9574066068

/

/

/

SKORUPA ZIEMI.

57

z wyższych miejsc na niższe. Wiemy także, że w wilgotnym klimacie skały prędzej wietrzeją. Ostre mrozy zimowe, ścinając na lód wodę zawartą w drobnych porach i kanalikach, przenikających każdą skałę, rozsadzają zewnętrzną powłokę i przyczyniają się do powolnego zniszczenia najtwardszych kamieni. Wiadomo przecież, jak szybko psują się granitowe budowle Petersburga, pod działaniem ostrego i wilgotnego klimatu tej stolicy. Atoli w gorących i suchych klimatach tę sarną rolę niszczyciela odgrywają słońce i wiatr; przypatrzmy się Saharze.

Wnętrze Sahary nie jest bynajmniej jednolitą piaszczystą pustynią; przeciwnie, znaczną część przestrzeni, oznaczonej na kartach tern nazwiskiem, zajmują płaskowzgórza, terasy, skaliste łańcuchy. Podnóża i boki tych wyżyn i grzbietów toną w olbrzymich rumowiskach. Głazy, złomki, okruchy i piaski tworzą rozległe usypiska, dzikie, jałowe i pozbawione wszelkiej roślinności. Niemasz rzek, któreby mogły uprzątnąć ten mate-ryał, nagromadzony głównie przez działanie słońca; słońce bowiem usypało te kupy gruzów. Nagie skały, rozpalone przez promienie słoneczne, pękają i kruszą się, a spadające odłamy i okruchy przez wiele setek lat utworzyły te zaspy. Livingstone przytacza, że w swych podróżach po południowej Afryce niejednokrotnie widział skały, sypiące deszcz okruchów pod działaniem słonecznego upału. Nietrzeba nawet tak daleko jechać, aby widzieć podobne zjawisko. Autor niniejszego artykułu widział je na Umerze, w pobliżu Cannes, w dniu nawet nie bardzo gorącym (w kwietniu przy 20° C. w cieniu). Nadmorskie Alpy oprócz innych pokładów mają pewien miękki gatunek wapienia, znany pod nazwą: „MacignoA Siedząc u podnóża skały, złożonej z takiego wapienia, zauważyłem jakiś nieustanny szmer. Po chwili przekonałem się, że ten szmer pochodził od mnóstwa drobnych kamyków, odpadających od nagiej skały, wystawionej na żar słoneczny. W tern miejscu, gdzie siedziałem, kilka sosen parasolowych rzucało cień na skałę; tam ani jeden kamyk nie spadał, pomimo że pochyłość góry była w obu miejscach jednakowa.

Drugim niszczycielem skał w gorących, a suchych krajach