METODOLOGIA BADAŃ SPOŁECZNYCH
29.09.2012
Prof. zw. dr hab. A. W. Maszke
CZĘŚĆ PIERWSZA
Pojęcie nauki i badań naukowych:
pojęcie nauki, wiedzy, badań naukowych;
koncepcje wiedzy – wiedza oparta na autorytecie, oparta na wierze oraz wiedza racjonalna;
cele badań społecznych – naukowych w tym wyjaśnienia, przewidywanie, rozumienie (poznanie);
pojęcia i ich funkcje w badaniach naukowych (definicje pojęciowe, definicje operacyjne);
metodologia i rola w badaniach naukowych.
Etapy postępowania badawczego;
Motywy wyboru problematyki badawczej;
Przedmiot badań a problematyka badawcza;
Problemy badawcze i ich rodzaje;
Hipotezy i ich rola w badaniach naukowych;
Zmienne i wskaźniki w badaniach naukowych; rodzaje związków między zmiennymi.
Pomiar i jego rola w badaniach naukowych:
W tym pojęcie pomiaru i jego rodzaje;
Skale pomiarowe;
Rodzaje pomiaru:
Nominalny
Porządkowy
Interwałowy
Ilorazowy
Trafność i nietrafność pomiaru.
Próba badawcza i zasady jej doboru:
Populacja a próba badawcza;
Sposoby doboru próby do badań
Celowy
Losowy – prosty, systematyczny, warstwowy, grupowy
Dobór spośród ochotników
__________________________________________________________________________________
TU EGZAMIN POŁÓWKOWY
__________________________________________________________________________________
Metody badawcze i ich rodzaje;
Pojęcie metod badawczych i ich rodzaje.
Metody eksperymentalne – techniki eksperymentalne,
Metody terenowe – monograficzne,
Metody sondażowe,
Metody porównawcze,
Metoda socjometryczna,
Inne (fenomenologiczna, hermeneutyczna, indywidualnych przypadków, …)
Techniki badawcze:
Obserwacja i je rodzaje (zasady przeprowadzania obserwacji)
Ankieta i jej rola w badaniach naukowych, w tym typy ankiet;
Wywiad i zasady jego przeprowadzania, w tym rodzaje wywiadów,
Kwestionariusze ankiet i wywiadów,
Konstruowanie, treść i rodzaje pytań, zasady formułowania pytań.
27.10.2012
Spr. Jakie elementy będą decydować o podstawach konserwatywnych.
(ciągle wraca do przeszłości, postawa antyinnowacyjna)
Metodologia i jej rola w badaniach naukowych:
| NAUKA | ||
|---|---|---|
| Rodzaje badań | ||
| Badanie naukowe | Wiedza naukowa | |
|
Nauka jest nauką o nauce, można powiedzieć, że metodologia jest nauką o poprawnych sposobach i procedurach postępowania w toku całego procesu badawczego.
Metodologię można podzielić na:
1) metodologię ogólną
M.o. Informuje o ogólnych zasadach postępowania badawczego wspólnych dla wszystkich dyscyplin naukowych.
Dotyczą one; definiowania pojęć i budowania teorii; wyjaśnianie zjawisk w oparciu o istniejące już prawa bądź twierdzenia; sposoby wnioskowania – dedukcyjnego oraz indukcyjnego ; wnioskowanie i analizowanie zebranych materiałów i formułowania prawd bądź twierdzeń
2) metodologię szczegółową
M.sz. odnosi się do określonej dyscypliny naukowej, tj. do pedagogiki, psychologii, nauk politycznych, historii. Zasady te dotyczą etapów postępowania badawaczego, planowania i organizowania badań, zasad formułowania problemów, zasad konstruowania hipotez, sposobów opracowywania narzędzi badawczych oraz sposobów przeprowadzenia analizy (ilościowej bądź jakościowej.
Tak rozumiana metodologia powinna być przydatna i wykorzystywana także we wszelkiego rodzaju pracach naukowych/dyplomowych, np. pracach licencjackich, magisterskich, doktorskich. Ponadto metodologia umożliwia porównywanie wszelkich badań naukowych między sobą przez różne osoby. W odniesieniu do prac dyplomowych powinna ona: umożliwić samodzielne zaprojektowanie badań empirycznych, przeprowadzenie tych badań, a także powinna umożliwić samodzielne zinterpretowanie wyników badań i wyciągnięcie wniosków.
Pierwsze etapy postępowania badawczego, w tym …
ETAPY POSTĘPOWANIA BADAWCZEGO
Każde badanie jak i każda działalność to procesy składające się z szeregu czynności tworzących pewną całość. Ogół czynność związanych z prowadzonymi badaniami możemy określić jako proces badawczy. W ramach tego procesu można wyróżnić następujące elementy:
Sformułowanie tematu oraz celu badań;
Omówienie tematu pracy.
Temat pracy to myśl główna, która musi być rozwinięta . Temat pracy powinien być krótki, językowo poprawny, powinien być nośny informacyjnie, a jednocześnie budzący u czytelnika zainteresowanie. Podejmując temat badawczy powinno się kierować merytorycznym uzasadnieniem wyboru tematu.
Motywy osobiste – wynikać one mogą z chęci usprawnienia własnego warsztatu pracy; chęci poznania przyczyn występowania danego zjawiska, np. dysfunkcjonalności rodziny, trudnościami w nauce, przyczyny patologii społecznej rodziny, rozpadu rodzin, skutków bezrobocia, źródła utrzymania bezrobotnych, chęć rozwiązania jakiegoś problemu, np. chęć poznania przyczyn narkomanii, agresji w szkołach, alkoholizmu, powstawania subkultur, sekt religijnych, próba zweryfikowania istniejących teorii (sprawdzenia czy dana teoria jest przydatna w danych warunkach, czy nie), doskonalenie praktyki.
Cele badań:
Formułując temat badawczy, powinniśmy jednocześnie określić cel naszych badań. Cele te można podzielić na:
- teoretyczno poznawcze mające na celu poznanie danego zjawiska, np. poznanie przyczyn trudności dzieci, po to żeby wnioski z tych badań wykorzystać w praktyce.
- praktyczne, sprowadzają się one do wykorzystania wiedzy teoretycznej do praktycznego działania.
Sformułowanie problemów badawczych;
Przedmiot badań i problematyka badawcza…., przez przedmiot badań rozumieć będziemy osoby, rzeczy bądź obiekty w sensie dosłownym w odniesieniu, do których chcemy prowadzić badania, jak i towarzyszące im zjawiska czy procesy, którym one podlegają, mogą nimi być robotnicy, studenci, nauczyciele, bezrobotni, aspiracje życiowe, postawy uczniów ich zachowania. W przypadku badań pedagogicznych przedmiotem badań będzie proces wychowania. W przypadku badań psychologicznych przedmiotem badań będzie ludzka psychika, w przypadku badań społecznych przedmiotem badań będą zjawiska społeczne. Problematyka badawcza z kolei to pewien zbiór pytań dotyczących tych zjawisk, i procesów, które znalazły się w polu zainteresowań badacza. Problematyki (np. czemu ktoś jest bezrobotnym) nie mylić z przedmiotem badań. Przez problem badawczy rozumieć będziemy pytanie lub zbiór pytań, na które odpowiedzi ma dostarczyć badanie. Problem badawczy to pytanie, na które szukamy odpowiedzi w drodze badań naukowych (zakres naszej niewiedzy). Nie każde pytanie jest problemem badawczym, np. takie którego celem jest uzyskanie gotowej odpowiedzi. Można powiedzieć, że każdy problem badawczy jest pytaniem lecz nie każde pytanie jest problem badawczym. Z pytaniami badawczymi mamy do czynienia wtedy, kiedy określona niewiedza ma charakter obiektywny, nie subiektywny.
Sposoby formułowania problemów badawczych:
- Każdy problem badawczy powinien być sformułowany w sposób prosty, jasny i wyczerpujący.
- Formułowanie problemy badawcze powinny wyczerpać zakres naszej niewiedzy.
- problemy powinny się odnosić do związków i zależności między zmiennymi.
- Nie należy formułować problemy wyłącznie w formie pytań rozstrzygnięcia, częściej w formie dopełnienia.
Problemy badawcze odnosić się mogą do:
a) do właściwości przedmiotów
problemy dotyczące właściwości przedmiotów dotyczyć mogą:
1) cech ilościowych, np. jaka jest przeciętna liczba uczniów w klasie, jaki jest dochód na obywatela itp.
problemy badawcze
właściwości przedmiotu związków-relacji między zjawiskami i między zmiennymi
cechy ilościowe (mierzalne) cechy jakościowe (niemierzalne)
Problemy badawcze odnosić się mogę do związków i zależności między badanymi zjawiskami (między zmiennymi zależnymi i niezależnymi, np. czy istnieje zależność między aktywnością studentów, a osiągnięciami naukowymi. Biorąc pod uwagę znaczenie problemów dla rozpatrywanej problematyki badawczej można je podzielić na:
- główne – zawsze odnoszą się do tematu badawczego
- szczegółowe, są uzupełnieniem problemu lub problemów głównych, rzadko bowiem udaje się sformułować problem główny w taki sposób, aby uwzględniał on wszystkie zagadnienia szczegółowe.
PRZYKŁAD:
temat pracy: „Aspiracje życiowe uczniów kl. maturalnych”
Probl. Główny: Jakiego rodzaju aspiracje życiowe posiadają uczniowie klas maturalnych?
Probl. szczegółowy: czy płeć wpływa na rodzaj aspiracji?
jaki jest poziom aspiracji?
PRZYKŁAD 2:
temat pracy: Zjawisko niskiego poziomu wyników z egzaminów z języka angielskiego
w gimnazjach z terenów wiejskich.
Cele badawcze: teoretyczno-poznawcze; chęć poznania przyczyn i wdrożenie odpowiednich działań wspierających, umożliwiających poprawę wyników na egzaminach końcowych
Problem główny: Dlaczego wyniki egzaminów z języków obcych, w szkołach wiejskich są niższe od wyników w szkołach miejskich?
cele praktyczno-wdrożeniowe: zastosowanie rozwiązań skutecznych, funkcjonujących w innych placówkach
Problem szczegółowy: Czy dostęp do dodatkowych zajęć z języka mają na to wpływ?
Czy świadomość językowa jest niższa?
Czy zaangażowanie rodziców w proces edukacyjny dziecka jest istotny?
Jakie znaczenie ma działanie nauczyciela języka obcego?
Czy nauka języka może być stricte zindywidualizowana?
PRZYKŁAD 3:
temat pracy: Zjawisko przemocy i agresji uczniów w szkołach gimnazjalnych
przedmiot badań: szkoły gimnazjalne i występujące zjawisko agresji, uczniowie gimnazjów
cele badań: cel teoretyczno-poznawczy: próba poznania przyczyn zjawiska
cel praktyczny: wykorzystanie badań celem zminimalizowania, zahamowania zjawiska agresji
(w pracy mgr tu napisać definicję problemu bad.)
problem główny: Przyczyny nasilającej się agresji i przemocy uczniów w szkołach gimnazjalnych.
Jakie są działania szkoły w celu przeciwdziałania agresji w szkole?
problem szczegółowy: Jakiego rodzaju przemoc występuje w szkole?
Czy płeć ma znaczenie na (rodzaj stosowanej) stosowanie przemocy?
Jaki jest poziom agresji w gimnazjach?
Problem główny 1 Hipoteza główna
problem szczegółowy hipoteza szczegółowa
SCHEMAT:
temat pracy:…….
Cele badawcze:……
a) teoretyczno-poznawcze:….
b) praktyczno-wdorżeniowe:….
Problemy: a) główne….
b) szczegółowe….
___________________
a) dotyczące cech – właściwości
b) dotyczące związków pomiędzy zmiennymi, z. niezależne i zależne……..
b) do związków, czy relacji między badanymi zjawiskami, czy procesami
Problemy badawcze nie sposób wyrazić inaczej jak w formie pytań, pytania można podzielić na:
- pytania rozstrzygnięcia
p. r. to takie, które rozpoczynają się od partykuły pytajnej „czy”, które poprzedza …udzielenie jednej z dwóch wykluczających się odpowiedzi
jest jedna odp. TAK lub NIE., np. Czy jest pani mężatką?
- pytania dopełnienia
p.d. to takie, które rozpoczynają się od zaimków bądź przysłówków pytajnych, np. kto, gdzie, kiedy, jak, ile, dokąd, skąd itp. Pytania te umożliwiają udzielenie jednej lub kilku odpowiedzi, jaki jest poziom bezrobocia w Polsce, np. jakie są przyczyny trudności w nauce
28.10.2012
Odpowiedzi:
- odpowiedzi właściwe
Odp. Wł. Uważa się odpowiedź zgodną z założeniem pytania. Jeżeli pytanie dotyczy, np. w którym roku odbyła się bitwa pod Grunwaldem?; W którym roku nastąpił pierwszy rozbiór Polski?; to odp. Właściwą będzie zbiór twierdzeń typu: „Bitwa pod Grunwaldem” lub „pierwszy rozbiór Polski odbył się w roku x”, w które to miejsce można wstawić każdą datę. Wszystkie te odpowiedzi są odpowiedziami właściwymi, ale fałszywymi. Za odp. Właściwą i prawdziwą uznamy taką odpowiedź, która jest zgodna z założeniem pytania, a także która odpowiada na postawione pytania.
- odpowiedzi niewłaściwe
Za odpowiedź niewłaściwą uznajemy taką odpowiedź, która znosi założenie pytania
Określ, która odpowiedź jest właściwa, fałszywa, bądź prawdziwa, a która niewłaściwa.
Kto napisał „Pana Tadeusza”?
Odp: Pana Tadeusza napisał Juliusz Słowacki. [wł. Fałszywa]
P.T. napisano w Rzymie. [niewł. Fałszywa]
P.T. napisano na Litwie. [niewł. Fałszywa]
W którym roku odbyła się bitwa pod Grunwaldem
Bitwa odbyła się w 15… roku, [wł. Fałszywa]
Bitwa odbyła się w 1772 roku, [wł. Fałszywa]
Bitwa odbyła się w 1410 roku [wł. Prawdziwa]
Sformułowanie hipotez roboczych;
Oprócz problemów formułujemy w badaniach hipotezy. Hipoteza od greckiego hipotessis – przypuszczenie, to zakładana przez badacza wstępna odpowiedź na sformułowany problem badawczy przez badacza. Hipoteza to stwierdzenie, co do którego istnieje pewne prawdopodobieństwo, że jest właściwym rozwiązaniem danego problemu.
Hipoteza, jeżeli się potwierdzi, stanowi pewną teorię.
Def. „Hipoteza to przypuszczenie, które pozwala wyjaśnić jakiś niewyjaśniony dotąd problem przed przeprowadzeniem badań” Tadeusz Kotarbiński
Def. 2. „Hipoteza jest stwierdzeniem co do którego istnieje prawdopodobieństwo, że stanowi prawdziwe rozwiązanie problemu. Dotyczyć ona może związków i zależności między badanymi zjawiskami.” Heliodor Muszyński
[odniesienie do przykładu 3 o agresji]
Zakładam, opierając się na literaturze przedmiotu oraz własnej obserwacji, czy własnym doświadczeniu, główną przyczyną stosowania przemocy w szkole uczniów wobec uczniów są czynniki środowiska rodzinnego oraz biopsychiczne wyposarzenie ucznia. Zakładam, że stosunek rodziców do własnych dzieci ma odzwierciedlenie w ich postawach oznacza to, że stosowanie w rodzinie przemocy wobec dziecka powoduje, że agresywność dziecka wobec innych uczniów jest identyczne.
odniesienie do PRZYKŁADU 2:
temat pracy: Zjawisko niskiego poziomu wyników z egzaminów z języka angielskiego
w gimnazjach z terenów wiejskich.
Cele badawcze: teoretyczno-poznawcze; chęć poznania przyczyn i wdrożenie odpowiednich działań wspierających, umożliwiających poprawę wyników na egzaminach końcowych
Problem główny: Dlaczego wyniki egzaminów z języków obcych, w szkołach wiejskich są niższe od wyników w szkołach miejskich?
cele praktyczno-wdrożeniowe: zastosowanie rozwiązań skutecznych, funkcjonujących w innych placówkach
Problem szczegółowy: Czy dostęp do dodatkowych zajęć z języka ma na to wpływ?
Czy świadomość językowa jest niższa?
Czy zaangażowanie rodziców w proces edukacyjny dziecka jest istotny?
Jakie znaczenie ma działanie nauczyciela języka obcego?
Czy nauka języka może być stricte zindywidualizowana?
HIPOTEZA gł.: Opierając się na obserwacji można założyć, że dzieci mają mniejszą motywację do nauki z powodu sytuacji rodzinnej i/lub materialnej.
hipoteza szcz.: Bazując na pewnych badaniach innych autorów można przypuszczać, że dostęp do materiałów dodatkowych, poszerzających dany temat jest niezwykle istotny.
Wszystkie hipotezy badawcze są do siebie podobne pod czterema względami.
1) Hipotezy muszą dać się zweryfikować za pomocą dostępnych metod. Rzecz której nie można zweryfikować nie jest hipotezą.
2) Hipoteza robocza powinna określać związki pomiędzy badanymi zjawiskami czy procesami. Związki te mogą mieć charakter albo dodatni, albo ujemny.
3) Hipotezy powinny być przypuszczeniem wysoce prawdopodobnym, mającym swoje uzasadnienie – w literaturze, w obserwacji, w doświadczeniu z placówki itp.
4) Hipotezy musza być sformułowane jasno co oznacza, że występujące w niej pojęcia muszą być czytelne dla odbiorcy.
Dobór zmiennych , wskaźników oraz skal pomiarowych;
Dobór próby badawczej;
Wybór metod i technik badawczych;
Opracowanie narzędzi badawczych;
Przeprowadzenie badań;
Ocena zebranego materiału badawczego, przeprowadzenie analizy i uogólnienie wyników.
Nie we wszystkich pracach nie wszystkie elementy występują.
ZMIENNE ICH RODZAJE ORAZ WSKAŹNIKI
Badania zawsze odnoszą się do pewnych przedmiotów (rzeczy obiektów osób) oraz towarzyszących im zjawisk zdarzeń, czy procesów, którym one podlegają. Zarówno przedmioty jak i zjawiska interesują badacza nie w całości ich złożoności lecz poszczególne jej czynniki, aspekty, atrybuty. Cechy te odróżniają jedne przedmioty od innych oraz różnicują te same przedmioty. Owe cechy to, tzw. zmienne. Zmienne te przyjmują różne wartości, tak więc zmiennymi są pewne cechy lub właściwości przedmiotów bądź zjawisk i procesów, które przyjmują różne wartości.
Np. płeć 2 wartości [kobieta i mężczyzna];
wiek wiele wartości [n-n]
inteligencja wiele wartości – [iloraz int. 80<]
Można powiedzieć, że jeżeli badana przez nas właściwość (przedmiot) posiada czy przybiera różne i przynajmniej dwie (2) wartości to jest to zmienna. W zależności od celu badań i wartości można zmienne podzielić na:
- dychotomiczne, tzw. dwuwartościowe, np. płećkobieta-mężczyzna
- politomiczne, zmienne przyjmujące wiele wartości, np. pochodzenie społeczne; poziom wykształcenia
Ze względu na właściwości przedmiotów zmienne można podzielić na:
- ilościowe
Jeżeli przedmiotem badań są cechy, które poddają się pomiarowi, to mówimy o zmiennych ilościowych. Zmienne ilościowe mogą mieć charakter ciągły oraz skokowy (dyskretny) Zmienne ciągłe to takie, które nie mają ograniczonej wielkości, ani maksymalnej, ani minimalnej. Do zmienności ciągłej należało by zaliczyć:
- wiek
- waga
- czas
- wzrost
- objętość
zmienne mogą przybierać charakter zmiennej skokowej (dyskretnej). Zm. Skokowa to taka, która ma dolną i górną granicę i taka, do której nie można dołożyć części danej zmiennej, między dwie nie można wstawić trzeciej wartości, np. można mieć 1, 2, 3 dzieci ale nie można mieć 1,5 dziecka.
- jakościowe
Zm. Jakościowe to takie, które nie poddają się pomiarowi lecz można stwierdzić fakt ich występowania. Do zmiennych j. można zaliczyć:
- wyznania religijne
- aktywność społeczną
- zainteresowania
- poglądy
- pochodzenie społeczne
….
Z punktu widzenia badań, a przede wszystkim z pracy mgr, zmienne można podzielić na:
1) zmienne niezależne - X; (niezależna od nas, nie mam wpływu, że jestem facetem, że mam 100 lat itp.)
Zm. Niez. To zmienna wyjaśniająca, to zakładana przyczyna zmian w wartościach drugich zmiennych – zmiennych zależnych. [np. jestem facetem podniosę więcej kg niż kobieta]
W badaniach społecznych zmiennymi niezależnymi są, to co od nas niezależne, wiek, płeć, zawód, staż pracy, klasa społeczna, wysokość wynagrodzenia(?), organizacja pracy, sposoby nagradzania, oceniania. Zmienna, której wartości liczbowe powodują zmiany w wartościach zmiennej zależnej nazywamy zmienną niezależną – „X”.
2) zmienne zależne - Y; (TU SIĘ PROF. DUŻO POWTARZAŁ)
Zmienna, która jest przedmiotem badania, i której wartości liczbowe rosną bądź maleją pod wpływem działania zmiennej niezależnej nazywamy zmienną zależną – „Y”.
PRZYKŁAD:
ZMIENNA NIEZAL. ZMIENNA ZALEŻNA
1) TRADYCJA RODZ. KOMPETENCJE ZAWODOWE
2) UMIŁOWANIE ZAWODU KOMPETENCJE ZAWODOWE
3) RODZAJ UKOŃCZONEJ SZKOŁY WYŻSZEJ KOMPETENCJE ZAWODOWE
4) NAUCZYCIEL KOMPETENCJE ZAWODOWE
Zmienne, które są przedmiotem badania, np. przemoc, i które badacz chce wyjaśnić, nazywamy zmienną zależną – „Y”, mogą nimi być: rodzaje stosowanej przemocy, przyczyny bezrobocia, kompetencje zawodowe, osiągnięcia szkolne, niepowodzenia życiowe, postawy życiowe, poziom narkomanii, zasięg narkomanii itp.
PRZYKŁAD (do agresji u dzieci):
zmienna zależna; przemoc fizyczna, psychiczna, seksualna.
W badaniach dąży się do wykrycia związków między poszczególnymi czynnikami, tj. między zmiennymi. Jeżeli mówimy, że zmienna X i zmienna Y są ze sobą powiązane to mamy na myśli istnienie czegoś wspólnego między tymi zmiennymi. Mówiąc, że obecność uczniów na lekcji – nieobecność uczniów na lekcji, ma związek z ilością popełnionych przez nich błędów w dyktandzie to mówimy, że zmienne te są współzależne lub współzmienne.
| Uczniowie | Nieobecności na lekcjach (w godzinach / dniach. X | Błędy w dyktandach. Y | OCENA - Y |
|---|---|---|---|
| 1 | 3 | 1 | 5 |
| 2 | 5 | 2 | 5- |
| 3 | 8 | 4 | 4+ |
| 4 | 14 | 6 | 4 |
| 5 | 18 | 8 | 3+ |
| 6 | 20 | 9 | 3+ |
| 7 | 25 | 10 | 3 |
| 8 | 29 | 12 | 3- |
| 9 | 38 | 16 | 2 |
WNIOSEK:
1) Im więcej godzin nieobecnych, tym więcej błędów w dyktandzie.
2) [im więcej, tym mniej] Im więcej błędów, tym niższa ocena.
3) zmienne pośredniczące.
10.11.2012
(coś tu było) 9.12.2012 EGZAMIN POŁÓWKOWY
Przez wskaźnik rozumieć będziemy takie zjawisko obserwowalne, które umożliwia nam stwierdzenie występowania innego zjawiska, które jest zjawiskiem nieobserwowalnym.
(inaczej)Przez wskaźnik rozumieć będziemy takie zjawisko obserwowalne, którego zaobserwowanie pozwala stwierdzić, że zaszło inne zjawisko nieobserwowalne.
Można by powiedzieć, że wskaźnik dopełnia i uszczegóławia zmienne, które występują w badaniach naukowych.
Wskaźniki mają także zastosowanie w działaniach praktycznych.
Wskaźniki można podzielić na:
1) wskaźniki empiryczne
W.e. występują wtedy, kiedy wskazywane przez nie zjawisko (zmienna) daje się łatwo zaobserwować. Zachodząca relacja między wskaźnikiem, a zmienną ma charakter związku empirycznego, np. posiadanie przez ucznia, dziecko instrumentu muzycznego jest wskaźnikiem empirycznym jego zamiłowania do muzyki, zdolności muzycznych. Posiadanie przez jednostkę luksusowych dóbr materialnych, np. elegancki samochód, eleganckiej willi, jest wskaźnikiem zamożności.
2) wskaźniki definicyjne
O wskaźnikach definicyjnych mówimy wówczas, gdy wynikają one z definicji. Dobór wskaźnika do badanego zjawiska wymaga uprzedniego zdefiniowania tego zjawiska, które wskaźnik ma wyrażać, np. wskaźnikiem pozycji socjometrycznej ucznia jest ilość dokonanych wyborów. Zatem ilość dokonanych wyborów jest wskaźnikiem socjometrycznym. (Pozycja socjometryczna – ilość wyborów)
3) wskaźniki inferencyjne
Wskaźniki inferencyjne odnoszą się do zjawisk bezpośrednio nieobserwowalnych także zmienna, do której odnosi się ten wskaźnik jest także nieobserwowalna. Zatem o wskaźniku oraz zjawisku nieobserwowalnym, czyli zmiennej wnioskujemy w sposób pośredni. Inferujemy (domyślamy się, zakładamy) o występowaniu danego zjawiska, opierając się na ukrytych objawach, np. trzęsące się ręce studenta podczas egzaminu jest wskaźnikiem, inferujemy, że student się denerwuje.
4) inne będące kombinacją wszystkich wymienionych wyżej
POMIAR W BADANIACH PEDAGOGICZNYCH
Pomiar to przypisywanie pewnych wartości liczbowych lub innych symboli, tj. słów, znaków, kolorów czy innych, zgodnie z określonymi zasadami, aby w ten sposób określały występujące między nimi różnice. Z pomiarem mamy do czynienia zarówno w badaniach ilościowych, jak i jakościowych. W badaniach ilościowych zakłada się, że przedmiotem pomiaru może być wszystko, co można zliczyć, zmierzyć, bądź zważyć. Łatwo policzalne są wszystkie rzeczy, takie jak książki, samochody, domy, meble(…) oraz osoby. Trudniejsze do pomiaru są takie zjawiska, np. ulewa, śnieżyca, kolor samochodu, poziom nasłonecznienia, mimo, iż te zjawiska można zaobserwować. Jeszcze większe trudności sprawia pomiar takich zjawisk, cech, czy właściwości, jak, np. czytanie ze zrozumieniem, umiejętność rozwiązywania zadań, inteligencja, postawa (zjawiska nieobserwowalne). Tego rodzaju zjawiska są pojęciami teoretycznymi ich poznanie poprzez pomiar bezpośredni jest niemożliwy. Wymagają one przełożenia ich na wskaźniki. Z tych względów pomiar ilościowy musi być zastąpiony pomiarem pośrednim (jakościowym) wyrażonym w słowach, znakach, symbolach, kolorach itd. Narzędziami służącymi do ich pomiaru są zazwyczaj testy wystandaryzowane lub znormalizowane, skale ocen, obserwacja skategoryzowana (znormalizowana), a także wszelkiego rodzaju techniki socjometryczne. Do podstawowych właściwości pomiaru w naukach społecznych należy jego ilościowy – bezpośredni, jak i jakościowy – pośredni charakter. Pierwszeństwo jakie oddaje się liczbom w pomiarze w badaniach społecznych jest uzasadnione tym, że liczby są bardziej jednoznaczne w porównaniu zarówno ze słowami, literami. W przypadku odwoływania się do liter słów, kolorów, symboli, itp. Istenieje duża dowolność w interpretacji danego zjawiska.
Pomiar bezpośredni w naukach społecznych jest podobny do pomiaru w naukach ścisłych i polega na zliczaniu i mierzeniu zmiennych za pomocą takich narzędzi jak: waga, czas, zegar, metrówka. Odnosi się on do liczby zatrudnionych, do bezrobotnych, do ilości dni wolnych.
Pomiar pośredni polega na mierzeniu zjawisk w formie symboli, lite, bądź znaków, które to symbole przybierają formę skali przymiotnikowej, albo mierzymy za pomocą wskaźników, albo przyjmuje formę wskaźników.
Żeby dokonać pomiaru należy zbudować skalę.
Skala pomiarowa to logiczny ciąg stopni, liczb, symboli, bądź znaków, kolorów itp. Umożliwiających dokonanie pomiaru danego przedmiotu lub jego cech, czy właściwości.
Skale posiadają tę właściwość, że porządkują przedmioty na danej skali pewnego kontinuum zawierającym się w przedziale od n do N.
W badaniach społecznych podstawowe znaczenie mają skale:
1) LICZBOWE,
Skale liczbowe charakteryzują się tym, że stopnie na danej skali są oznaczone pewnymi liczbami. Ilość przyjętych stopni może być różna, co uzależnione jest od celu badań oraz szczegółowości.
W badaniach społecznych najczęściej stosuje się skalę 3, 5 i 7-mio stopniowe. W przypadku stosowania 5-cio stopniowej skali cyfra 1 oznacza najczęściej najsłabsze nasilenie danej cechy. Niekiedy na skalach liczbowych skrajne wartości danej cechy opisane są słowami, a środkowe liczbami.
Bierny 1 2 3 4 5 aktywny
C.E.Osgood – skala tego gościa bada wiele cech jednocześnie
2) PRZYMIOTNIKOWE,
Skala przymiotnikowa jest odmianą skali liczbowej, stopnie nasilenia danej cechy nie są wyrażone w liczbach lecz w słowach za pomocą przymiotników „dobry, „szybki”. Ten rodzaj skali można stosować do oceny różnych postaw, zachowań, aktywności społecznej, dyscypliny, koleżeńskości itp.
W badaniach można stosować skale 2, 3, 5, 7-stopniowe, np.
(dwustopniowe) dobry-zły, obecny-nieobecny
(trzystopniowe) wysoki-średni-niski
(pięciostopniowe) bardzo często, często, czasami, rzadko, nigdy
(siedmiostopniowe) zawsze, bardzo często, często, czasami, rzadko, bardzo rzadko, nigdy
Np. pomaga innym
zawsze, bardzo często, często, czasami, rzadko, bardzo rzadko, nigdy
W badaniach społecznych w szczególności w badaniach pedagogicznych stosuje się skalę opracowaną przez R.Likerta. Forma zaproponowanych przez Likerta pytań jest najczęściej stosowana w badaniach ankietowych. Skala ta służy do badania głównie opinii, poglądów i postaw badanych, zawiera ona następujące rodzaje odpowiedzi:
a) zdecydowanie się nie zgadzam
b) nie zgadzam się
c) częściowo się zgadzam
d) zgadzam się
e) zdecydowanie się zgadzam
Skalom tym przyporządkowuje się najczęściej wartości liczbowe. Wówczas mówimy o tzw. skalach mieszanych (liczbowo-przymiotnikowych).
Wymienione skale mają swoją wartość wówczas, gdy są właściwie skonstruowane i dostosowane do podjętej problematyki badawczej. Oprócz wymienionych skal
(tego niżej niby nie trzeba znać)
Pomiar nominalny. Np. mam stówę w ręku i już. I tyle z tego zrozumiałem.
Porządkowy. Np. porządkowanie wg stopni wojskowych.
Pomiar interwałowy. Np. 50-60-70….-100 – nie wiem o co chodzi
Pomiar ilorazowy.
3) MIESZANE
DOBÓR PRÓBY BADAWCZEJ
Niezbędnym warunkiem podejmowania badań jest właściwy dobór próby do badań. W większości przypadków nie jesteśmy w stanie zbadać wszystkich osób składających się na daną zbiorowość. Z tego względu zachodzi potrzeba wybrania części osób wchodzących w skład populacji całkowitej, tj. dobrania próby badawczej, na podstawie której wyprowadzać będziemy wnioski oraz udzielać odpowiedzi na postawione pytania badawcze. Całkowity zbiór jednostek – rzeczy, obiektów, zdarzeń objętych badaniem nazywamy populacją całkowitą albo populacją generalną. Składają się na nią, np. wszyscy ludzie mieszkającym w Polsce, wszyscy uczniowie / studenci danej szkoły, wszyscy nauczyciele zatrudnieni w danej szkole.
Badania generalne:
1) spis powszechny
2) spis rolny
Część populacji, podzbiór danych, pochodzący z populacji całkowitej, generalnej, stanowiących podstawę do uogólnienia nazywamy próbą badawczą. Wartość zmiennej, która charakteryzuje populację całkowitą, czyli ogół jednostek nazywamy parametrem. Natomiast wartość zmiennej, która charakteryzuje próbę badawczą określamy mianem estymatora. Jeżeli badaniem objęte są wszystkie jednostki badanej zbiorowości to mówimy o tzw. badaniach pełnych. Jeżeli natomiast badania oparte są na części zbiorowości, na próbie badawczej, to mówimy o tzw. badaniach częściowych.
Przeprowadzono badania na próbie badawczej liczącej 300 osób, która wybrana została z populacji generalnej, liczącej 10 000 osób wśród których było 60% mężczyzn i 40% kobiet. 180 mężczyzn i 120 kobiet.
Aby próbę badawczą uznać jako reprezentacyjną powinna ona spełniać następujące warunki:
1) występujące w niej wszystkie zmienne, które znajdują się w populacji generalnej powinny być takie same.
2) rozkład wartości poszczególnych zmiennych w próbie badawczej powinien być taki sam, jak populacji generalnej.
3) relacje, albo związki i zależności między zmiennymi w próbie badawczej powinny być takie same jak w populacji generalnej.
Można by powiedzieć, że próba jest reprezentacyjna wtedy, gdy wyprowadzone na jej podstawie wnioski są podobne do wniosków, które otrzymałby badacz, gdyby przebadałby całą populację.
Wielkość próby badawczej będzie uzależniona od:
Celu badań.
Jeżeli badania odnoszą się do ważnych społecznie zagadnień, np. reforma oświaty, zmiany w ZUS-ie, to próba powinna być możliwie jak największa. Jeżeli natomiast ma służyć jedynie informacji, to próba może być mała.
Od liczby jednostek składających się na daną zbiorowość.
Im większa zbiorowość całkowita, tym większa powinna być próba.
Stopnia jednorodności grupy.
Im populacja jest bardziej jednorodna, tym próba jest mniejsza.
Próba zależy od zastosowanej metody i techniki badawczej.
Metody i techniki bardziej pracochłonne, np.. m. indywidualnych przypadków, ankieta lub wywiad zmuszają do różnych wielkości prób badawczych. Badania ankietowe są mało pracochłonne stąd próba badawcza z zastosowaniem ankiety może być duża. Natomiast technika wywiadu jest bardziej pracochłonna, stąd próba badawcza powinna być mniejsza.
SPOSOBY DOBORY PRÓBY DO BADAŃ
11.11.2012
Dobór celowy
(…). Celowo dobieram te osoby, które spełniają kryteria, o które chodzi. Odmianą doboru celowego jest „dobór kwotowy”. Nazwa ta pochodzi od wiązania z tym wyborem pewnych kwot, tj. pewnych ilości osób charakteryzujących się takimi bądź innymi cechami. Aby dobrać próbę w sposób kwotowy należy wiedzieć jakie zmienne występują w danej populacji oraz jakie są ich wartości.
Np. wiedząc, że na pewnej uczelni studiuje 10 000 studentów w tym na wydziale pedagogicznym 5 000, filologicznym 3 000 i matematyczno-fizycznym 2 000 oraz wiedząc, że struktura studentów wg miejsca zamieszkania wynosi 40% wieś, 60% miasto dobierz próbę składającą się z 300 osób.
| UCZELNIA 10 000 | ||
|---|---|---|
| Pedagogika – 5000 | Filologia – 3000 | Mat.-fiz. - 2000 |
| (50%) – 150 osób | 30% x3 – 90osób | 300:5 = 60 osób |
40% - 120 osób wiocha
60% - 180 osób miasto
Dobór losowy
Za najbardziej trafny dobór uznaje się dobór losowy. W doborze losowym badacz nie wpływa na dobór populacji próby badawczej lecz zdaje się na los. Badacz powinien stworzyć każdej jednostce jednakowe szanse dostania się do danej próby. Dzięki doborowi losowemu istnieje duże prawdopodobieństwo, że dana próba nie jest tendencyjna i jest reprezentatywna.
Dobór losowy można podzielić na:
a) DOBÓR PROSTY,
Dobór prosty jest podstawowym sposobem wszystkich innych sposobów doboru próby do badań. Polega on na ponumerowaniu wszystkich jednostek od 1 do N, a następnie wrzucenie tych numerów „do maszyny losującej” i wyciągnięciu tylu numerów ile potrzebujemy.
b) DOBÓR SYSTEMATYCZNY,
Dobór systematyczny jest najczęściej stosowanym doborem próby do badań. Co K-ty element. Warunkiem doboru systematycznego jest, podobnie jak w doborze prostym ponumerowanie wszystkich jednostek od 1-N, poza tym określenie liczby jednostek podlegających badaniu, a także określenie wielkości przedziału.
Np. na Sali jest 250 osób, chcę zbadać 10.
K = $\frac{250}{10}$ = 25 (co 25 byłby wybrany) K=$\frac{wielkosc\ popula\text{cji}}{\text{osoby\ badane}}$ = (co któryś element wybieram)
c) DOBÓR WARSTWOWY,
Dobór warstwowy stosuje się gdy populacja jest bardzo liczna i wewnętrznie zróżnicowana. W takim przypadku zachodzi potrzeba podziału tej populacji na poszczególne warstwy.
Np. W badaniach zmierzających do zbadania sytuacji materialnej nauczycieli dobrano próbę 200 nauczycieli spośród 10 000 zatrudnionych w województwie. Nauczycieli wg typu szkół było:
10 000 : 200 = 50 – stąd ten syf
| Liczba osób | Niby właściwe wartości (l. osób z grupy) | ||
|---|---|---|---|
| 1 | przedszkole | 800 | 16 |
| 2 | Podstawówka | 3000 | 60 |
| 3 | Gimnazjum | 1200 | 24 |
| 4 | Lieum | 1600 | 32 |
| 5 | Zawodówki | 1000 | 20 |
| 6 | Placówki oświatowo-wychowawcze | 2400 | 48 |
3000 : 50
moje niżej
1) przedszkoli – 800 osób - 16
2) podstawówka – 3 000 osób - 60
3) gimnazjum – 1200 osób 24
4) licea – 1600 osób 32
5) zawodówki – 1000 - 20
6) placówki oświatowo-wychowawcze – 2400 - 44
d) DOBÓR GRUPOWY,
Dobór grupowy ma miejsce wtedy, gdy odnosimy go nie do pojedynczych osób lecz do całych grup, np. klas, drużyn harcerskich, rodzin.
e) DOBÓR SPOŚRÓD OCHOTNIKÓW,
Niekiedy zachodzi potrzeba oparcia badań na osobach, które dobrowolnie zgłaszają się, deklarują swój udział w badaniach. Dotyczy to w szczególności osób, które z takich czy innych względów znaleźli się w określonej sytuacji, np. więźniowie z zakładów karnych, osoby nieprzystosowane społecznie.
NA EGZAMINIE BĘDĄ DWA ZADANIA PODOBNE JAK WYŻEJ - POŁÓWKOWY
wybierz rodzaje próby do badań, określ ile będzie jednostek z takiej i takiej populacji….
METODY, TECHNIKI I NARZĘDZIA BADAWCZE
Zebranie określonych materiałów i informacji niezbędnych do udzielenia odpowiedzi na sformułowane pytania badawcze wymaga doboru określonych metod, technik i narzędzi badawczych. Wszystkie metody mimo,
iż różnią się miedzy sobą nie mogą mieć znamion dobrowolności. Przy ich stosowaniu obowiązują pewne zasady i reguły.
Metoda – sposób postępowania dający określone skutki.
A.Kamiński – przez metodę rozumie zespół teoretycznie uzasadnionych zabiegów koncepcyjnych
i instrumentalnych obejmujących całość postępowania badawczego, zmierzających do rozwiązania określonego problemu badawczego.
Wg Tadeusza Kotarbińskiego – metoda to sposób systematycznie stosowany z intencją zastosowania go także przy ewentualnym powtórzeniu wady
Maszke – przez metodę rozumieć będziemy typowe i powtarzalne sposoby postępowania badawczego polegające na zbieraniu, opracowywaniu i analizowaniu zebranych materiałów badawczych, zebranych informacji, niezbędnych do rozwiązania problemu, odpowiedzenia na zadane pytania.
Metody badawcze są rozumiane w znaczeniu wąskim i szerokim. Owe wąskie rozumienie metod to techniki badawcze (wg innych autorów). Jeżeli zespół owych czynności badawczych ogranicza się tylko do zbierania materiałów i informacji (obserwowanie, przeprowadzenie wywiadu) to mówimy o technikach badawczych – lub metodach w wąskim pojęciu (psycholog - Skorny tak twierdzi). Jeżeli natomiast zespół owych czynności, związany jest z planowaniem i organizowaniem badań, formułowaniem pytań, doborem zmiennych oraz próby badawczej, przeprowadzaniem badań oraz analizowaniem zebranych materiałów, to mówimy o metodach badawczych w szerokim rozumieniu.
Dobierając metody do badań należy wziąć pod uwagę:
Przedmiot badań – badacz musi wiedzieć, jakie zjawiska, osoby, bądź przedmioty, procesy, zdarzenia będą badane. Musi wiedzieć czy będą to zjawiska ilościowe, np. frekwencja, wysokość wynagrodzenia; czy są to zjawiska jakościowe, np. postawa uczniów.
Powinniśmy określić zakres prowadzonych badań. Ustalamy czy przedmiotem badań będą uczniowie, nauczyciele, pracownicy jakiegoś zakładu pracy, osoby mieszkające w różnych środowiskach społecznych.
Należy określić rodzaj analizy. Czy będzie to analiza jakościowa, np. opis, narracja, felieton, czy będzie to analiza ilościowa.
Metody badawcze można by podzielić na:
METODY JAKOŚCIOWE
Do metod jakościowych należałoby zaliczyć:
a) metodę etnograficzną (ethnos – życie; graphis – opis)
b) metodę biograficzną
c) metoda hermeneutyczna – sztuka interpretacji tekstu na język zrozumiały
d) metoda fenomenologiczna – istnieją pewne zjawiska, które są dla nas fenomenem, np. spotkania na koncertach, bójki kiboli itp.
e) metoda monograficzna - (częściej się ją podają ilościową) – monos – jedyny; graphia – zapis; jednostronny zapis; dotyczy zapisu czegoś bądź kogoś. Przedmiotem metody monograficznej są, np. szkoły, placówki opiekuńczo-wychowawcze, jak i stosowane przez nie sposoby i metody pracy. Metoda ta zajmuje się wszechstronnym opisem danej instytucji.
W odniesieniu do badań pedagogicznych metoda ta może być wykorzystana do:
1) opisu i oceny pracy dydaktycznej w szkole (planowanie zajęć, organizowanie zajęć, organizacja pracy poza lekcyjnej, zajęć sportowych, planów nauczania)
2) ocena i zapisu pracy wychowawczej
3) w zakresie pracy opiekuńczej, opieka nad dziećmi zaniedbanymi, rodzinami niewydolnymi wychowawczo
f) metoda indywidualnych przypadków (zwana czasem studium przypadków) – jest to
w rzeczywistości opisem monograficznym lecz odniesionym nie do instytucji tylko do osoby (indywidualnego przypadku). Metoda ta odnosi się do rozpoznania jednostkowych losów ludzkich, którzy z takich czy innych względów znaleźli się, bądź zostali uwikłani w określone sytuacje społeczne, gospodarcze, psychiczne i wymagają podjęcia działań terapeutycznych. Metoda ta ma także zastosowanie do opisu jednostek charakteryzujących się specyficznymi cechami bądź właściwościami, np. uczniowie wybitnie zdolni, bardzo utalentowani, specyficzne umiejętności (np. dobra pamięć).
METODY ILOŚCIOWE
Do metod ilościowych należy zaliczyć:
Metoda sondażu, zwana reprezentacyjną (sonduje czyjąś opinię na jakiś temat), jest sposobem zbierania informacji o interesujących badacza zjawiskach w oparciu o sondowanie opinii i poglądów osób dobranych z określonego punktu widzenia, np. studentów, robotników, wierzących itp. Metoda ta umożliwia pozostanie informacji dotyczących
1 - cech osobowo-zawodowych danej osoby, mogą nimi być informacje dotyczące płci badanych, ich wieku, miejsca zamieszkania, warunków materialnych, stanu cywilnego;
2 - stanu świadomości społecznej badanych respondentów. Odnosić się one mogą do wszystkich zjawisk, które interesują badacza.
Eksperyment jest metodą badawczą, polegającą na wprowadzeniu do badanego zjawiska czynnika eksperymentalnego i obserwowaniu zmian zachodzących pod wpływem tego czynnika.
Eksperyment jest stosowany przede wszystkim w naukach ścisłych, przeprowadzany jest
w warunkach sztucznych, nienaturalnych określamy mianem eksperymentu laboratoryjnego. Niemniej eksperyment ma także zastosowanie w naukach społecznych głównie w psychologii
i pedagogice. Eksperyment różni się od obserwacji tym, że badacz ingeruje w dane zjawisko czekając, aż wystąpią zmiany podczas, gdy w obserwacji badacz zajmuje pozycję bierną. Eksperyment pedagogiczny określony eksperymentem naturalnym. Jest metodą badania określonego wycinka rzeczywistości edukacyjnej polegającej na wywoływaniu zmian w procesie dydaktyczno-wychowawczym, poprzez wprowadzenie do niego czynnika eksperymentalnego, np. książki, programu, nowej metody nauczania lub nauczyciela.
Wyróżniamy następujące techniki eksperymentu:
TECHNIKA JEDNEJ GRUPY,
Ta technika jest rzadko stosowana, dlatego, że nie ma grupo porównawczych. Dana grupa jest zarówno grupą eksperymentalną, jak i kontrolną.
TECHNIKA GRUP RÓWNOLEGŁYCH,
Najczęściej stosuje się tę technikę. Wymaga ona:
doboru dwóch w miarę podobnych do siebie pod wszystkimi względami, grup czy klas.
przeprowadzenie w obu grupach pomiaru wstępnego
losowego doboru grupy kontrolnej i grupy eksperymentalnej
wprowadzenie do grupy eksperymentalnej czynnika eksperymentalnego
przeprowadzenie po upływie pewnego czasu badania kontrolnego, postestu, badania końcowego
porównanie wyników początkowych i końcowych
| GRUPA / KLASA | POMIAR WSTĘPNY | CZYNNIK EKSPERYMENTALNY | POMIAR KOŃCOWY | WYNIK (Przyrost) |
|---|---|---|---|---|
| Grupa eksperymentalna – kl.1 | 80 na 100 | 1)Np. nowy podręcznik 2) nowy nauczyciel |
89 | =9 |
| Grupa kontrolna – kl. 2 | 81 na 100 |
|
85 | =4 |
| Grupa kontolna – kl. 2 | 89 | 92 | = 3 |
|
| Grupa eksperymentalna – kl. 1 | 85 | 96 | = 11 |
TECHNIKA GRUP ROTACYJNYCH,
Ta technika polega na tym, że grupa eksperymentalna po upływie pewnego czasu staje się grupą kontrolną, zaś grupa kontrolna staje się grupą eksperymentalną. Celem wdrożenia tej techniki jest wyeliminowanie ewentualnie ukrytych różnic występujących między badanymi grupami.
TECHNIKA SOLOMONA,
Trzy grupy są kontrolnymi, czwarta jest eksperymentalna.
Socjometria zajmuje się badaniem stosunków między ludzkich, tj. stosunków między jednostkami, bądź grupami. Twórcą metody socjometrycznej był amerykański psycholog J.L.Moreno.
Socjometria jest metodą polegającą na dokonywaniu wyborów pozytywnych, bądź negatywnych innych osób spośród członków kreślonej grupy, ze względu na podane przez badacza kryterium. Aktualnie badania socjometryczne umożliwiają dokonywanie wyborów lub ocen:
Ustalenie nastawienia wobec siebie członków jakiejś grupy. Można na tej podstawie określić postawy pozytywne bądź negatywne; chęci i niechęci; skłonności do przemocy i ….
Wskazanie, które osoby w grupie są najbardziej popularne, nielubiane, odrzucane
Poznanie wewnętrznej struktury grupy oraz niektóre jej cechy, np. istniejące powiązania między nimi, jaka jest zwartość grupy…
Poznanie opinii jednostek danej grupy o osobach wymagającej specjalnej troski bądź opieki
Poznanie jednostek pod względem ich popularności, zdolności i umiejętności
Poznanie związków między osobami o charakterze uczuciowym
EGZAMIN 9 LUTY
Poprawkowy 18.02.-01.03 (23 luty – poprawka propozycja)
Technikami badawczymi socjometrii są:
TECHNIKA JAKUBA MORENO
Powyższa technika polega na zadawaniu wszystkim członkom danej grupy specjalnie przemyślanych pytań odnoszących się do wybranych form przyjaźni, sympatii, antypatii.
Np. Podaj nazwiska 3 kolegów/koleżanek z twojej grupy, z którymi najchętniej chciałbyś przygotowywać się do egzaminu z danego przedmiotu. Uszereguj wg ważności/kolejności.
Baba Jaga
Czerwony Kapturek
Jaś Wędrowniczek
TECHNIKA „ZGADNIJ KTO”
Technikę tę stosuje się głównie do poznania uczniów, którzy charakteryzują się pewnymi specyficznymi cechami. Np, to jest ktoś na kogo zawsze możesz liczyć, kto zawsze jest przygotowany do egzaminu, ktoś kto ciągle dokucza dziewczynkom (w szkole).
PLEBISCYT ŻYCZLIWOŚCI I NIECHĘCI
Plebiscyt życzliwości i niechęci stawia uczniów wobec konieczności dokonania oceny swoich kolegów. Dzięki temu istnieje wgląd w panujące w danej klasie, grupie, stosunki społeczne. Dla zastosowania tego testu. Niezbędne jest opracowanie skali pomiarowej.
PRZYKŁAD: Kto, kogo lubi?
| 1 | Karolina | ++++ |
|---|---|---|
| 2 | Jaś | ++ |
| 3 | Zosia | + |
| …25 | Krzyś |
Technika zastosowana po raz pierwszy przez Korczaka a propos domów dziecka.
TECHNIKA SZEREGOWANIA RANGOWEGO
Technika ta jest rzadko stosowana w badaniach pedagogicznych. Polega ona na uszeregowaniu członków danej grupy / klasy wg określonego kryterium sympatii / antypatii, poczynając od osoby, która ma najmniejsze nasilenie danej cechy do tej, która ma największe nasilenie tej cechy (kogoś lubię najmniej – najbardziej). Wyniki badań socjometrycznych mają najczęściej swoje odzwierciedlenie w postaci socjogramów, albo w postaci tabel socjometrycznych
| osoby | |
|---|---|
| Wybierany\wybierani | Beata |
| Beata | X(n/d) |
| Ewa | - |
| Jan | 1 |
| Dorota | 1 |
| Tadeusz | 2 |
| Ilość wyborów | 4 |
| Ilość punktów | 8 |
Metoda – całokształt działań, związany z doborem zmiennych….
W odróżnieniu od metod badawczych techniki są sposobem zbierania materiałów badawczych ( są podporządkowane, mają znaczenie czasownikowe w sensie czynności).
Z tego punktu widzenia techniki badawcze można by podzielić na:
TECHNIKI OBSERWACYJNE
Techniki obserwacyjne to takie, które umożliwiają badaczowi obserwowanie i rejestrowanie wszelkich sposobów działania, zachowania danej grupy / osoby. Z tego punktu widzenia możemy je podzielić na:
OBSERWACJĘ BEZPOŚREDNIĄ
OBSERWACJI POŚREDNIEJ (obserwacja za pomocą kamery czy innego urządzenia lub osoby)
TECHNIKI OPARTE NA WZAJEMNYM KOMINIKOWANIU SIĘ
Techniki oparte na wzajemnym komunikowaniu się, to takie które wymagają przeprowadzenie wywiadu, ankiety, ocenę wytworu działania, ocenę dokumentów, rysunków itd. Techniki te można również podzielić na bezpośrednie (rozmowa, wywiad) oraz pośrednie (ankieta, analiza dokumentów, analiza tworów działania). Wszystkie techniki zarówno bezpośrednie, jak i pośrednie można podzielić na techniki standaryzowane, czyli takie, w których środki badawcze – narzędzia są daleko ujednolicone, są wystandaryzowane. Techniki niestandaryzowane to takie, w których narzędzia nie są ujednolicone. Pozostawiają one badaczowi pełną swobodę w zbieraniu materiałów. We wszelkich badaniach stosowane są najczęściej następujące działania technik badawczych:
- obserwacja
Czym jest obserwacja i jakie posiada cechy?
planowa, selektywna itp.
Rodzaje obserwacji. (ciągła, próbek czasowych, uczestnicząca, nieuczestnicząca, standaryzowana, niestandaryzowana)
Znaczenie obserwacji w badaniach naukowych.
- wywiad
Pojęcie wywiadu, czym jest, co go odróżnia od ankiety?
Rodzaje wywiadu.
Cechy wywiadu.
- ankieta
Pojęcie ankiety – jej wady i zalety.
Rodzaje ankiet. (ustne, prasowe, audytoryjne…)
Rodzaje między wywiadem a ankietą.
- analiza dokumentów
Pojęcie dokumentu, rodzaje dokumentów oraz analiza ilościowa i jakościowa tych dokumentów.
Kwestionariusz ankiety/wywiadu i zasady jego funkcjonowania.
(TE 4 opracować w domu)!!!
Podstawą prac magisterskich jest zebranie wiarygodnych materiałów badawczych.
W badaniach ankietowych związanych z wywiadem mamy do czynienia z różnego rodzaju pytaniami. Ze względu na rodzaj pytań kwestionariuszowych można je podzielić na:
I.
Pytania dotyczące faktu – są to najczęściej pytania metryczkowe. Dotyczą one cech społeczno-demograficznych respondentów. Dotyczą one wieku, stażu, poziomu wykształcenia, pochodzenia społecznego, stanowiska . Stawianie tych pytań jest o tyle konieczne, że stanowią one podstawę do przeprowadzenia analizy.
Pytania dotyczące opinii – odnoszą się one przede wszystkim do poznania poglądów postaw, czy opinii badanych na określony temat, np. „Co pani sądzi na temat wprowadzonej reformy oświatowej w 1997r.?”; „Co pani sądzi na temat aborcji (…)?”.
II.
Pytania otwarte
Pytania otwarte to takie, które pozostawiają respondentowi całkowitą swobodę w udzielaniu odpowiedzi, np. „Jakie twoim zdaniem są najczęstsze przyczyny bezrobocia?”; „Czy studia zaoczne powinny być bezpłatne?”.
Pytanie zamknięte
Pytania zamknięte to takie, w których badacz umieścił propozycje odpowiedzi. Zadaniem badanego jest wybranie tej lub tych z nich, które uważa za najwłaściwsze. NP. „Czy pani jest studentką?”; „Proszę określić jakimi cechami powinien odznaczać się dobry nauczyciel?” (sprawiedliwy, wykształcony, wyrozumiały, doświadczony, twórczy, utalentowany)
Pytania półotwarte
Pytania półotwarte, to takie, które zaopatrzone są w kilka propozycji odpowiedzi, ale nie wyczerpują one wszystkich możliwości.
Formułując pytania należy pamiętać, aby wyczerpywały one wszystkie istniejące możliwości oraz aby poszczególne odpowiedzi nie znajdowały się jedna w drugiej.
ZŁY PRZYKŁAD:
Określ swój staż pracy.
0-5 lat
5-10
DOBRY PRZYKŁAD:
Do 5 lat
10-15
15-20
20 i więcej
Budowa kwestionariusza ankiety
Kwestionariusz ankiety jest narzędziem badawczym podobnie jak kamera, arkusz obserwacji itp. Opracowanie kwestionariusza ankiety i wywiadu opiera się na tych samych zasadach, regułach, przy czym na przeprowadzenie wywiadu należy przeznaczyć więcej czasu, niż na przeprowadzenie ankiety.
Punktem wyjścia przy opracowywaniu kwestionariusza ankiety są problemy badawcze, jakie postawiono w części metodologicznej. Poprawnie opracowany kwestionariusz powinien być nie tylko zbiorem luźno powiązanych pytań lecz zbiorem pytań tworzących pewną całość.
Symbole – lejki
- od szczegółu do ogółu
Formułując pytania należy udzielić sobie na takie pytania;
a) czy dany problem wymaga aż tylu pytań
b) czy pytania nie są zbyt szczegółowe
c) czy uzyskany materiał z ankiety będzie, czy nie będzie przedmiotem analizy
d) czy należy w kwestionariuszu postawić pytania kontrolne, które to pytania sprawdzają wiarygodność odpowiedzi
Wypełnienie kwestionariusza ankiet nie powinno trwać dłużej niż 30 min; wywiadu do 60min. Kwestionariusz ankiety składa się z trzech (3) części:
WPROWADZAJĄCEJ
W części wprowadzającej należałoby określić;
Imię / student danego roku / - dane prowadzącego, kto prowadzi badania
- tytuł kwestionariusza, np. kwestionariusz dotyczący kwalifikacji zawodowych nauczycieli
- 2-3 zdania informujące o celu prowadzonych badań
PRZYKŁAD:
Wyższa szkoła ATENEUM prowadzi badania, której celem jest poznanie opinii nauczycieli na temat ich przygotowania zawodowego.
Zwracam się do Pana/Pani z prośbą o wzięcie udziału w badaniach i udzielenie szczerych i wyczerpujących odpowiedzi na postawione w kwestionariuszu pytania zgodnie z ich treścią oraz własnym przekonaniem.
Jeżeli w trakcie odpowiedzi nasuną się Panu/Pani jakieś sugestie, propozycje, czy uwagi, to prosimy o umieszczenie ich na końcu ankiety. Kwestionariusz jest anonimowy, a wszelkie udzielone przez Pana/Panią odpowiedzi będą wykorzystane w zestawieniach zbiorczych i/lub celach naukowych. Jeżeli w ankiecie znajdują się pytania, na które nie chciałby Pan/Pani odpowiedzi proszę je pominąć.
METRYCZKI
Ta część związana jest z określeniem cech społeczno-zawodowych, społeczno-demograficznych danego respondenta.
PYTAŃ ZASADNICZYCH
Część trzecia to część zasadnicza. Formułując pytania należałoby przestrzegać następujących zasad:
Pytanie powinno być podporządkowane problemowi / problemom badawczym.
Pytania należy formułować w formie grzecznościowej „pan / pani”.
Należy uwzględniać zasadę komunikatywności pytań, tzn. nie należy umieszczać w ankiecie słów niezrozumiałych.
Zależy przestrzegać zasady neutralności słownictwa, tzn. należy unikać pojęć lub zdań o zabarwieniu emocjonalnym.
Kolejność pytań; Jeżeli ankieta zawiera niewielką liczbę pytań należy rozpoczynać od pytań głównych i przejść do pytań bardziej szczegółowych.
Nie należy formułować pytań w sposób sugerujący odpowiedź.
Należy ograniczać liczbę pytań niedyskretnych.
Należy unikać pytań sprawiających respondentom trudności w udzielaniu odpowiedzi.
Należy unikać pytań nieostrych, wieloznacznych, takich, które trudno doprecyzować.
| Jan Kowalski student… |
||
|---|---|---|
| Zwracam się z prośbą…. | ||
| TYTUŁ |
12.01.2013
Po próbie badawczej (techniki medody badawcze itd.) – to na drugą część egzaminu.
PRZETWARZANIE I ANALIZOWANIE DANYCH
Całość analizy po przeprowadzeniu badań obejmowałaby:
Kontrolę zebranego materiału badawczego.
Kontrolę przeprowadza się zarówno podczas prowadzenia badań (badania pilotażowe), jak i po przeprowadzeniu ich. Kontrola ta może mieć charakter formalny oraz merytoryczny.
Kontrola formalna polega na sprawdzeniu, np. czy zebrany materiał jest kompletny, czy ilość uzyskanych ankiet jest wystarczająca, czy uzyskano wszystkie kwestionariusze opracowane przez badacza, czy nie pomijano pytań (szczególnie trudnych).
Kontrola Merytoryczna. Polega na sprawdzeniu czy zebrane materiały są rzetelne i wiarygodne, czy udzielono odpowiedzi na wszystkie pytania, czy udzielono odpowiedzi zgodnie z postawionymi pytaniami, czy celowo nie fałszowano niektórych danych, czy nie popełniono błędów arytmetycznych, czy nie pomijano pytań intymnych. Sprawdza się na ile te materiały są wiarygodne.
Grupowanie lub selekcjonowanie jak i zliczanie oraz budowanie szeregów statystycznych.
Materiał badawczy można grupować wg jednej cechy (grupowanie proste), np. wg płci, lub grupujemy materiały wg dwóch i/lub więcej cech (grupowanie złożone), np. wg sytuacji materialnej, wg aspiracji, wg ocen uzyskiwanych w szkole, miejsca zamieszkania. Przykład:
TEMAT - „Aspiracje życiowe uczniów szkół gimnazjalnych”.
Problem główny: „Jakie aspiracje życiowe posiadają uczniowie szkół gimnazjalnych”
„Jaki jest poziom aspiracji życiowych uczniów szkół gimnazjalnych”Problemy szczegółowe: „Czy płeć ma wpływ na aspiracje życiowe gimnazjalistów?”
„Czy miejsce zamieszkania ma wpływ na rodzaj aspiracji życiowych gimnazjalistów?”
| ZMIENNE NIEZALEŻNE | OGÓŁEM badanych | Poziom aspiracji | Jaki rodz. aspiracji… |
|---|---|---|---|
| Niski | Średni | ||
| Kobieta | ||||| ||||| | ||
| Mężczyzna | |||
| Miasto | 240 | 30 50 60 | |
| Wieś | |||
Wiek 20-25 |
Budowanie szeregów.
Szereg składa się co najmniej z dwóch kolumn, z której jedna podaje wartości zmiennej niezależnej, a druga ich liczebność.
ASPIRACJE:
| Kat. Aspir. | liczebność | |
|---|---|---|
| Niskie | 50 | |
| Średnie | 90 | |
| Wysokie | 100 | |
| Ogółem | 240 |
Wyróżniamy następujące szeregi:
Wyliczający
Szereg wyliczający jest najprostszym z szeregów. Składa się z dowolnej liczby pozycji, zawierających informacje o badanej zbiorowości. Szereg ten stanowi podstawę do budowania pozostałych szeregów.
PRZYKŁAD:
WYNIKI TESTU Z MATEMATYKI
| Punkty | Liczba osób | Punkty | Liczba osób |
|---|---|---|---|
| 18 | 2 os | 26 | 6 |
| 25 | 8 | 29 | 11 |
| 34 | 14 | 38 | 17 |
| 44 | 20 | 48 | 24 |
| 52 | 28 | 57 | 32 |
| 61 | 18 | 64 | 16 |
| 69 | 13 | 74 | 11 |
| 80 | 10 | 85 | 5 |
| 88 | 3 | 92 | 2 |
Rozdzielczy
Ma podstawowe znaczenie do prezentacji i analizy materiałów badawczych. Szereg ten budujemy wówczas, gdy dana zbiorowość jest liczna i zachodzi potrzeba łączenia, czy grupowania informacji (…). Aby zbudować szereg rozdzielczy należy całą zbiorowość podzielić, na tzw. przedziały klasowe. Dotyczyć one mogą wieku, płci, dochodów, stażu pracy (praktycznie każdej cechy). Wielkość tego przedziału ustala się poprzez odjęcie od wartości największej, wartości najmniejszej i podzielenia jej na tyle przedziałów ile zamierzamy utworzyć.
Xmaks – 92
Xmin - 18
rozpiętość przedziału = $\frac{X\ maks\ - \ X\ min}{N} = \ \frac{92 - 18}{10}$
$\frac{74}{10}$=7,4
Tyle ile chcę szeregów przez tyle dzielę, zależy od potrzeb.
Utwórz szereg rozdzielczy składający się z pięciu przedziałów.
Xmaks – 92
Xmin – 18$\frac{74}{5}$=15
| Punkty | liczebność | % |
|---|---|---|
| 18-33 | (mniej więcej mieści się 27 osób) – n | 11,2 |
| 34-49 (75 osób) | 75 – n | 31,2 |
| 50-65 | 94 – n | 39,2 |
| 66-81 | 34 – n | 14,2 |
| 82-97 | 10 – n | (4,16) 4,2 |
| N=240 | 100 |
$$\frac{liczba*100}{ogolem} = \%$$
$$\frac{27*100}{240} = \%\backslash n$$
| WIEŚ | MIASTO |
|---|---|
| L. | % |
Oprócz tych szeregów (wyliczającego i …) w niektórych badaniach wykorzystuje się badaniach historycznych oraz porównawczych szeregi terytorialne jak i dynamiczne
Dynamiczne
W badaniach pedagogicznych, a w szczególności społecznych prowadzi się, tzw. badania porównawcze. Dane te obrazują dane zjawisko w kolejnych okresach, np. liczba studentów w poszczególnych latach
LICZBA STUDENTÓW W LATACH 1960-2012 W POLSCE
| LATA | Liczba ogółem w tys. | Miasto | Wieś | |
|---|---|---|---|---|
| Liczba | % | Liczba | % | |
| 1960 | 240 | 100 | ||
| 1970 | 320 | 113,3 | ||
| 1980 | 364 | 115,5 | ||
| 1990 | 1100 (mln) | 566,0 | ||
| 2010 | 1850 |
Terytorialne
Szeregi terytorialne przedstawiają dane zjawisko w ujęciu terytorialnym, przestrzennym (kraju, województwa, powiatu itp.), np. liczba studentów (studiów zaocznych) przypadających na liczbę mieszkańców (10 tys.) wg województw, w podziale na miasto i wieś
Liczba studentów / 10 tys. Mieszkańców…
| Województwo | Liczba ogółem | Miasto | Wieś | |
|---|---|---|---|---|
| Liczba | % | Liczba | % | |
| Ogółem kraj | ||||
| Woj. Mazowieckie | ||||
| Woj. Pomorskie | ||||
| …. |
(kumulacyjne / skumulowane)
Budowanie tabel i wykresów.
Podstawą do przeprowadzenia analizy i zaprezentowania zebranie materiałów i informacji są tabele. Prawidłowo zbudowana tabela pozwala na:
Szybką orientację w materiale badawczym.
Porównywanie zebranych materiałów z innymi danymi.
Pozwala na wykrywanie związków między zmiennymi (zależne, niezależne), obliczanie miar statystycznych oraz analizy informacji i obliczanie wskaźników.
Budując tabelę należy przestrzegać następujących zasad:
Informacje ogólne powinny poprzedzać informacje szczegółowe.
Informacje stanowiące przyczyny powinny poprzedzać informacje będące ich skutkiem. – Zmienne niezależne poprzedza zmienne zależne. Np. ponieważ płeć ma wpływ na poziom aspiracji (zm. Płeć poziom aspiracji)
Informacje opisujące zjawiska w czasie. Zjawiska w czasie przedstawiamy chronologicznie (1990-2000-2010…)
Dla zachowania komunikatywności niezbędnym jest stosowanie znaków umownych
| - | oznacza, że dana wartość nie występuje |
|---|---|
| 0 | zjawisko występuje ale w wielkościach tak nieznacznych, że nie można go zaprezentować |
| . | brak danych, lub brak wiarygodnych danych |
| W tym | Np. Ogółem badanych 200 w tym wieś 10 |
Każda tabela powinna zawierać:
Numer tabeli
Tytuł tabeli – powinien być możliwie najkrótszy, ale uwzględniający część merytoryczną, np. uczniowie wg ocen, część czasowa – w roku 2012, przestrzenne w Gdańsku
Część boczną (którą najczęściej stanowi zmienna niezależna)
Część górną, którą zazwyczaj jest zmienna zależna
Pole tabeli
Źródło
Tab. 1 – Studenci wg….
| Wyszczególnienie | Ogółem | Stud. Wg aspiracji | ||
|---|---|---|---|---|
| W kolejnych tabelach mogę napisać „patrz tab. 1.” |
Źródło: np. Obliczenia własne w oparciu o badania ankietowe.
ZAD.
Zbuduj tabelę dot. aspiracji uczniów pewnego LO w Gdańsku dysponując danymi:
ogółem – 200 os.
w tym – dziew. 120 / chł. 80
poziom aspiracji – 30 os. – niski; 36 - średni; 54 – wysoki
chł. – 10; 30; 40
Tab. 1 – Aspiracje życiowe uczniów LO w Gdańsku w roku 2012.
| PŁEĆ | Ogółem | W TYM Uczniowie Wg aspiracji | Jaki rodzaj aspiracji |
|---|---|---|---|
| Liczba | % | Niski | |
| L | |||
| Chłopcy | 80 | 100 | 10 |
| Dziewczęta | 120 | 100 | 30 |
| 200 | 100% | 40 |
Źródło: np. Obliczenia własne w oparciu o badania ankietowe.
Z danych tabeli 1 wynika, że badaniem objętych było 200 uczniów, wśród których większość stanowiły dziewczęta. Rozpatrując poziom aspiracji można stwierdzić, że zdecydowana większość uczniów LO posiada wysoki poziom aspiracji – 47% ogółu badanych, stosunkowo mało posiada średni poziom – 33%. Rozpatrując poziom aspiracji z punktu widzenia płci badanych można stwierdzić, że co drugi chłopiec posiada wysoki poziom aspiracji, podczas gdy wśród dziewczynek poziom taki reprezentuje tylko/aż 45%. Natomiast wysoki jest odsetek chłopców z niskim poziomem aspiracji, aż 37,5%, podczas gdy u dziewczynek występuje u 30%.
curlywitch@wp.pl
Analiza jednej zmiennej.
Analiza dwuzmiennowa.
9 lutego, godz. 9:00 EGZAMIN na auli;
17 lutego – poprawkowy – 8:00-9:00; drugi termin poprawkowy w uzgodnieniu z prof.
13.01.2013
Wykresy są uzupełnieniem danych zawartych w tabeli.
Wykresy można by podzielić na:
Wykresy liniowe, tzw. diagramy.
Wykresy powierzchowne – słupkowe, kołowe, pasowe.
Wykresy obrazkowe, tzw. piktogramy.
Wykresy punktowe oraz tzw. kartogramy.
Każdy wykres powinien posiadać te same cechy, co tabela, tzn. :
Numer i nazwa wykresu
Część boczną (tzw. boczek, oś rzędnych)
Część górną
Pole wykresu
Źródło wykresu
Legenda wykresu
ROZKŁAD JEDNEJ ZMIENNEJ
RODZAJE STATYSTYK:
STATYSTYKA OPISOWA, do jej zadań należy przede wszystkim opis i analiza wyników badań.
STATYSTYKA MATEMATYCZNA, zajmuje się wnioskowaniem, budowaniem teorii oraz służy pomocą przy podejmowaniu decyzji.
Miary statystyczne, które odzwierciedlają szczegółowe rozkłady jakiejś zmiennej nazywamy „MIARAMI TENDENCJI CENTRALNEJ”. Miary te stosujemy wówczas, gdy zamiast szczegółowego opisu zmiennych chcemy posłużyć się, tzw. „ŚREDNIMI”.
RODZAJE MIAR TENDENCJI CENTRALNEJ:
ŚREDNIA ARYTMETYCZNA X (prosta ważona)
Jest to najczęściej stosowana miara w badaniach naukowych. Mówiąc o średniej płacy mamy na uwadze sumę wszystkich wynagrodzeń przez liczbę osób.
x = $\frac{x1 + x2 + x3 + x4 + \ldots + Xu\ }{N} = \ \frac{\sum_{}^{}x}{N}$
x – średnia arytmetyczna
x – wartość zmiennej
∈ - suma wartości
N – ogólna liczebnośćPRZYKŁAD:
Oblicz średnią temperaturę tygodnia wiedząc, że w poszczególnych dniach zanotowano następujących dniach zanotowano następujące temperatury: 4.; 9; 6; 7; -1; 5. (Średnia arytmetyczna prosta)
ŚREDNIA WAŻONA, jest stosowana wówczas, gdy poszczególne wartości cechy różnią się częstotliwością występowania.
$$x = \ \frac{\sum_{}^{}\text{ux}}{N}$$
2 os. – 500
10 os. - 200
1 os. – 100
100 os. – 1000
PRZYKŁAD:
Oblicz średnią liczbę dzieci w rodzinach pewnej gminy, znając liczebność
w poszczególnych rodzinach.
| Rodziny | Dzieci |
|---|---|
| 10 | 1 |
| 7 | 2 |
| 7 | 3 |
| 6 | 4 |
| 4 | 5 |
| 3 | 6 |
| 2 | 7 |
| 1 | 8 |
$$\frac{\left( 10*1 \right) + \left( 7 + 2 \right) + \left( 7 + 3 \right)\text{\ itd.}}{N} = x\backslash n$$
MEDIANA Me
Mediana jest miarą pozycyjną. Dzieli ona rozkład danego szeregu na dwie równoliczne części jest wartością szeregu powyżej i poniżej, której znajduje się ta sama liczba wyrazów szeregu. Dla jej wyznaczenia szereg musi być uporządkowany rosnąco lub malejąco. Przy nieparzystej liczbie przypadków medianę oblicza się
z wzoru:
($\frac{N}{2}) + 1 = Me$
Szereg: 592, 47, 8, 3
27,5 (?)
($\frac{N}{2})\text{\ \ \ \ }\left( \frac{N}{2} \right) + 1 = Me$
4, 6, 2, 1, 8, 12
MODALNA (lub) DOMINANTA Do
To wartość, która powtarza się najczęściej. Dominanta podobnie jak mediana nie jest obliczana, ale wyznaczana. Wykorzystuje się ją jako pierwszy sygnał / wskaźnik wartości centralnej. Szereg należy uporządkować rosnąco lub malejąco.
PRZYKŁAD:
Wyznacz dominantę dla 20 osób znając ich oceny:
| 3,5 | 5 |
|---|---|
| 2 | 3 |
| 3 | 3 |
| 4 | 5 |
| 4 | 3+ |
| 4- | 5 |
| 3 | 3 |
| 5 | 2 |
| 2 | 3,5 |
| 5 | 4 |
| 4 | 3 |
| 3x2 | 9x3 |
|---|---|
| … |
PRZYKŁAD NA EGZAMIN:
Oblicz średnią arytmetyczną medianę i dominantę dla zbioru:
| 15 |
|---|
| 22 |
| 41 |
| 43 |
| 59 |
| 33 |
| 22 |
| 20 |
| 32 |
| Dominanta – 22 | |
|---|---|
| Mediana – 32 | |
| Średnia - 31,88889 |
METODY ANALIZY WYNIKÓW BADAŃ
Każde badanie zmierza do udzielenia odpowiedzi na postawione problemy badawcze, które dotyczyć mogą:
Cech lub właściwości badanych przedmiotów
Np. Jaka jest sytuacja materialna studentów studiujących zaocznie? (lub) Jakie postawy prezentują studenci wobec próby wprowadzenia waluty euro?
Dotyczą związków i zależności między badanymi zjawiskami
Np. Czy istnieje zależność między typem rodziny a rodzajem i częstotliwością stosowania przemocy?; Czy istnieje zależność między wykształceniem a bezrobociem?; Czy istnieje zależność pomiędzy częstotliwością oglądania TV przez dzieci, a ich rozwojem emocjonalnym, psychicznym i społecznym?
Jak można określone zjawiska wyjaśnić
Np. Czy występująca coraz częściej przemoc uczniów w szkole jest wynikiem oglądania przez nie filmów, w których dokonuje się przemoc?; Czy zjawisko narkomanii i przemocy dokonującymi się przemianami społecznymi?
Odpowiedzi na postawione pytania wymagają podjęcia badań:
Wyjaśniające
diagnostyczne
Teoretyczno-weryfikacyjne
W zależności od przedmiotu badań analiza dotyczyć może (innymi słowy rodzaje analizy):
o PIERWSZYM TYPIE ANALIZY mówimy wówczas, gdy jedna zmienna – niezależna, wpływa na jedną zmienną zależną.
Np. Wpływ płci na poziom aspiracji (…) lub
wpływ pogadanki w szkole na temat poszanowania społecznego
z DRUGIM TYPEM ANALIZY mamy do czynienia wówczas, gdy jedna zmienna niezależna wpływa na wiele zmiennych zależnych.
Np. Czy zaangażowanie nauczyciela wpływa na przygotowanie ucznia do pracy/studiów itp.
z TRZECIM RODZAJEM ANALIZY mamy do czynienia, gdy wiele zmiennych niezależnych wpływa na jedną zmienną zależną.
Np. Tradycje rodzinne; urlop wpływa na to jaki ktoś jest
o CZWARTYM RODZAJU ANALIZY, gdy grupa zmiennych niezależnych traktowano jako całość wpływa na grupę zmiennych zależnych traktowanych jako jedność / całość.
Np. praca w wakacje, w jakiejś organizacji wpływa na poszanowanie ludzi i pracy; wpływ jednych na drugich…
Relacja pomiędzy tymi zmiennymi dotyczy dwóch rodzajów związków:
ZWIĄZKI FUNKCYJNE
Np. (gdyby czas był istotny w tym) im więcej się uczę, tym mam lepsze oceny
wpłacam 100 tys. odsetki 10 tys.
Wpłacam 200 tys. odsetki 20 tys.
ZWIĄZKI KORELACYJNE
Wiele czynników decyduje, np. o tym jakie jest dziecko, a nie inne.
PRACA MAGISTERSKA
Zasady prac pisania prac dyplomowych (magisterskich). – Zanim przeczytacie te notatki dogadajcie się z promotorem, albo poszukajcie jak się pisze takie rzeczy, więcej się dowiecie niż od Maszki.
Na środku nazwa uczelni, poniżej wydział i specjalność (każde co raz mniejsza czcionka), nazwa Ateneum, np. wytłuszczone.
Poniżej nazwy uczelni itp. Nazwisko, imię, pod spodem numer albumu.
Na środku temat pracy
Po stronie tytułowej spis treści
Na środku tytuł SPIS TREŚCI.
Niżej:
WSTĘP
ROZDZIAŁ I – (rozdział teoretyczny)
ROZDZIAŁ II – (zawsze jest metodologiczny)
ROZDZIAŁ III – (rozdział badawczy)
ZAKOŃCZENIE
BIBLIOGRAFIA
SPIS TABEL
SPIS WYKRESÓW
ANEKSY
Ok. 50% to rozdział I i II (korzystanie z innych źródeł), reszta powinna być autorska.
WSTĘP
W nim przedstawić i uzasadnić celowość badań, podać motywy pisania tej pracy.
Podać celu badawczy.
Opisać strukturę pracy. – (w rozdziale I przedstawiono…., w drugim to i tamto)
ZAKOŃCZENIE
Jest to zakończenie wstępu. Np.„W wyniku badań określono….”. + wnioski z badań
Sposoby stosowania przypisów:
Na końcu strony (w stopce)
1Jan Kowalski; „Dzieci z Bulerbyn”, Warszawa, 2012, str. 99 (nazwa wydawnictwa nie jest konieczna)
Bezpośrednio w tekście
1 nazwisko, rok (ale trzeba wstawić w spisie na końcu całość)
Na końcu rozdziału lub na końcu pracy
Grupowo – gdy jest wielu autorów
J.Szczepański, (
W rozdziale
ATENEUM
` wydział
specjalizacja
JAN KOWALSKI
album 00000
TEMAT
Praca magisterska
pod kierunkiem
…..
GDAŃSK, 10.10.2000