Cfinanse
lina usuwy kwartalnik internetowy
M. Pompain (2006, s. 128) zaproponował w swojej książce cztery pytania, które mogą być pomocne w eliminacji tego błędu:
1) w jaki sposób zachowywał się i zachowuje się fundusz inwestycyjny, w który chcesz zainwestować w odniesieniu do porównywalnego pod względem wielkości i stylu inwestowania?
2) na jakich zasadach są zatrudniani zarządzający funduszami w tym analizowanym funduszu?
3) czy zarządzający są znani i osiągali wysokie wyniki w przeszłości?
4) czy fundusz w okresie 3, 5 i 10 lat przekraczał swoja stopą zwrotu średnie wyniki indeksów rynkowych?
Zadanie sobie tych pytań przed wyborem danego papieru wartościowego może być bardzo pomocne w eliminacji tego kognitywnego błędu.
Konserwatyzm
Gdy błąd reprezentatywności prowadzi do niedoszacowania ryzyka związanego z inwestycjami w dany instrument, to konserwatyzm wpływa na przeszacowanie impulsów płynących z rynku. Warto w tym miejscu przytoczyć przykład zaprezentowany przez W. De Bondta i R. Thalera (1985, s. 793-805). Przeanalizowali oni dane stóp zwrotu z akcji rynku amerykańskiego od 1933 r. Odkryli, że akcję z bardzo niskimi stopami zwrotu w okresie poprzednich pięciu lat od punktu granicznego dla badania, w okresie kolejnych pięciu lat notowały znacząco wyższe stopy zwrotu od spółek, które w poprzednich pięciu latach od punktu granicznego dla badania, charakteryzowały się najwyższymi stopami zwrotu. Wynika to z przekonania inwestorów do zbyt konserwatywnego podejścia zarówno w obszarze zysków, jak i strat, bowiem akcje spółek określanych największymi przegranymi mogły nimi być tylko ze względu na zbyt duży pesymizm inwestorów w stosunku do nich.
Konserwatyzm przejawia się także w jeszcze jeden znacząco wpływający na sytuację portfela najbogatszych sposób. Gdy już jakiś inwestor zajmie pozycję, która zaczyna przynosić straty to pozostanie w niej i tak, gdyż wierzy, że jego decyzja będzie słuszna. Wpadamy więc w pułapkę konserwatyzmu, oceniając akcje, które posiadamy w portfelu, znacznie wyżej, niż gdy były tylko w sferze naszego zainteresowania (Barberis i Thaler, 2004, s. 1065-1066). Co gorsza prowadzi to do iluzji, że niezrealizowana strata nota bene nią jeszcze nie jest. Konserwatyzm jako błąd poznawczy możemy bardzo często eliminować przez:
1) obiektywną weryfikację informacji zarówno tych złych, jak i tych dobrych,
2) stosowanie na początku budowania strategii inwestycyjnej punktów docelowych zysków i strat niezależnie od rozwijającej się sytuacji na rynkach finansowych,
3) korzystanie z analiz i instrumentarium oferowanych przez doradców Wealth Management, którzy mogą pomóc nam zrozumieć niestabilność sytuacji, w której w danym momencie się znaleźliśmy.
Efekt myślenia wstecznego
Każdy z nas powinien zadać sobie czasem pytanie o to, czy ocena sytuacji, która właśnie się zdarzyła, jest taka sama jak nasze oczekiwania i preferencje dzień przed tymi wydarzeniami. Większość badań psychologicznych dowodzi, że istnieje nieliczna grupa osób, która potrafi określić, jakie było prawdopodobieństwo wydarzeń z perspektywy czasu przeszłego. Błąd, w który wpadamy, to właśnie efekt myślenia wstecznego.
Osoby zarządzające swoim bogactwem powinny w szczególny sposób zwracać uwagę na ten błąd, gdyż jest on powszechny w różnego rodzaju analizach prowadzonych w środkach
63
Finansowy Kwartalnik Internetowy „e-Finanse" 2011, vol. 7, nr 4 www.e-finanse.com
Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania w Rzeszowie Ul. Sucharskiego 2 35-225 Rzeszów
NUMER DOFINANSOWANY PRZEZ MINISTERSTWO NAUKI I SZKOLNICTWA WYŻSZEGO