8228807863

50 -lecie Polskiej Radiolokacji

placówkami naukowymi i producentami materiałów. Wymienić tu szczególnie należy: Przemysłowy Instytut Telekomunikacji, Przemysłowy Instytut Elektroniki, Politechnikę Warszawską i Wrocławską, CEMAT 70, Instytut Metali Nieżelaznych, Instytut Technologii Próżniowej, WAT.

Posiadanie krajowej bazy projektowo-produkcyjnej w lampach mikrofalowych, które generują (wzmacniają) falę elektromagnetyczną, penetrującą dozorowaną przez radiolokator przestrzeń powietrzną, uniezależniło krajowy przemysł radiolokacyjny od drogiego (i objętego także embargiem) importu.

Należy tutaj podkreślić inspirującą i wspomagającą rolę agend MON. Szczególnie dotyczy to okresu, kiedy interesy MON reprezentowało Szefostwo Służby Uzbrojenia i Elektroniki.

Dzisiaj, w dobie napiętego budżetu i szeregu wydatków, które należy ponieść, żeby modernizować armię, należy odpowiedzieć na pytanie, czy stać nas na to, aby jubileuszowe uroczystości zamykały historię krajowej radiolokacji i tych przemysłów, które wspomagały jej rozwój.

13.6. Charakterystyka działalności ZMM

POLFER

Wojciech Glogier, Edward Sędek

Ferryty mikrofalowe dla potrzeb radiolokacji rozpoczęto produkować w 1959r. w Zakładach Magnetycznych POLFER pod kierunkiem inż. Fryderyka Fonioka. Były to początkowo proste struktury spinelowe, a na przełomie lat 60/70 materiały o strukturze granatu. Dzięki bezpośredniej współpracy z PIT i wynikającymi stąd potrzebami związanymi z radiolokacją powstaje cała gama nowych materiałów. W latach 70. PIT wspólnie z POLFER opracowały oryginalne metody testowania materiałów ferrytowych przeznaczonych do paskowych cyrkulatorów rozgałęzieniowych. Metody te pozwoliły uruchomić w WZR RAWAR seryjną produkcję cyrkulatorów paskowych opracowanych w PIT. Znaczenie POLFERU oraz możliwości produkcyjne stopniowo wzrastają, w kolejnych latach działalności Zakładu, aż stanie się on po 1975 roku jedynym dostawcą ferrytów i granatów mikrofalowych w Polsce. Należy podkreślić, że jakość produkowanych w tym czasie materiałów ferrytowych i ich parametry były najlepsze w byłych krajach "demokracji ludowej". POLFER zresztą jako jedyny zakład w Polsce zajmował się również produkcją materiałów magnetycznie miękkich, przeznaczonych do sprzętu elektronicznego powszechnego użytku oraz materiałów magnetycznie twardych -rdzeni o prostokątnej pętli histerezy do pamięci maszyn cyfrowych oraz magnesów, które stanowią niezbędny komponent większości ferrytowych podzespołów mikrofalowych. Prace nad podzespołami ferrytowymi były równolegle prowadzone w Instytucie Fizyki PAN w latach 60/70. W celu integracji działań technologicznych i konstrukcyjnych w 1980r. przeniesiono grupę naukowców z IF PAN do ZMM POLFER. Zaowocowało to opracowaniem szeregu podzespołów na duże poziomy mocy mikrofalowej, przede wszystkim rozgałęzieniowych cyrkulatorów. Należy tu podkreślić, że oprócz samego ferrytu mikrofalowego niezmiernie ważną rolę w podzespołach ferrytowych pełni również obwód magnesujący element ferrytowy, w tym sam magnes. W nowoczesnych mikrofalowych podzespołach ferrytowych własności tego obwodu mają często decydujący wpływ na parametry użytkowe danego podzespołu. W Polferze nastąpiło więc zintegrowanie organizacyjno - lokalizacyjne wszystkich uwarunkowań istotnych przy produkcji nowoczesnych podzespołów ferrytowych dla potrzeb radiolokacji.

Prowadzone w IF PAN prace nad mikrofalowymi podzespołami ferrytowymi były od roku 1980 kontynuowane w Biurze Badawczo-Rozwojowym Polferu, w Mikrofalowym Zespole Produkcyjno-Badawczym, którego kierownikiem do roku 1996 był dr inż. Z. Krzycki, a później, do roku 1999 dr inż. W. Glogier.

Drugi dział, którego kierownikiem był mgr inż. M. Konwicki, zajmował się opracowywaniem materiałów ferrytowych, nadzorem nad ich produkcją oraz wykonywaniem wszelkich czynności pomiarowych. Pomiary materiałowe pozwalały ustalić fizyczne własności materiału oraz jego własności strukturalne. Druga grupa pomiarów pozwalała określić niektóre podstawowe parametry mikrofalowe wytwarzanych ferrytów i granatów, niezbędne w początkowej fazie projektowania podzespołu. Niestety, istniejące stanowiska pomiarowe pozwalały jedynie na wyznaczanie parametrów w zakresie niskich poziomów mocy. Podjęta próba uruchomienia stanowiska pomiarowego dla wyznaczania parametrów przy wysokich poziomach mocy nigdy nie została uwieńczona powodzeniem ze względów organizacyjnych.

Obróbka mechaniczna kształtek była wykonywana poza Biurem Badawczym, w innych działach Polferu. Magnesy - początkowo wytwarzano magnesy jedynie z ferrytu barowego (BaFe₁₂0₁₉) (w odmianach: izotropowy i anizotropowy), późnej również magnesy o dużej energii typu żelazo-neo-dym - bor (Nd-Fe-B). W przypadku szczególnych wymagań stosowano w podzespołach również magnesy samarowo-kobaltowe (SmCo₅). W przypadku tych magnesów materiał był importowany, natomiast przygotowanie kształtek i ich magnesowanie było wykonywane na miejscu.

Ważniejsze etapy:

• Do 1982 roku - wdrażanie do produkcji opracowań własnych, udoskonalanie konstrukcji w oparciu o nowe możliwości materiałowe, w tym falowodowe cyrkulatory średniej mocy opracowane dla W.Z.R. „RAWAR”