9814372300

000

by rozpaść się na jakiś stan, to zwie się on wówczas kanałem otwartym. Stany skomunikowane o energii progowej wyższej od energii dostępnej dla cząstki nietrwałej nazywają się kanałami zamkniętymi. Rozpad przez nie jest wzbroniony jedynie przez prawo zachowania energii. Schematyczny obraz niektóry cli kanałów skomunikowanych z cząstką rc (750,1 ) podajemy na rys. 5.

Wprowadzimy obecnie pojęcie „rezonansu". Termin ten używany był dawniej do określenia cząstek nietrwałych. Pierwszą z nich odkrył Enrico Fermi ze współpracownikami w roku 1952 na Uniwersytecie w Chicago. Wówczas nie podejrzewano jeszcze, że nastąpi potop.

W doświadczeniacłi z r. 1952 skierowano piony z cyklotronu Uniwersytetu w Chicago na protony (w ciekłym wodorze) i zmierzono przekrój czynny na rozpraszanie dla różnych energii wiązki pionów. Rozpraszanie jest to zmiana

Rys. 5. „KANAŁY SKOMUNIKOWANE" (poziome kreski) to stany jądrowe o tych samych liczbach kwantowych, co pewna cząstka, w naszym przypadku n (750,1-). Kanały, przez które cząstka ta może się rozpadać posiadając dostateczną ilość energii zwane są „otwartymi". Kanady, do których brak jej energii nazywamy „zamkniętymi". Energia progowa, potrzebna by dostać się do kanału, jest równa sumie mas spoczynkowych (wMeV) cząstek tworzących kanał

kierunku przez cząstki na skutek zderzenia. Przekrój czynny na rozpraszanie to prawdopodobieństwo, że zdarzy się zmiana kierunku. Gdy prawdopodobieństwo jest duże, dwie cząstki zachowują się jak gdyby były wielkie, z dużym przekrojem poprzecznym.

Dla każdej energii wiązki pionów obliczono „efektywną" masę układu pion-proton. Masa efektywna jest sumą mas spoczynkowych i energii kinetycznych cząstek, mierzonych w układzie środka ich masy. Gdy odłożymy na jednej osi układu współrzędnych masę efektywną, zaś na drugiej przekrój czynny, to możemy stwierdzić, iż przekrój czynny ma ostre maksimum dla masy efektywnej równej około 1238 MeY. Właśnie przez obserwację tego maksimum stwierdzono istnienie rezonansu. Potem przedyskutujemy jeszcze związek maksimum i rezonansu, czyli cząstki nietrwałej, którą w tym wypadku jest A (1238).

Cyklotron Uniwersytetu w Chicago nie mógł tworzyć układów pion-proton z masą efektywną o wiele większą- niż 1300 MeY. Z kolei przy pomocy potężniejszych akceleratorów stwierdzono, że w rozpraszaniu pion-proton tworzy uę