8228807834

50 Jecie Polskiej Radiolokacji

użytkownika wszystkich wykonanych u siebie urządzeń.

Niezależnie od działalności produkcyjnej w zakresie urządzeń radiolokacyjnych PIT posiada unikatowe technologie, które umożliwiają produkcję:

•    mikrofalowych lamp z falą bieżącą (LFB) dużej i średniej mocy,

•    mikrofalowych materiałów ferrytowych i dielektrycznych,

•    mikrofalowych układów scalonych na podłożach ferrytowych i ceramicznych MUS,

•    dyskretnych rezystorów mikrofalowych oraz chemicznego złocenia układów MUS.

Pierwsze dwie technologie zapewniają niezależność gospodarczą i są ekonomicznie opłacalne, w szczególności dla zastosowań na dużych poziomach mocy mikrofalowej, gdzie ceny LFB i materiałów ferrytowych oferowane przez firmy zachodnie wzrastają wykładniczo. Pozostałe dwie są na bieżąco stosowane i z ich pomocą wykonano do dzisiaj kilka tysięcy różnego typu podzespołów MUS .

13.2. Charakterystyka działalności Instytutu Radiolokacji WAT

Tomasz Rapacki, Jerzy Pietrasiński

Instytut Radiolokacji Wydziału Elektroniki WAT formalnie powstał w roku 1968, kiedy to nastąpiła restrukturyzacja Wojskowej Akademii Technicznej. W ramach tej restrukturyzacji w oparciu o Katedrę Radiolokacji i Radionawigacji oraz Katedrę Urządzeń Mikrofalowych powołano Instytut Nr 4 (Instytut Rozpoznania i Przeciwdziałania Radio-lokacyj-nego - nazwa niejawna) - w nazwie potocznej Instytut Radiolokacji. Obie katedry, tworzące obecny Instytut, wywodzą się z Katedry Radiotechniki Specjalnej utworzonej w 1951 roku w celu kształcenia kadr dla WP w zakresie radiolokacji. Tak więc sięgamy myślą daleko wstecz, do początku lat 50., kiedy to rodziła się polska radiolokacja, kiedy w Wydzielonym Laboratorium Konstrukcyjnym (TL) przy Zakładach Kasprzaka powstał prototyp pierwszego polskiego radaru - Nysa A. Od tamtej pory, a więc przez 50 lat, powstają coraz to nowsze generacje radarów, wdrażane do WP i eksportowane do kilkunastu państw świata.

W pracach badawczo-rozwojowych dotyczących techniki radarowej, systemów radiolokacyjnych, a później urządzeń walki radioelektronicznej, uczestniczą naukowcy z Wojskowej Akademii Technicznej, w tym z Instytutu Radiolokacji.

13.2.1. Dorobek naukowo-badawczy IR

Nauczyciele akademiccy IRL oprócz działalności dydaktycznej realizują także zadania naukowo-badawcze. Tematyka badań wynika głównie z potrzeb krajowych projektantów, producentów oraz eksploatatorów sprzętu wojskowego w zakresie nowych metod i technik z dziedziny radiolokacji, radionawigacji oraz walki radioelektronicznej.

W pierwszym okresie działalności katedr, z których wywodzi się Instytut, prowadzone prace badawcze pod kierunkiem profesorów Dzięciołow-skiego i Kątckiego dotyczyły:

•    statystycznej teorii detekcji echa radarowego, syntezy optymalnych układów odbiorczych, problematyki wielopoziomowego kwantowania sygnałów,

•    mikrofalowych technik nadawczo-odbiorczych,

•    techniki laserów gazowych (w 1963 r. powstał pierwszy w kraju laser He-Ne autorstwa zespołu prof. Dzięciołowskiego).

Utworzony w 1968 roku Instytut przez następne lata rozwijał tę tematykę, rozszerzając zakres badań o problematykę nadajników zakłóceń, odbiorników rozpoznawczych, szerokopasmowych układów mikrofalowych, metod i technik odbioru i estymacji parametrów emisji radarowych, a także zagadnień imitacji ech radarowych i symulacji sytuacji radiolokacyjnych.

Początkowe prace badawcze z dziedziny techniki mikrofalowej dotyczyły przede wszystkim odbiorników rozpoznawczych i nadajników zakłóceń. Zespół, kierowany przez docenta Norberta An-drzejewskego, opracował pierwsze w kraju nadajniki zakłóceń pracujące w paśmie mikrofalowym, które znalazły zastosowanie w wojsku. Jednocześnie zostały zapoczątkowane prace nad odbiornikami rozpoznawczymi. W ramach tych prac wykonano modele odbiorników mikrofalowych pokrywających pasmo od 1GHz do 18GHz. Były to odbiorniki z rozdziałem w częstotliwości, oraz odbiorniki natychmiastowego pomiaru częstotliwości (IFM), w których wykorzystuje się szerokopasmowe dyskryminatory częstotliwości. To w IRL -w zespołach kierowanych przez profesorów Bogusława Smólskiego i Bronisława Steca - opracowano pierwsze w Europie Środkowej dyskryminatory częstotliwości i fazy, których działanie jest oparte na interferometrach mikrofalowych. Pozwoliło to opracować pierwsze szerokopasmowe ostrzegacze radarowe z natychmiastowym pomiarem kierunku i częstotliwości (rys. 8.23). Te modelowe rozwiązania umożliwiły podjęcie przez przemysłowe ośrodki badawczo-wdrożeniowe prac nad budową urządzeń ostrzegawczych i rozpoznawczych dla sił lądowych oraz morskich WP.

Efektem prowadzonych prac badawczych są też liczne podzespoły mikrofalowe, do których przede wszystkim należy zaliczyć: szeroko-pasmowe anteny, macierze Butlera, filtry i układy rozdziału w częstotliwości.

W latach 197211984 prowadzono prace nad automatyzacją procesów pomiarowych i procedur rozpoznawania radarowych źródeł emisji w syste-

134