8228807801

50 -lecie Polskiej Radiolokacji

13. KRAJOWY POTENCJAŁ NAUKOWO-BADAWCZY I PRODUKCYJNY

W DZIEDZINIE RADIOLOKACJI

Edward Sędek

Opracowanie i produkcja urządzeń radiolokacyjnych w Polsce związana jest w pierwszym rzędzie z działalnością Przemysłowego Instytutu Telekomunikacji i Warszawskich Zakładów Radiowych RAWAR.

PIT stanowi wiodącą jednostkę badawczo-rozwojową, która prowadzi szeroką gamę tematów naukowo-badawczych związanych z radiolokacją, opracowuje prototypy urządzeń, a od 1990r. wdraża wyniki prac w Zakładzie Produkcji Doświadczalnej PIT, realizując niezbędne dla Polskich Sił Zbrojnych zamówienia na urządzenia radiolokacyjne, systemy rozpoznania radioelektronicznego oraz systemy kierowania i dowodzenia.

WZR RAWAR są zakładem powołanym do seryjnej produkcji urządzeń radiolokacyjnych i obiektów systemowych zarówno w oparciu o opracowania Instytutu, jak i własne prace badawczo-rozwojowe. W porównaniu do lat 70. i 80. zapotrzebowanie na seryjną produkcję obecnie znacznie zmalało, ze względu na ograniczenia finansowe MON, co zmusiło zakład do głębokiej restrukturyzacji. Działające od 1997r. Centrum Naukowo-Produkcyjne Elektroniki Profesjonalnej RADWAR, w którym zakładem wiodącym jest RAWAR, uległo znacznej redukcji ze względu na drastyczny spadek zamówień ze strony MON.

Badania państwowe prototypów radarów przeprowadzane są w Wojskowym Instytucie Technicznym Uzbrojenia na poligonie w Zielonce koło Warszawy.

Należy podkreślić, że rozwój polskiej radiolokacji byłby niemożliwy bez zaplecza podzespołowego i materiałowego, głównie w technice mikrofalowej. Wymienić tu należy: Zakłady Elektroniczne LAMINA, w których opracowano i produkowano lampy mikrofalowe dużej mocy: amplitrony i magnetrony, ITE Politechniki Wrocławskiej oraz nieistniejące dzisiaj zakłady DOLAM, produkujące lampy z falą bieżącą (LFB). Obecnie lampy (LFB) są produkowane w Oddziale Wrocławskim PIT, co w pełni pokrywa zapotrzebowanie MON w tym zakresie. Wymienione podzespoły mikrofalowe przeznaczone są do budowy nadajników radiolokacyjnych. Wymienić również należy Instytut Technologii Elektronowej (ITE), gdzie opracowano gamę półprzewodnikowych diod mikrofalowych, takich jak: waraktory, diody Schotkyego, diody Gunn’a oraz diody PIN, które stanowią ważne podzespoły w układach odbiorczych urządzeń radiolokacyjnych. Podobnie istotną rolę odegrały opanowane w ZMM-POLFER technologie produkcji mikrofalowych materiałów ferrytowych i dielektrycznych. Materiały te pozwoliły na opracowanie szeregu mikrofalowych podzespołów ferrytowych dużej i małej mocy, wykonanych w technice falowodowej, paskowej i mikropaskowej. Podzespoły te są niezbędne w konstrukcjach przełączników NO, separatorów w łańcuchach wzmacniaczy dużych mocy, separatorów w nadawczo-odbiorczych wierszach płaskich anten ścianowych, czy układów kierunkowych stosowanych w traktach odbiorczych. Z firm produkcyjnych należy tutaj wymienić zakłady BUMAR, OBRUM i OBR Stalowa Wola, które specjalizują się w produkcji różnego typu podwozi, konstrukcji kabin antenowych i podantenowych, jak również napędów i siłowników hydraulicznych niezbędnych w konstrukcji kompletnych urządzeń radiolokacyjnych.

Zarówno PIT jak i RAWAR współpracują z wieloma krajowymi ośrodkami naukowymi, badawczo-rozwojowymi i produkcyjnymi, w których opracowano szereg nowoczesnych podzespołów niezbędnych do konstrukcji złożonych urządzeń radiolokacyjnych i obiektów systemowych.

Uzyskanie pozytywnych wyników w działalności przemysłowej w radiolokacji związane jest ze ścisłą współpracą z instytucjami wojskowymi i bezpośrednimi użytkownikami sprzętu. Przede wszystkim należy tutaj wymienić:

•    Wojskową Akademię Techniczną,

•    Wojskowy Instytut Techniczny Uzbrojenia,

•    Wojskowy Instytut Łączności,

•    Centrum Informatyki i Łączności Obrony Narodowej,

•    Instytut Techniczny Wojsk Lotniczych.

W ostatnim dziesięcioleciu nastąpił szybki rozwój technik informacyjnych i informatycznych, co spowodowało zmianę profilu działalności wielu zakładów naukowo-badawczych Instytutu, jak również komórek organizacyjnych RA WARU. Wzrosła również współpraca i kooperacja z placówkami reprezentującymi tę dziedzinę wiedzy. Z głównych kooperantów wymienić tu należy Politechnikę Warszawską, WAT, Politechnikę Gdańską oraz szereg mniejszych firm, jak np. FILBICO.

Aby uzmysłowić czytelnikowi jakim potencjałem badawczym i produkcyjnym dysponuje dzisiaj polska radiolokacja, zostaną obecnie przedstawione w skrócie najważniejsze w tej dziedzinie możliwości reprezentowane przez poszczególne instytucje. W poprzednich rozdziałach niniejszego opracowania przedstawiono opracowane w PIT i RADWAR urządzenia radiolokacyjne oraz szereg innych