację neurochirurgiczną nowotworu mózgu przeprowadzoną przez Cairnsa, operację raka odbytu (Abel), operacje nadnerczy (Broster) i chirurgię płuc (Roberts, Tudor Edwards, Price Thomas, Nelson).

Po dziewięciu latach pracy w klinice prof. Ostrowskiego młody medyk Wiktor Bross pod bacznym okiem swojego mistrza stał się doświadczonym i sprawnym chirurgiem, operującym w sposób bardzo spokojny i opanowany, w przeciwieństwie do swojego nauczyciela, „który pięknie krążył nad polem operacyjnym i panował nad nim, ale ryczał... jak bawół”. Prof. Ostrowski nie był łatwym przełożonym, często krzyczał i denerwował się, zdarzało się też, że podczas zabiegu bil asystę narzędziami po rękach⁴³. Był jednak mistrzem techniki operacyjnej i godnym kontynuatorem lwowskiej szkoły chirurgów.

Sumując dorobek naukowy okresu lwowskiego do wybuchu II wojny światowej należy pamiętać o sposobie pracy i przygotowania publikacji do druku. Każda praca pisana była na maszynie, wielokrotnie poprawiana i przepisywana, co zajmowało bardzo dużo czasu. W przypadku Wiktora Brossa niezwykle pomocna była mu jego przyszła żona, asystentka Zakładu Anatomii Opisowej, dr Marta Leszczijówna, która przepisywała i poprawiała przygotowane przez Wiktora prace.⁴⁴ Również komunikacja między autorem a wydawcą odbywała się głównie listownie, w mniejszym stopniu telefonicznie, co dodatkowo wydłużało okres przygotowania pracy.

Wybuch II wojny światowej w 1939 r. i zajęcie Lwowa przez wojska rosyjskie spowodowały zahamowanie rozwoju działalności naukowej Wiktora Brossa. Musiał on skupić się w tym czasie na pracy klinicznej, na ratowaniu życia chorych i rannych w czasie działań wojennych, a następnie na utrzymaniu własnej rodziny. Nie było wtedy możliwości dalszego, dynamicznego rozwoju naukowego.

⁴³    Wit Rzepecki „Skalpel ma dwa ostrza”, Wyd. 4 PZWL Warszawa 1986, s. 64-66, 73-74, 292.

⁴⁴    Rozmowa z dr Martą Bross, marzec 1999 r.