8399010750

12

ZARZĄDZANIE I EDUKACJA nr 100/2015 - maj - czerwiec

sie. Stanowisko A. Smitha miało charakter statyczny pomimo, że formalnie dostrzegał upływ czasu²⁰.

Kant pisał na temat czasu następująco:

1.    „Czas nie jest pojęciem empirycznym. ...

2.    ...Czas jest koniecznym wyobrażeniem (...) jest dany a priori. ...

3.    ... Ma on tylko jeden wymiar. ...

4.    ... Czas nie jest pojęciem dyskursywnym''²¹ •

Stosowane obecnie dynamiczne metody badania opłacalności inwestycji (wieloletnie) uwzględniają czynnik czasu. Jednakże aktualnie są też wykorzystywane proste metody badania opłacalności inwestycji (jednoroczne), które nie biorą pod uwagę tego czynnika. Jest to niewątpliwie wada tych metod.

Szacowanie pieniężnych dochodów w odniesieniu do przyszłości zostało zaprezentowane w XIX wieku. Dokonał tego amerykański inżynier Arthur Mellen Wellington zajmujący się budownictwem kolejowym. Był on autorem opracowania poświęconego lokalizacji linii kolejowych. W latach trzydziestych XX wieku zostały przedstawione, uwzględniające czynnik czasu, metody ustalania opłacalności przemysłowych projektów inwestycyjnych.

Kenneth Ewart Boulding w 1935 r. wprowadził pojęcie wewnętrznej stopy procentowej (Internal Ratę of Return - IRR), natomiast w 1937 r. Paul Anthony Samuelson zaprezentował wartość zaktualizowaną netto (Net Present Value - NPV). Po II wojnie światowej nastąpiło zwiększenie zainteresowania zagadnieniem opłacalności przedsięwzięć inwestycyjnych. W 1951 r. Joel Dean oraz Frederick Lutz i Vera Lutz zgłosili propozycję budżetowania kapitałowego (Capital budgeting). Z kolei Jack Hirschleifer (w 1958 r.) oraz Martin. J. Bailey (w 1959 r.), a także Ezra Solomon (w 1959 r.) przedstawili budżetowanie kapitałowe w warunkach zdeterminowanych²².

²⁰    E. Holdowska, Czas w problematyce inwestycyjnej, PWE, Warszawa 1974, s. 17-18.

²¹    W. Tyburski, W kręgu nowożytnej filozofii niemieckiej, (w:) W. Tyburski, A. Wachowiak, R. Wiśniewski, Historia filozofii i etyki do współczesności. Źródła i komentarze, Wydawnictwo „Dom Organizatora", Toruń 2002, s. 349-350.

²²    J. Kosiński, Nowe techniki w projektowaniu przedsięwzięć inwestycyjnych. Zastosowanie algorytmów genetycznych, Wydawca: Instytut Organizacji i Zarządzania w Przemyśle „ORGMASZ", Warszawa 2001, s. 11-12.