POSTĘPOWANIE PODATKOWE 2005r.
WYKŁAD 1
EWOLUCJA

REGULACJI

PRAWNYCH

POSTĘPOWANIA

PODATKOWEGO
Po 1918 r.  rozbicie procedur podatkowych, prace nad procedurami
trwały do 15 marca 1934 r., uchwalono ustawę ORDYNACJA PODATKOWA,
której tekst był wzorowany na niemieckiej ustawie. Dotyczyła ona
wymiaru podatków i ówczesnego postępowania podatkowego (100
artykułów), np. powstanie i wygaśnięcie zobowiązania podatkowego,
prawo karno-skarbowe.
Po II wojnie światowej ustawodawca nie uchwalił przeniesienia
przedwojennej ustawy. Podzielono ustawę na dwa dekrety dotyczące
ogólnego prawa podatkowego

-o zobowiązaniach podatkowych
-o postępowaniu podatkowym (16 maja 1946)

W formie dekretów została powielona przedwojenna ordynacja
podatkowa. Dekret o postępowaniu podatkowym dotrwał do 31 grudnia
1980 r. (nowelizowany). Od 1981 r. zdecydowano się przejść na KPA w
sprawach podatkowych. Do KPA dodano dział o zobowiązaniach
podatkowych. Od 1981 do końca 1997 r. obowiązywał tylko KPA w
sprawach podatkowych.
ORDYNACJA PODATKOWA 29 sierpnia 1997 r. (przestały obowiązywać
przepisy KPA w sprawach podatkowych).
Ordynacja zawarła wszystko co dotyczyło ogólnego prawa podatkowego w
jednym dokumencie.
Ordynacja podatkowa zawiera przepisy ogólne:
-zobowiązania podatkowe
-kontrola pod.
-czynności sprawdzające
-kontrola skarbowa
Korea Północnakonstytucja zabrania nakładania podatków, nie ma
podatków.
Ustawa o zobowiązaniach podatkowych z 1980 r. przestała obowiązywać
w dniu wejścia w życie ordynacji z 1997 r.
1995-1997-podsekretarz W. Modzelewski tworzył i przygotowywał podatek
VAT i ordynację podatkową.

Postępowanie podatkowe (szerokie znaczenie)- całokształt czynności
prawnych i faktycznych podejmowanych przez organy podatkowe, organy
kontroli, podatnika i innych uczestników postępowania na podstawie
różnych przepisów prawa i zmierzających do ustalenia istnienia obowiązku
podatkowego, konkretyzacji zobowiązania i dobrowolnej jego realizacji.
Wąskie znaczenie obejmuje natomiast regulowane przepisami prawa
całokształt czynności związanych z wszczęciem postępowania,
prowadzeniem go w ramach określonych przepisami, procedurami i
zakończonej wydaniem decyzji podatkowej.

1.

Czynności sprawdzające – uregulowane w ordynacji podatkowej

(dział V, art. 272-280), sprawdzanie terminowości składania deklaracji

1

podatkowych i wpłacania zadeklarowanych podatków, stwierdzanie
formalnej poprawności deklaracji podatkowych oraz ustalanie stanu
faktycznego w zakresie niezbędnym do stwierdzenia zgodności z
deklaracjami podatkowymi.

Nie wszczynają postępowania

podatkowego, nie kończą się wydaniem decyzji. Są wstępną
kontrolą podatkową(swoistą). Poprzedzają bardzo często np. wszczęcie
kontroli podatkowej czy też postępowania podatkowego. Wszczęcie
czynności sprawdzających wiąże się z kosztem.

2.

Kontrola podatkowa – uregulowana w ordynacji podatkowej(dział

VI art. 281-292), nie wszczyna postępowania podatkowego. Ma na
celu sprawdzenie czy kontrolowany wywiązuje się z obowiązków
wynikających z przepisów prawa podatkowego. Organ kontroli działa bez
uprzedzenia(nagłość podjętych czynności). Kontrolę wszczyna się zawsze
z urzędu, czasami na wniosek ale na samego siebie. Kontrolujący musi
pokazać legitymację służbową i upoważnienie imienne (może potem być
upoważnienie). Spisywany jest protokół bez wydania decyzji.

3.

Kontrola skarbowa – uregulowana w ustawie o kontroli skarbowej,

UKS - Urząd Kontroli Skarbowej, organem jest dyrektor UKS, dysponuje
szerszymi możliwościami, np. wywiad skarbowy (jak policja lub służby
specjalne). Po zakończeniu kontroli skarbowej i spisaniu protokołu,
dyrektor UKS może wydać decyzję określającą wysokość zobowiązania
podatkowego. Dyrektor UKS jest organem kontroli skarbowej, a nie
organem podatkowym. Kontrola skarbowa wszczyna postępowanie i
kończy się wydaniem decyzji.

4.

Postępowanie podatkowe (wąskie ujęcie) j.w.

5.

Postępowanie egzekucyjne –

ustawa o postępowaniu

egzekucyjnym w administracji gdy brak jest dobrowolności.

6.

Postępowanie karne skarbowe – Urząd Skarbowy jako organ, np.

nałożenie kary grzywny lub pozbawienia wolności.

7.

Postępowanie celne – (VAT, akcyza), Naczelnik Urzędu Celnego

jest organem podatkowym.

WYKŁAD 2
ZASADY OGÓLNE POSTĘPOWANIA PODATKOWEGO (ord. pod. art.
120-129)
1. zasada legalności i praworządności (120)

-organy podatkowe działają na podstawie prawa
-muszą mieć na uwadze określony przepis prawa
-przepis prawa to przede wszystkim ustawa i przepisy wykonawcze

wydane na podstawie ustawy

-wskazywanie podstaw prawnych w rozstrzygnięciu

2. zasada postępowania w sposób budzący zaufanie do organów
podatkowych (121 par.1)

-element przygotowania merytorycznego pracownika organu

podatkowego

-umiejętność przekazu wiedzy co do podatnika
-odpowiednia kultura bycia i zachowania się pracownika
-kultura administrowania

2

3. zasada udzielania informacji (121 par.2)

-obowiązane SA udzielać niezbędnych informacji (np. pisemna

interpretacja przepisu w związku z daną sprawą).
4. zasada prawdy obiektywnej (122)

-wszelkie działania w celu dokładnego wyjaśnienia stanu

faktycznego (nie mogą pozostać nie wyjaśnione sprawy.

- Art. 187. § 1. Organ podatkowy jest obowiązany zebrać i w

sposób wyczerpujący rozpatrzyć cały materiał dowodowy.

5. zasada czynnego udziału stron w postępowaniu (123 par. 1)

-organy pod. mają zapewnić stronom czynny udział w postępowaniu

(pełnomocnik, przedstawiciel) w każdym stadium, określenie czynności
organu podatkowego.

-art.200 ord.pod. - przed wydaniem decyzji strona ma 7 dni na

zapoznanie się z materiałem dowodowym (termin nie może zahaczyć o
dni wolne, nie wliczamy sobót i niedziel i dni wolnych w których organ nie
pracuje, trzeba podać w jakich godzinach i gdzie może się zapoznać z
aktami sprawy).

Art. 123 § 2. Organ podatkowy może odstąpić od zasady

przewidzianej w § 1, jeżeli w wyniku postępowania wszczętego na wniosek
strony ma zostać wydana decyzja w całości uwzględniająca wniosek
strony, oraz w przypadkach, o których mowa w art. 200 § 2 pkt 2.

Art. 200 § 2. Przepisu § 1 nie stosuje się:

1) w przypadkach przewidzianych w art. 123 § 2 oraz w art. 165 § 5,

2) w sprawach zabezpieczenia i zastawu skarbowego.

6. zasada przekonywania (124)

-organ podatkowy w taki sposób prowadzi postępowanie podatkowe

aby przekonać co do swoich racji (zasadności postępowania)
7. zasada wnikliwości, szybkości i prostoty postępowania (125)

-użycie środków adekwatnych do sytuacji

8. zasada pisemności (126)

-obowiązek utrwalania wszystkiego w formie pisemnej w trakcie

postępowania (aparat fotograficzny, dźwięk, komputer, filmowanie itp.)
9. zasada dwuinstancyjności postępowania (127)

-2 instancje do wykorzystania w rozstrzygnięciu konkretu
-prawo do odwołania – rozstrzygnięcia przez organ II stopnia
-sądy administracyjne nie są kolejną instancją

10. zasada trwałości ostatecznej decyzji (127)

-jeżeli podatnik nie odwołał się do II instancji w ciągu 14 dni
-każda decyzja wydana w drugiej instancji jest ostateczna

(odwołanie tylko do WSA, a dalej do NSA)

-w trybach nadzwyczajnych wznowienie lub wyjaśnienie

Art. 258. § 1. Organ podatkowy, który wydał decyzję w pierwszej

instancji, stwierdza jej wygaśnięcie, jeżeli:

1) stała się bezprzedmiotowa,

3

http://notatek.pl/postepowanie-podatkowe?notatka