9621686861

Fizjoionematy, psychofonematy i głoski.    50

dłowego rozpoznawania fizjofonematów jest składnik akustyczny psychofonematów, o tyle w czynnościach mówienia podstawowym warunkiem prawidłowego wykonywania ruchów artykula-cyjnych jest składnik mięśniowo-ruchowy psychofońematu. Że psychofonematy w tej artykulacyjnej swojej treści są głównemi regulatorami czynności wymawiania, dowodem tego są trudności, jakie nieraz musimy pokonywać przy opanowywaniu wymowy jęz3’^rków obcych. W pierwszem stadjum nauki fizjofone-maty języka obcego kojarzymy z najbardziej do nich zbliżone-mi psychofonematami języka ojczystego, bo z powodu braku dostatecznych doświadczeń nie wyrobiliśmy sobie jeszcze potrzebnych psychofonematów obcojęzykowych. W następstwie takiego stanu rzeczy powstaje tak bardzo pospolite podstawianie pod obce głoski najbardziej do nich zbliżonych głosek języka ojczystego.

Tak więc psychofonematy narówni z fizjofonematami zjawiają się w przebiegach czynności językowych jako niezbędne ich składniki. Różnice, jakie pod tym względem mogą zachodzić między poszczególnemi odmianami czynności językowych, polegają tylko na kierunku skojarzeń, łączących wzajemnie fizjo-¹ psychofonematy. W czynności słuchania skojarzenia te odbywają się w kierunku od fizjo- do psychofonematów; w czynności mówienia, która jest odwrotnością słuchania, przeciwnie, skojarzenia zmieniają kierunek i przebiegają od psycho- do fizjofonematów. W czynności słuchania punktem wyjścia są fizjofonematy, w czynności mówienia — psychofonematy.

Takie się zawiązuje funkcyjne ustosunkowanie między fizjo- a psychofonematami w czjmnościach słuchania i mówienia. Z natury tego ustosunkowania wynika, że psychofonematy, występujące w przebiegach czynności językowych, mają, tak samo jak i fizjofonematy, charakter zjawiskowy. Podstawą tych psychofonematów zjawiskowych są jednak psychofonematy' rzeczowe, przechowywane w podświadomości jako wytwory zsumowania pokrewnych fizjofonematów. Jak pierwsze są składnikami języka w jego postaci zjawiskowej, tak drugie są jed-