Rodzaje komunikacji interpersonalnej
Werbalna
Słowa
Niewerbalna - podświadoma, dlatego łatwiej w to uwierzyć
Ton głosu
Mimika
Ubiór
Gesty
Nie da się nawzajem dokładnie zrozumieć:
Inne przeżycia, doświadczenia, wiedza
Inne środowisko i towarzystwo
Inna płeć
Umysł męski
Analityczny
Nieromantyczny
Ścisły
Konkretny
Wykonuje działania bez emocji
„Pudełko nicości” - facet potrafi myśleć o niczym, co dla kobiety jest niezrozumiałe.
Umysł kobiecy
Nieanalityczny
Romantyczny, wkłada emocje w pracę
Szybko zmieniają temat
Jak osiągnąć sukces - strategia działania
Motywacja - jedna ze składowych kompetencji
Wyznaczenie celu
Określenie terminu
Podanie przewidywanych korzyści
Określenie wyzwań/przeszkód, jakie mogą pojawić się po drodze
Wyznaczenie ludzi i organizacji
Określenie wiedzy i umiejętności niezbędnej do wykonania zadania
Opracowanie planu działania, czyli wyznaczenie kolejnych zadań, które należy wykonać.
Charakterystyka procesu komunikacji interpersonalnej
Istota i definicja komunikacji
Dlaczego się komunikujemy:
Przekazanie informacji
Wymiana doświadczeń
Zbliżenie
Przyjemność
Zdobycie wiedzy
Świat bez komunikowania się
Brak społeczeństwa
Brak rozmnażania się - gatunek ludzki wyginie!
Komunikacja interpersonalna
Wymiana doświadczeń przez komunikaty wokalne, werbalne i niewerbalne
Proces porozumienia się jednostek, grup lub instytucji. To podejmowana w określonym kontekście wymiana werbalnych, wokalnych i niewerbalnych sygnałów w celu osiągnięcia lepszego poziomu współdziałania. Cel - wymiana myśli, dzielenie się wiedzą, informacjami i ideami.
Komunikacja jednokierunkowa - polega na przesyłaniu informacji od jednej osoby do drugiej bez sprzężenia zwrotnego
Komunikacja dwukierunkowa - pojawia się sprzężenie zwrotne, które jest możliwe dzięki zadawaniu pytań, parafrazowaniu oraz odpowiadaniu na pytania.
Model procesu komunikowania
Kontekst - zespół warunków, w jakich odbywa się komunikacja
Aspekt psychologiczny - wyrażający sposób wzajemnego postrzegania się uczestników procesu
Aspekt fizyczny - warunki materialne, techniczne i środowiskowe, w których przebiega komunikowanie
Aspekt historyczny - odwołanie się uczestników procesu do zaszłości historycznych, które mogą oddziaływać na przebieg rozmów, negocjacji, uzgodnień i rzutować na określony stopień skuteczności komunikowania - np. efekt pierwszego wrażenia, tzw. skrypty (odwołanie się do sytuacji, która kiedyś zaszła, była podobna)
Aspekt kulturowy - ogół wartości, uznawanych i akceptowanych sposobów postępowania w danej społeczności
Aspekt czasowy - wskazujący ścisły związek pomiędzy przebiegiem procesu komunikacji, jego formami, natężeniem, jakością, a czasem, w którym jest realizowany
Nadawca - Kod (język) - Odbiorca - Sprzężenie zwrotne - Nadawca
Kanał (sposób i środki przekazu)
Środki prezentacyjne: głos, twarz, wzrok, mimika, ciało, słowa, zwroty, gesty
Środki reprezentacyjne: teksty, obrazy, rysunki, fotografie, filmy
Środki techniczne (mechaniczne): umożliwiające przekaz informacji (praca, radio, telewizja, kino, telefon, fax, komputer, płyty CD czy DVD)
Szumy informacyjne
Związany z aspektem psychologicznym
Etapy komunikacji
Intencja nadawcy
Zaspokojenie własnych potrzeb
Potrzeb odbiorcy
Zapoznanie innej osoby z własnymi odczuciami, poglądami, przekonaniami
Nadawca pragnie mówić o pewnych sprawach dla rozładowania napięcia
Wiadomość
W celu realizacji intencji nadawca dokonuje wyboru treści, które mają zostać przekazane odbiorcy
Kodowanie
Zbiór zachowań i przyporządkowanych im znaczeń nazywamy kodem.
Najczęściej używanym kodem w komunikowaniu się jest język
Przełożenie wiadomości na sygnały czyli kodowanie, polega na doborze kodu
Sygnał
Wszystkie zachowania człowieka: werbalne i niewerbalne
Przekazywanie sygnału - dwa rodzaje
Zamierzone
Niezamierzone
Odbiór sygnału
Odkodowanie
Możliwe dzięki czynności odkodowania, tj. przekładania odebranych sygnałów na treści, jakie ze sobą niosły. Aby trafnie odtworzyć wiadomość, odbiorca musi posłużyć się tym samym kodem, jakiego użył nadawca
Wiadomość odtworzona
Interpretacja
Cechy komunikowania
Proces społeczny - przynajmniej dwie osoby
Określony kontekst społeczny - determinowany przez liczbę i charakter uczestników procesu. Może to być kontekst interpersonalny, grupowy, instytucjonalny, publiczny, masowy, międzykulturowy.
Proces kreatywny - polega na budowaniu nowych pojęć
Charakter dynamiczny - przyjmowanie, rozumienie i interpretacja informacji
Proces ciągły - od chwili narodzenia do jego śmierci
Proces symboliczny
Proces interakcyjny - między jego uczestnikami wytwarzają się określone stosunki
Proces celowy i świadomy
Proces nieuchronny
Proces złożony, wieloelementowy i wielofazowy
Komunikowanie jest nieodwracalne
Funkcje komunikowania
Emotywna - koncentruje wypowiedź na jej autorze czyli nadawcy
Konatywna - koncentruje wypowiedź na jej odbiorcy
Fatyczna - skierowana na kanał
Metajęzykowa - odnosi się do kodu
Poetycka - skupia się na strukturze samej wypowiedzi
Referencjalna - zajmuje się treścią komunikatu
Sposoby komunikowania się
Komunikowanie bezpośrednie
K. pośrednie
K. medialne
Poziomy komunikowania
Komunikowanie interpersonalne
K. w małych grupach
Wystąpienie publiczne
K. w organizacji
K. masowe (medialne)
K. międzykulturowe
Rodzaje przekazów
Przekazy |
Oralne |
Niemoralne |
Werbalne |
Słowa mówione |
Słowa pisane |
Niewerbalne |
Ton głosu, westchnienia, krzyk, jakość wokalna, wysokość, itp. |
Gesty, ruchy, wygląd, ekspresja mimiczna, dotyk, itp. |
Formy komunikowania
Forma ustna
Bezpośredni kontakt
Komunikacja niewerbalna
Natychmiastowa odpowiedź
Forma pisemna
Komunikowanie na odległość
Możliwość starannego przygotowania
Zapis przechowywany jako dokument
Komunikacja w sferze zawodowej
Reguły interpersonalne
Być stosownym - postępować zgodnie z regułami interpersonalnymi
Reguły interpersonalne
Zrozumiałości i poprawności gramatycznej
Spójności
Grzeczności - takt, przestrzeganie zasad kultury, uprzejmość
Aprobaty
Skromności - brak wywyższania się
Zgodności - wypracowanie wspólnego stanowiska
Kooperacji - budowanie dobrego klimatu, łagodzenie napięć, prawidłowe formułowanie problemu, poznanie intencji drugiej strony.
Ciekawości - okazanie zainteresowania problemami i tematami współrozmówcy, poruszanie tematów interesujących dla obu stron, omawianie zagadnień w sposób atrakcyjny.
Komunikowanie jest nieuchronne i nieodwracalne.
Metody informowania i przekonywania
Typy komunikowania się
Informacja - dzielenie się ideami, myślami, wiedzą, wyjaśnianie, instruktaż, bez wpływu na odbiorcę. JEST OBIEKTYWNA!
Kreowanie wzajemnego porozumienia między uczestnikami procesu
Intencją nadawcy nie jest wpływanie na zachowanie czy postawy odbiorcy
Odbiorca oczekuje uzyskania nowej wiedzy, która jest mu przekazywana w ramach procesu komunikowania
Przekazywana informacja posiada cechy rzetelnej, neutralnej i obiektywnej
Perswazja - formowanie postaw, wzmocnienie postaw, zmiana zachowań i postaw; wpływanie na kogoś. Jest obiektywna, gdy podaje się prawdziwe argumenty - i wady, i zalety. Perswazja narzucająca - działa z korzyścią, ale nie daje wyboru. Perswazja jawnie pokazuje cel wpływania.
Operuje perswazją jako techniką wpływania na odbiorcę
Nakłania, zachęca i tłumaczy określone zjawiska oraz angażuje w nie odbiorców procesu komunikowania
Próbuje ukształtować nowe postawy lub zmodyfikować już istniejące i sprowokować do działania
Manipulacja - ukrywa główny motyw działania.
Metody komunikowania informacyjnego
Narracja - opis wydarzenia i umieszczenie go w czasie
Opis - dotyczy danej osoby, grupy, urządzenia, przedmiotu
Demonstracja - przekazowi werbalnemu towarzyszy równocześnie wykonywanie czynności ilustrującej ten komunikat
Definiowanie - wyjaśnianie pewnych pojęć
Rodzaje perswazji
Perswazja przekonująca - obie strony dążą do wzajemnego porozumienia
Perswazja nakłaniająca - intencją nadawcy jest przyciąganie odbiorcy do idei, postaw i zachowań, które wyznaje osoba perswadująca
Perswazja pobudzająca - narzucanie odbiorcy określonego wzoru zachowań
Zasady komunikowania perswazyjnego
Sprecyzowanie celów i określenie efektów
Stosowanie właściwej i logicznej argumentacji (np. dowodów)
Rozpoznanie istniejących postaw i wzorów zachowań odbiorców
Posługiwanie się językiem motywującym do działania
Budowanie i rozwijanie wiarygodności
Prezentacja komunikatu w przekonujący sposób
Obalenie przeciwnych argumentów
Komunikaty perswazyjne - nadawca może powoływać się na różne kryteria wartościowania:
Nie pal papierosów, bo..
Szkodzi zdrowiu - wartościowanie witalne
Będziesz miał nieświeży oddech - wartościowanie estetyczne
Porządni ludzie nie palą - wartościowanie moralne
Bóg tego nie chce - wartościowanie religijne
To nie jest kulturalne - wartościowanie obyczajowe
To niczemu nie służy - wartościowanie pragmatyczne
Prawa perswazji
Prawo rewanżu
Prawo kontrastu
Prawo sympatii - osoby lubiane przez nas mają na nas większy wpływ
Prawo potwierdzania oczekiwań
Prawo pozytywnych skojarzeń
Prawo konsekwencji
Prawo limitu
Prawo konformizmu
Prawo władzy (autorytetu)
Komunikacja niewerbalna
Mimika
Radość:
Uniesione kąciki ust
Możliwe pokazanie zębów
Zmarszczki od skrzydełek nosa do kącików ust
„Kurze łapki” w okolicach oczu
Strach
Uniesione wewnętrzne końce brwi
Trójkątne zmarszczki poniżej powiek
Opadnięte kąciki ust
Możliwe drżenie warg
Zdziwienie
Podniesione brwi
Zmarszczki w centrum czoła
Uniesione górne powieki
Otwarte usta
Wargi ściągnięte w tył
Niesmak
Lekko uniesiona górna warga
Uniesiona i wysunięta dolna warga
Zmarszczony nos
Uniesione policzki
Zmarszczki poniżej dolnych powiek
Brwi uniesione lub zbliżone do siebie
Gesty - język ciała - wszelkie ruchy i gesty, które mogą być odczytywane przez partnera jako sygnały zachęcające do kontaktu lub zniechęcające
Parajęzyk - sposób mówienia, ton głosu, tempo
Dystans w przestrzeni fizycznej (inaczej odległość, w jakiej stoimy od kogoś) - bliskość jest przejawem zainteresowania drugą osobą
Strefa intymna - 0 - 45 cm, bezpośredni kontakt fizyczny, obowiązuje w kontaktach prywatnych, umożliwia dotyk, mówienie szeptem
Strefa osobista - 45 - 120cm zwykle odległość zachowywana w czasie konwersacji, umożliwia mówienie głosem ściszonym, jest to odległość wyciągniętych ramion
Strefa społeczne - 120 - 360 cm - kontakty urzędowe, formalne, np. klient - sprzedawca, szef - podwładny, umożliwia posługiwanie się pełnym głosem
Strefa publiczna - od 360 cm - mówcy na zebraniu, na wiecu, ważne osobistości w wystąpieniach publicznych, często wymaga korzystania z urządzeń technicznych, żeby głos docierał do wszystkich słuchaczy
Dotyk - poprzez kontakt fizyczny, uścisk ręki, poklepywanie po plecach itp., przekazujemy swoje przyjazne uczucia innym ludziom.
Artefakty - wszelkie przedmioty, które informują innych o naszym statusie społecznym, wieku, zawodzie, stanie cywilnym itp.
Nasz wygląd:
Twarz, włosy, ciało
Odzież i jej kolor
Męskość
Kobiecość
Wzdychanie, płacz, marszczenie brwi, uśmiechanie się, śmiech, błaznowanie
Sposób w jaki siedzimy, stoimy, chodzimy, kontaktujemy się wzrokowo
Nasze otoczenie - dom, praca, samochód, rodzina przyjaciele
Ton głosu
Sposób w jaki tworzymy otoczenie fizyczne, w którym pracujemy i mieszkamy
Funkcje komunikacji niewerbalnej
Powtarzanie tej samej informacji drogą słowną i pozawerbalną
Zastępowanie wypowiedzi słownej komunikatem pozajęzykowym
Regulowanie konwersacji, czasu wypowiedzi, przerw, kolejności, itp.
Wzmacnianie sygnałów mówionych przez ekspresję mimiki, gestów, dotyku, wzroku, itp.
Ukrywanie rzeczywistych myśli, odczuć, postaw np. statyczny wyraz twarzy, unikanie wzroku.
Zachowania niewerbalne pozytywne
Pozycja otwarta - sygnalizuje brak wrogich nastawień, otwarcie się na osobę mówiącą bez jakiejkolwiek asekuracji
Nachylenie ciała w kierunku osoby mówiącej - ujawnia chęć wejścia w indywidualne relacje
Ręce szeroko rozwarte - sugeruje to spokój, zrelaksowanie, dlatego jest oznaką przychylności
Zrelaksowany wygląd - całkowicie przychylne nastawienie, spokój gestów i ruchów wskazuje na brak napięcia
Zachowania negatywne
Skrzyżowane ręce - mogą oznaczać obronę, psychologiczną barierę między rozmówcami, gest ten osłabia kontakt
Zaciśnięte dłonie - takie zachowanie może wskazywać na stan napięcia lub może być zinterpretowane jako oznaka agresywności
Ruchy związane z własnym ciałem - bawienie się włosami, uchem, głaskanie szyi, zagryzanie warg, oglądanie paznokci, głaskanie warg, muskanie ramion, brody, czoła - sygnały pobudzenia napięcia
Spięty wygląd - spięta osoba zdradza swój nastrój w ruchach, wyrazie twarzy, tonie głosu
Znaczenie zachowań
Gotowość do słuchania
Przesuwanie ciała do przodu, tarcie rąk
Przyjazne nastawienie
Uśmiechanie się
Rozpięcie marynarki
Utrzymywanie kontakt wzrokowy
Nie krzyżowanie rąk
Refleksja
Podtrzymywanie ręką podbródka
Chęć przerywania
Dotykanie ust placem wskazującym
Unoszenie jedną dłoń o kilka centymetrów
Kładzenie dłoni na ramieniu osoby mówiącej
Obronne nastawienie
Krzyżowanie rąk i nóg
Istota komunikacji werbalnej
Przekazywanie komunikatów za pomocą wyrazów
Dużą rolę odgrywają:
Akcent (ważniejszy niż treść)
Stopień płynności mowy (świadczy o kompetencji i odpowiedzialności)
Zawartość wypowiedzi
Funkcje komunikacji werbalnej
Funkcja deskryptywna - opisowa - umożliwia nazywanie i opisywanie postrzeganego środowiska materialnego i społecznego oraz abstrakcyjne wyobrażenie spostrzeżeń, wyobrażeń, myśli, poglądów
Funkcja ekspresyjna - zapewnia możliwość spontanicznego wyrażania nastrojów, przeżyć, uczuć oraz ekspresji osobowości
Funkcja impresyjna - świadome uporządkowane przekazywanie i odbieranie różnych informacji
Funkcja socjotechniczna - powoduje optymalizację porozumienia i współdziałania dzięki stosowaniu swoistych technik wywierania wpływu na inne osoby
Funkcja socjalizacyjna - zapewnia uczenie się różnych ról społecznych, wdrażania w świat wartości, norm akceptowanych społecznie
Rodzaje dokumentów. Dokument - zapisany sposób przekazywania informacji
Artykuł prasowy
Komiks
Wiersz
Reklama
Fotografia
Tekst naukowy
Grafy i tablice
Opowiadanie fikcyjne
Prawa i rozporządzenia
Raport
Raport - tekst zawierający oprócz opisu, analizy i wyjaśnienia określonej sytuacji, również sugestie w sprawie postępowania na przyszłość.
Budowa:
Wprowadzenie
Rozwinięcie
Konkluzja
Cel: efektywność przekazu informacji
Energia zużyta przez czytelnika -> Raport -> Uzyskana informacja
Efektywność = uzyskana informacja / energia zużyta przez czytelnika
Efektywne pisanie raportów
Opanowanie umiejętności formułowania tematu
Zbieranie i analizowanie materiałów
Budowanie planu
Pisanie paragrafów
Redagowanie tekstu
Pisanie podsumowań
Dobór właściwych słów
Używanie właściwej składni
Bycie zwięzłym i tworzenie całości
Nieefektywność dokumentu
Zbyt dużo lub zbyt mało informacji w stosunku do potrzeb odbiorcy
Informacje podane w sposób niezrozumiały (bez interpretacji)
Zbyt formalna lub zbyt mało formalna terminologia
Nieprzejrzysta organizacja (struktura) dokumentu
Brak elementów graficznych
Nieatrakcyjny wygląd lub niezrozumiały (mylący) format
Etapy pracy nad raportem
Analiza tematu, gromadzenie, studiowanie i klasyfikowanie materiałów
Poszukiwanie i formułowanie idei (pomysłów)
Wolne skojarzenia - burza mózgów
Bezpośrednia kontrargumentacja
Podwójna kontrargumentacja (szukanie kontrargumentów do swoich argumentów)
Analiza przykładów
Metoda rozkładu
Co? Jak? Dlaczego?
Budowanie planu
Opracowanie i przedstawienie konkluzji
Redagowanie tekstu
Pisanie wprowadzenia
Efektywny dokument to oszczędność czasu i energii czytelnika (odbiorcy)
Created by Krzysztof Markiewicz & Karol Sporny