Postępowanie

podatkowe

Postępowanie podatkowe

– stanowi

określony przez prawo,

zorganizowany ciąg działań

organów podatkowych oraz innych

uczestników postępowania, mający

na celu ustalenie zakresu ich praw

i obowiązków - na gruncie szeroko

rozumianego prawa podatkowego.

Zasady ogólne postępowania podatkowego

Zasady ogólne postępowania

– są to podstawowe

zasady działania w ramach postępowania
podatkowego, uznane za takie przez
ustawodawcę.

Są to reguły właściwe dla wszystkich stadiów

postępowania podatkowego.

Generalnie znajdują współzastosowanie z innymi

przepisami Ordynacji podatkowej, jednakże
same mają także charakter norm prawnych,
wobec czego ich naruszenie powoduje wadliwość
prowadzonego postępowania.

Zasady ogólne postępowania podatkowego

zasada praworządności

- organy podatkowe

działają na podstawie przepisów prawa;

zasada pogłębiania zaufania

- postępowanie

podatkowe powinno być prowadzone w sposób

budzący zaufanie do organów podatkowych;

zasada udzielania informacji

- organy podatkowe

w postępowaniu podatkowym obowiązane są

udzielać niezbędnych informacji i wyjaśnień o

przepisach prawa podatkowego pozostających

w związku z przedmiotem tego postępowania;

Zasady ogólne postępowania podatkowego

zasada prawdy obiektywnej

– w toku postępowania

organy podatkowe podejmują wszelkie niezbędne

działania w celu dokładnego wyjaśnienia stanu

faktycznego oraz załatwienia sprawy w

postępowaniu podatkowym;

zasada czynnego udziału strony w postępowaniu

organy podatkowe obowiązane są zapewnić

stronom czynny udział w każdym stadium

postępowania, a przed wydaniem decyzji

umożliwić im wypowiedzenie się co do zebranych

dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań.

Zasady ogólne postępowania podatkowego

Organ podatkowy może odstąpić od tej

zasady, jeżeli w wyniku postępowania
wszczętego na wniosek strony ma zostać
wydana decyzja w całości uwzględniająca jej
żądania, oraz w sprawach zabezpieczenia i
zastawu skarbowego.

Zasady ogólne postępowania podatkowego

zasada przekonywania

- organy podatkowe powinny

wyjaśniać stronom zasadność przesłanek, którymi

kierują się przy załatwianiu sprawy, aby w miarę

możliwości doprowadzić do wykonania przez

strony decyzji bez stosowania środków przymusu;

zasada szybkości i prostoty działania

- organy

podatkowe powinny działać w sprawie wnikliwie i

szybko, posługując się możliwie najprostszymi

środkami prowadzącymi do jej załatwienia.

Sprawy, które nie wymagają zbierania dowodów,

informacji lub wyjaśnień, powinny być załatwiane

niezwłocznie.

Zasady ogólne postępowania podatkowego

zasada pisemności

- sprawy podatkowe załatwiane są w

formie pisemnej, chyba że przepisy szczególne stanowią
inaczej;

zasada dwuinstancyjności

- postępowanie podatkowe jest

dwuinstancyjne;

zasada trwałości decyzji ostatecznych

- decyzje, od których

nie służy odwołanie w administracyjnym toku instancji, są
ostateczne. Uchylenie lub zmiana tych decyzji, stwierdzenie
ich nieważności oraz wznowienie postępowania mogą
nastąpić tylko w przypadkach przewidzianych w Ordynacji
podatkowej oraz w ustawach podatkowych;

zasada jawności

- postępowanie podatkowe jest jawne

wyłącznie dla stron.

Strona postępowania

Stroną w postępowaniu podatkowym jest:



podatnik,



płatnik,



inkasent,



ich następcy prawni,



osoby trzecie, o których mowa w art. 110-117a

Ordynacji podatkowej,

które z uwagi na swój interes prawny:



żądają czynności organu podatkowego,



do których czynność organu podatkowego się odnosi, lub



których

interesu

prawnego

działanie

organu

podatkowego dotyczy.

Strona postępowania

Stroną w postępowaniu podatkowym może być również

inna osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka
organizacyjna niemająca osobowości prawnej, jeżeli
zgodnie z przepisami prawa podatkowego, przed
powstaniem obowiązku podatkowego ciążą na niej
szczególne obowiązki lub zamierza skorzystać z
uprawnień wynikających z tego prawa.

W przypadku wspólnego rozliczenia małżonków w podatku

dochodowym od osób fizycznych jedną stroną
postępowania są małżonkowie i każdy z nich jest
uprawniony do działania w imieniu obojga.

Strona postępowania

Organizacja społeczna może w sprawie dotyczącej

innej osoby, za jej zgodą, występować z żądaniem:



wszczęcia postępowania,



dopuszczenia jej do udziału w postępowaniu,

jeżeli jest to uzasadnione celami statutowymi tej

organizacji i gdy przemawia za tym interes

publiczny.

Organizacja społeczna uczestniczy w postępowaniu na

prawach strony, o ile postępowanie to na jej

wniosek zostało wszczęte lub została dopuszczona

do udziału w postępowaniu.

Strona postępowania

Na prawach strony w postępowaniu podatkowym

może uczestniczyć także:



prokurator oraz



Rzecznik Praw Obywatelskich.

Pełnomocnik w postępowaniu

podatkowym

Strona może działać przez pełnomocnika, chyba

że charakter czynności wymaga jej osobistego
działania.

Pełnomocnikiem strony może być każda osoba

fizyczna mająca pełną zdolność do
czynności prawnych.

Pełnomocnictwo powinno być udzielone na

piśmie lub zgłoszone ustnie do protokołu.

Pełnomocnik w postępowaniu

podatkowym

Pełnomocnik dołącza do akt oryginał lub urzędowo

poświadczony odpis pełnomocnictwa.

Adwokat, radca prawny lub doradca podatkowy może

sam uwierzytelnić odpis udzielonego mu

pełnomocnictwa.

W poszczególnych wynikających w toku postępowania

kwestiach mniejszej wagi organ podatkowy może nie

żądać pełnomocnictwa, jeżeli pełnomocnikiem jest

małżonek strony, a nie ma wątpliwości co do istnienia i

zakresu jego upoważnienia do występowania w

imieniu strony.

Wszczęcie postępowania podatkowego

Postępowanie podatkowe wszczyna się:



na żądanie strony lub



z urzędu.

Datą wszczęcia postępowania na żądanie strony

jest co do zasady dzień doręczenia żądania

organowi podatkowemu.

O wszczęciu postępowania na wniosek jednej ze

stron organ podatkowy zawiadamia wszystkie

pozostałe osoby będące stroną w sprawie.

Wszczęcie postępowania podatkowego na

wniosek

Do czasu wydania decyzji przez organ pierwszej

instancji strona może wystąpić o rozszerzenie zakresu

żądania lub zgłosić nowe żądanie, niezależnie od

tego, czy żądanie to wynika z tej samej podstawy

prawnej co dotychczasowe, pod warunkiem, że

dotyczy tego samego stanu faktycznego.

Termin rozpatrzenia sprawy biegnie na nowo od dnia

rozszerzenia zakresu lub zgłoszenia nowego żądania.

Nieuwzględnione żądanie wszczyna odrębne

postępowanie podatkowe.

Wszczęcie postępowania podatkowego na

wniosek

Podania (żądania, wyjaśnienia, odwołania, zażalenia,

ponaglenia, wnioski) mogą być wnoszone na piśmie:



telegraficznie lub



pomocą

dalekopisu,

telefaksu,

środków

komunikacji elektronicznej albo



za pomocą formularza umieszczonego na stronie

internetowej właściwego organu podatkowego lub

jednostki informatycznej obsługi administracji

podatkowej, umożliwiającego wprowadzenie danych

do systemu teleinformatycznego tego organu lub

jednostki, a także



ustnie do protokołu.

Wszczęcie postępowania podatkowego na

wniosek

Podanie powinno zawierać co najmniej:



treść żądania,



oznaczenie osoby, od której pochodzi,



oznaczenie adresu osoby, od której pochodzi
(miejsca zamieszkania lub pobytu, siedziby
albo miejsca prowadzenia działalności).

Podanie winno także czynić zadość innym

wymogom

ustalonym

przepisach

szczególnych.

Wszczęcie postępowania podatkowego na

wniosek

Jeżeli podanie nie spełnia wymogów określonych przepisami

prawa, albo jeżeli strona nie wniosła opłat, które zgodnie z

odrębnymi przepisami powinny zostać uiszczone z góry, organ

podatkowy wzywa wnoszącego podanie do usunięcia

braków w terminie 7 dni, z pouczeniem, że

niewypełnienie tego warunku spowoduje pozostawienie

podania bez rozpatrzenia.

W przypadku nieusunięcia braków podania organ podatkowy

wydaje postanowienie o pozostawieniu podania bez

rozpatrzenia, na które przysługuje zażalenie.

Jeżeli podanie nie zawiera adresu, organ pozostawia je bez

rozpatrzenia. W tym przypadku nie dokonuje się wezwania o

uzupełnienie podania.

Wszczęcie postępowania podatkowego na

wniosek

Jeżeli organ podatkowy, do którego podanie wniesiono, jest

niewłaściwy w sprawie, niezwłocznie przekazuje je
organowi właściwemu, zawiadamiając o tym wnoszącego
podanie.

Podanie wniesione do organu niewłaściwego przed upływem

terminu określonego przepisami prawa uważa się za
wniesione z zachowaniem terminu.

Jeżeli podanie dotyczy kilku spraw podlegających załatwieniu

przez różne organy, organ podatkowy, do którego
wniesiono podanie, rozpatruje sprawę należącą do jego
właściwości.

Wszczęcie postępowania podatkowego na

wniosek

Równocześnie organ podatkowy zawiadamia wnoszącego

podanie, że w sprawach innych powinien wnieść
odrębne podanie do właściwego organu, z tym że
podanie złożone w terminie 14 dni od dnia doręczenia
zawiadomienia, uważa się za złożone w dniu wniesienia
pierwszego podania.

Jeżeli podanie dotyczy kilku spraw, w tym spraw

niepodlegających załatwieniu przez organy podatkowe,
organ podatkowy, do którego wniesiono podanie,
zawiadamia wnoszącego, że w tych sprawach powinien
wnieść odrębne podanie do właściwego organu.

Wszczęcie postępowania podatkowego na

wniosek

Jeżeli natomiast podanie wniesiono do organu

niewłaściwego, a organu właściwego nie
można ustalić na podstawie danych zawartych
w podaniu, albo gdy z podania wynika, że
właściwym w sprawie jest sąd, organ
podatkowy zwraca podanie osobie, która je
wniosła, z odpowiednim pouczeniem.

Wszczęcie postępowania podatkowego z

urzędu

Wszczęcie postępowania z urzędu następuje w formie

postanowienia.

Datą wszczęcia postępowania z urzędu jest dzień doręczenia

stronie postanowienia o wszczęciu postępowania.

Powyższych uregulowań nie stosuje się do postępowania w

sprawie:



ustalenia zobowiązań podatkowych, które zgodnie z
odrębnymi przepisami ustalane są corocznie, jeżeli stan
faktyczny, na podstawie którego ustalono wysokość
zobowiązania podatkowego za poprzedni okres, nie uległ
zmianie;



umorzenia zaległości podatkowych w przypadkach, o
których mowa w art. 67d § 1 Ordynacji podatkowej.

Wszczęcie postępowania podatkowego z

urzędu

Organ podatkowy nie wydaje postanowienia o

wszczęciu postępowania w przypadku złożenia
zeznania podatkowego przez podatników
podatku od spadków i darowizn.

W tym przypadku za datę wszczęcia

postępowania przyjmuje się datę złożenia
zeznania.

Terminy

Jeżeli początkiem terminu określonego

w dniach jest pewne

zdarzenie, przy obliczaniu tego terminu nie uwzględnia się
dnia, w którym zdarzenie nastąpiło.

Upływ ostatniego z wyznaczonej liczby dni uważa się za

koniec terminu.

Terminy określone w tygodniach kończą się z upływem tego

dnia

ostatnim

tygodniu,

który

odpowiada

początkowemu dniowi terminu.

Terminy określone w miesiącach kończą się z upływem tego

dnia

ostatnim

miesiącu,

który

odpowiada

początkowemu dniowi terminu, a gdyby takiego dnia w
ostatnim miesiącu nie było - w ostatnim dniu tego
miesiąca.

Terminy

Terminy określone w latach kończą się z upływem tego

dnia w ostatnim roku, który odpowiada początkowemu
dniowi terminu, a gdyby takiego dnia w ostatnim roku
nie było - w dniu, który poprzedzałby bezpośrednio ten
dzień.

Jeżeli ostatni dzień terminu przypada na sobotę lub

dzień ustawowo wolny od pracy, za ostatni dzień
terminu uważa się następny dzień po dniu lub
dniach wolnych od pracy.

Terminy

Termin uważa się za zachowany, jeżeli przed jego upływem

pismo zostało:



nadane w polskiej placówce pocztowej operatora
publicznego

albo

złożone

polskim

urzędzie

konsularnym,



złożone przez żołnierza lub członka załogi statku
morskiego w dowództwie jednostki wojskowej lub
kapitanowi statku,



złożone

przez

osobę

pozbawioną

wolności

administracji zakładu karnego,



złożone przez osobę aresztowaną w administracji
aresztu śledczego.

Przywrócenie terminu

W razie uchybienia terminu procesowego należy

przywrócić termin na wniosek zainteresowanego,

jeżeli uprawdopodobni, że uchybienie nastąpiło

bez jego winy.

Podanie o przywrócenie terminu należy wnieść w

ciągu 7 dni od dnia ustania przyczyny uchybienia

terminowi. Termin ten jest nieprzywracalny.

Jednocześnie z wniesieniem podania należy dopełnić

czynności, dla której był określony uchybiony

termin.

Terminy rozpatrzenia spraw



sprawy wymagające przeprowadzenia postępowania dowodowego -

bez zbędnej zwłoki, jednak nie później niż w ciągu miesiąca od

dnia wszczęcia postępowania,



sprawy szczególnie skomplikowane - nie później niż w ciągu 2.

miesięcy od dnia wszczęcia postępowania, chyba że przepisy

Ordynacji podatkowej stanowią inaczej,



sprawy, które mogą być rozpatrzone na podstawie dowodów

przedstawianych przez stronę łącznie z żądaniem wszczęcia

postępowania lub na podstawie faktów powszechnie znanych i

dowodów znanych z urzędu organowi prowadzącemu postępowanie –

niezwłocznie,



sprawy w postępowaniu odwoławczym - nie później niż w ciągu 2

miesięcy od dnia otrzymania odwołania przez organ

odwoławczy,



sprawy, w toku których przeprowadzono rozprawę lub strona złożyła

wniosek o przeprowadzenie rozprawy - nie później niż w ciągu 3

miesięcy.

Terminy rozpatrzenia spraw

Do terminów nie wlicza się:



terminów przewidzianych w przepisach prawa
podatkowego dla dokonania określonych czynności,



okresów zawieszenia postępowania oraz



okresów opóźnień spowodowanych z winy strony albo z
przyczyn niezależnych od organu.

O każdym przypadku niezałatwienia sprawy we właściwym

terminie organ podatkowy obowiązany jest zawiadomić
stronę, podając przyczyny niedotrzymania terminu i
wskazując nowy termin załatwienia sprawy.

Terminy rozpatrzenia spraw

Na niezałatwienie sprawy we właściwym terminie stronie służy

ponaglenie do:



organu podatkowego wyższego stopnia,



ministra właściwego do spraw finansów publicznych, jeżeli
sprawa nie została załatwiona przez dyrektora izby
skarbowej.

Organ podatkowy uznając ponaglenie za uzasadnione,

wyznacza dodatkowy termin załatwienia sprawy oraz
zarządza wyjaśnienie przyczyn i ustalenie osób winnych
niezałatwienia sprawy w terminie, a w razie potrzeby
podejmuje środki zapobiegające naruszaniu terminów
załatwiania spraw w przyszłości.

Zawieszenie postępowania



w razie śmierci strony, jeżeli postępowanie nie podlega umorzeniu

jako bezprzedmiotowe;



gdy rozpatrzenie sprawy i wydanie decyzji jest uzależnione od

rozstrzygnięcia zagadnienia wstępnego przez inny organ lub sąd;



w razie śmierci przedstawiciela ustawowego strony;



w razie utraty przez stronę lub jej ustawowego przedstawiciela

zdolności do czynności prawnych;



w sprawie dotyczącej odpowiedzialności osoby trzeciej - do dnia, w

którym decyzja, o której mowa w art. 108 § 2 Ordynacji podatkowej,

stanie się ostateczna, z zastrzeżeniem art. 108 § 3 oraz art. 115 § 4

w/w ustawy;



w razie wystąpienia, na podstawie ratyfikowanych umów o unikaniu

podwójnego opodatkowania lub innych ratyfikowanych umów

międzynarodowych, których stroną jest Rzeczpospolita Polska, do

organów innego państwa o udzielenie informacji niezbędnych do

ustalenia lub określenia wysokości zobowiązania podatkowego.

Zawieszenie postępowania

Organ podatkowy, na wniosek strony, może

zawiesić postępowanie w sprawie udzielenia

ulg w zapłacie zobowiązań podatkowych.

Jeżeli w ciągu 3 lat od daty zawieszenia

postępowania strona nie zwróci się o jego

podjęcie, żądanie wszczęcia postępowania

uważa się za wycofane.

Na postanowienie w sprawie zawieszenia

postępowania służy zażalenie.

Zawieszenie postępowania

Organ podatkowy podejmuje z urzędu lub na wniosek

strony,

drodze

postanowienia,

zawieszone

postępowanie, gdy ustąpiły przyczyny uzasadniające
jego zawieszenie.

Na postanowienie o odmowie podjęcia zawieszonego

postępowania służy stronie zażalenie.

Zawieszenie

postępowania

wstrzymuje

bieg

terminów procesowych.

Dowody

Jako dowód należy dopuścić wszystko, co może

przyczynić się do wyjaśnienia sprawy, a nie
jest sprzeczne z prawem.

Fakty powszechnie znane oraz fakty znane

organowi

podatkowemu

urzędu

nie

wymagają dowodu. Fakty znane organowi
podatkowemu z urzędu należy zakomunikować
stronie.

Dowody

Dowodami w postępowaniu podatkowym mogą być w

szczególności:



księgi podatkowe,



deklaracje złożone przez stronę,



zeznania świadków,



opinie biegłych,



materiały i informacje zebrane w wyniku oględzin,



informacje

podatkowe

oraz

inne

dokumenty

zgromadzone w toku czynności sprawdzających lub

kontroli podatkowej,



materiały zgromadzone w toku postępowania karnego

albo postępowania w sprawach o przestępstwa

skarbowe lub wykroczenia skarbowe.

Dowody

Jeżeli z materiału dowodowego zgromadzonego w toku

postępowania podatkowego wynika potrzeba uzupełnienia

dowodów

lub

ich

porównania

informacjami

pochodzącymi z banku, bank jest obowiązany na pisemne

żądanie naczelnika urzędu skarbowego do sporządzenia i

przekazania informacji dotyczących strony postępowania w

zakresie:



posiadanych

rachunków

bankowych

lub

rachunków

oszczędnościowych, liczby tych rachunków, a także obrotów i

stanów tych rachunków;



posiadanych rachunków pieniężnych lub rachunków papierów

wartościowych, liczby tych rachunków, a także obrotów i

stanów tych rachunków;



zawartych umów kredytowych lub umów pożyczek

pieniężnych, a także umów depozytowych;

Dowody



nabytych za pośrednictwem banków akcji Skarbu

Państwa lub obligacji Skarbu Państwa, a także obrotu

tymi papierami wartościowymi;



obrotu wydawanymi przez banki certyfikatami

depozytowymi lub innymi papierami wartościowymi.

Procedurę tę stosuje się odpowiednio do:



zakładów ubezpieczeń,



funduszy inwestycyjnych i banków prowadzących

działalność maklerską, w zakresie prowadzonych

indywidualnych kont emerytalnych,



domów maklerskich oraz spółdzielczych kas

oszczędnościowo-kredytowych.

Dowody

żądaniem

sporządzenia

przekazania

informacji

dotyczących tajemnicy bankowej naczelnik urzędu
skarbowego może wystąpić po uprzednim wezwaniu do
udzielenia informacji z tego zakresu albo do upoważnienia
go do wystąpienia do instytucji finansowych o przekazanie
tych informacji, gdy strona w wyznaczonym terminie:



nie udzieliła informacji,



nie upoważniła naczelnika urzędu skarbowego do
wystąpienia do instytucji finansowych o przekazanie
informacji,



udzieliła informacji, które wymagają uzupełnienia lub
porównania z informacjami pochodzącymi z instytucji
finansowej.

Dowody

Żądanie

strony

dotyczące

przeprowadzenia

dowodu należy uwzględnić, jeżeli przedmiotem
dowodu są okoliczności mające znaczenie dla
sprawy, chyba że okoliczności te stwierdzone są
wystarczająco innym dowodem.

Organ podatkowy może wyznaczyć stronie termin

do przedstawienia dowodu będącego w jej
posiadaniu.

Termin ustala się uwzględniając charakter dowodu

i stan postępowania, przy czym nie może on być
krótszy niż 3 dni.

Dowody

Strona powinna być zawiadomiona o miejscu i

terminie przeprowadzenia dowodu z zeznań
świadków, opinii biegłych lub oględzin
przynajmniej na 7 dni przed terminem.

Strona ma prawo brać udział w przeprowadzaniu

dowodu, może zadawać pytania świadkom i
biegłym oraz składać wyjaśnienia.

Dowody

Świadkami nie mogą być:



osoby

niezdolne

postrzegania

lub

komunikowania swych spostrzeżeń;



osoby obowiązane do zachowania tajemnicy
państwowej lub służbowej na okoliczności objęte
tajemnicą, jeżeli nie zostały, w trybie określonym
obowiązującymi

przepisami,

zwolnione

obowiązku zachowania tej tajemnicy;



duchowni prawnie uznanych wyznań - co do
faktów objętych tajemnicą spowiedzi.

Dowody

Nikt nie ma prawa odmówić zeznań w charakterze

świadka, z wyjątkiem:



małżonka strony,



wstępnych,



zstępnych,



rodzeństwa strony,



powinowatych pierwszego stopnia,



osób

pozostających

stroną

stosunku

przysposobienia, opieki lub kurateli.

Prawo odmowy zeznań trwa także po ustaniu

małżeństwa, przysposobienia, opieki lub kurateli.

Dowody

Świadek

może

odmówić

odpowiedzi

pytania, gdy odpowiedź mogłaby narazić jego
lub jego bliskich na odpowiedzialność karną,
karną skarbową albo spowodować naruszenie
obowiązku zachowania ustawowo chronionej
tajemnicy zawodowej.

Przed odebraniem zeznania organ podatkowy

poucza świadka o prawie odmowy zeznań i
odpowiedzi na pytania oraz uprzedza o
odpowiedzialności karnej za fałszywe zeznania.

Kary porządkowe

Strona, pełnomocnik strony, świadek lub biegły, którzy

mimo prawidłowego wezwania organu podatkowego:



nie stawili się osobiście bez uzasadnionej przyczyny,
mimo że byli do tego zobowiązani, lub



bezzasadnie odmówili złożenia wyjaśnień, zeznań,
wydania opinii, okazania przedmiotu oględzin lub
udziału w innej czynności, lub



bez zezwolenia tego organu opuścili miejsce
przeprowadzenia czynności przed jej zakończeniem,

mogą zostać ukarani karą porządkową

do 2.500 zł.

Kary porządkowe

Dotyczy to także osoby, która:



wyraziła zgodę na powołanie jej na biegłego;



odmówiła

wyjawienia

rzeczy

lub

praw

majątkowych, mogących być przedmiotem
hipoteki przymusowej lub zastawu skarbowego;



bezzasadnie odmówiła okazania przedmiotu
oględzin;



będąc uczestnikiem rozprawy, poprzez swoje
niewłaściwe

zachowanie

utrudniała

jej

przeprowadzenie.

Kary porządkowe

Karę porządkową nakłada się w formie postanowienia,

na które służy zażalenie.

Termin płatności kary porządkowej wynosi 7 dni od dnia

doręczenia postanowienia.

Organ podatkowy, który nałożył karę porządkową, może,

na wniosek ukaranego, złożony w terminie 7 dni od
dnia doręczenia postanowienia o nałożeniu kary
porządkowej,

uznać

usprawiedliwione

niestawiennictwo lub niewykonanie innych obowiązków i
uchylić postanowienie nakładające karę.

Udostępnienie akt sprawy

W każdym stadium postępowania organ podatkowy

obowiązany jest umożliwić stronie przeglądanie

akt sprawy oraz sporządzanie z nich notatek, kopii

lub odpisów.

Czynności w tym zakresie dokonywane są w lokalu

organu podatkowego w obecności pracownika

tego organu.

Strona może żądać także uwierzytelnienia odpisów

lub kopii akt sprawy lub wydania jej z akt sprawy

uwierzytelnionych odpisów.

Udostępnienie akt sprawy

Nie stosuje się tych uprawnień do znajdujących się

w aktach sprawy dokumentów objętych ochroną

tajemnicy państwowej, a także do innych

dokumentów, które organ podatkowy wyłączy z

akt sprawy ze względu na interes publiczny.

Odmowa umożliwienia stronie zapoznania się z

dokumentami, sporządzania z nich notatek, kopii

i odpisów, uwierzytelniania odpisów i kopii lub

wydania uwierzytelnionych odpisów następuje w

drodze

postanowienia,

które

służy

zażalenie.

Decyzja administracyjna

Organ podatkowy orzeka w sprawie w drodze

decyzji, chyba że przepisy Ordynacji podatkowej
stanowią inaczej.

Decyzję – co do zasady - wydaje się po uprzednim

wyznaczeniu stronie siedmiodniowego terminu
do wypowiedzenia się w sprawie.

Decyzja rozstrzyga sprawę co do jej istoty albo w

inny sposób kończy postępowanie w danej
instancji.

Decyzję doręcza się stronie na piśmie.

Doręczenia

Organ

podatkowy

doręcza

pisma

pokwitowaniem przez:



pocztę,



swoich pracowników lub



osoby uprawnione na podstawie odrębnych
przepisów.

Doręczenia

Pisma doręcza się stronie, a gdy strona działa przez

przedstawiciela - temu przedstawicielowi.

Jeżeli strona ustanowiła pełnomocnika, pisma

doręcza się pełnomocnikowi.

Strona, ustanawiając kilku pełnomocników, wyznacza

jednego z nich jako właściwego do doręczeń.

przypadku

niewyznaczenia

pełnomocnika

właściwego do doręczeń organ podatkowy doręcza

pismo jednemu z pełnomocników.

Doręczenia

toku

postępowania

strona

oraz

jej

przedstawiciel

lub

pełnomocnik

mają

obowiązek zawiadomić organ podatkowy o
zmianie swojego adresu.

W razie zaniedbania powyższego obowiązku,

pismo

uznaje

się

doręczone

pod

dotychczasowym adresem, a organ podatkowy
pozostawia pismo w aktach sprawy.

Doręczenia

Pisma doręcza się osobom fizycznym:



w ich mieszkaniu,



w miejscu pracy,



w siedzibie organu podatkowego,



w miejscu pracy adresata - osobie upoważnionej

przez pracodawcę do odbioru korespondencji,



na wskazany adres poczty elektronicznej.

W razie niemożności doręczenia pisma w sposób

określony

powyżej,

także

innych

uzasadnionych przypadkach pisma doręcza się w

każdym miejscu, gdzie się adresata zastanie.

Doręczenia

W przypadku nieobecności adresata w mieszkaniu

pisma

doręcza

się

pokwitowaniem

pełnoletniemu domownikowi, sąsiadowi lub
dozorcy domu, gdy osoby te podjęły się oddania
pisma adresatowi.

Zawiadomienie o doręczeniu pisma sąsiadowi lub

dozorcy domu umieszcza się w oddawczej
skrzynce pocztowej lub na drzwiach mieszkania
adresata lub w widocznym miejscu przy wejściu
na posesję adresata.

Doręczenia

W razie niemożności doręczenia pisma:



poczta przechowuje pismo przez okres 14 dni
w swojej placówce pocztowej - w przypadku
doręczania pisma przez pocztę;



pismo składa się na okres 14 dni w urzędzie
gminy (miasta) - w przypadku doręczania
pisma przez pracownika organu podatkowego
lub przez inną upoważnioną osobę.

Doręczenia

Adresata zawiadamia się dwukrotnie o pozostawaniu pisma

w określonym miejscu.

Powtórne zawiadomienie następuje w razie niepodjęcia

pisma w terminie 7 dni.

Zawiadomienie o pozostawaniu pisma umieszcza się w

oddawczej skrzynce pocztowej lub, gdy nie jest to

możliwe, na drzwiach mieszkania adresata, jego biura

lub innego pomieszczenia, w którym adresat wykonuje

swoje czynności zawodowe, bądź w widocznym miejscu

przy wejściu na posesję adresata.

Doręczenie uważa się za dokonane z upływem

ostatniego dnia okresu przechowywania pisma, a

pismo pozostawia się w aktach sprawy

Doręczenia

Osobom prawnym oraz jednostkom organizacyjnym

niemającym osobowości prawnej pisma doręcza się

w lokalu ich siedziby lub w miejscu prowadzenia

działalności - osobie upoważnionej do odbioru

korespondencji.

Jeżeli podany przez osobę prawną lub jednostkę

organizacyjną niemającą osobowości prawnej adres

jej siedziby nie istnieje lub jest niezgodny z

odpowiednim rejestrem i nie można ustalić miejsca

prowadzenia działalności, pismo pozostawia się w

aktach sprawy ze skutkiem doręczenia.

Doręczenia

Odbierający pismo potwierdza doręczenie pisma

własnoręcznym podpisem, ze wskazaniem
daty doręczenia.

Jeżeli odbierający pismo nie może potwierdzić

doręczenia lub uchyla się od tego, doręczający
sam stwierdza datę doręczenia oraz wskazuje
osobę, która odebrała pismo i przyczynę braku
jej podpisu.

Doręczenia

Jeżeli adresat odmawia przyjęcia przesłanego

pisma, pismo zwraca się nadawcy z adnotacją
o odmowie jego przyjęcia i datą odmowy.

Pismo wraz z adnotacją włącza się do akt sprawy.

Uznaje się, że pismo doręczone zostało w

dniu

odmowy

jego

przyjęcia

przez

adresata.

Odwołanie

Od decyzji organu podatkowego wydanej w pierwszej

instancji służy stronie odwołanie tylko do jednej instancji.

Właściwy do rozpatrzenia odwołania jest organ podatkowy

wyższego stopnia.

W przypadku wydania decyzji w pierwszej instancji przez

ministra właściwego do spraw finansów publicznych,
dyrektora izby skarbowej, dyrektora izby celnej lub przez
samorządowe kolegium odwoławcze odwołanie od decyzji
rozpatruje

ten

sam

organ

podatkowy,

stosując

odpowiednio przepisy o postępowaniu odwoławczym.

Odwołanie

Odwołanie wnosi się do właściwego organu odwoławczego

za pośrednictwem organu podatkowego, który

wydał decyzję.

Odwołanie wnosi się w terminie 14 dni od dnia doręczenia

decyzji stronie.

Odwołanie od decyzji organu podatkowego powinno:



zawierać zarzuty przeciw decyzji,



określać istotę i zakres żądania będącego przedmiotem

odwołania oraz



wskazywać dowody uzasadniające to żądanie.

Postępowanie odwoławcze

Organ odwoławczy stwierdza w formie postanowienia:



niedopuszczalność odwołania,



uchybienie terminowi do wniesienia odwołania,



pozostawienie odwołania bez rozpatrzenia, jeżeli
nie spełnia warunków określonych w ustawie.

Postanowienia w tych sprawach są ostateczne.

Postępowanie odwoławcze

Jeżeli organ podatkowy, który wydał decyzję, uzna, że

odwołanie

wniesione

przez

stronę

zasługuje

uwzględnienie w całości, wydaje nową decyzję, którą

uchyla lub zmienia decyzję zaskarżoną.

Od nowej decyzji służy stronie odwołanie.

Organ podatkowy, do którego wpłynęło odwołanie, przekazuje

je wraz z aktami sprawy organowi odwoławczemu bez

zbędnej zwłoki, jednak nie później niż w terminie 14 dni od

dnia otrzymania odwołania, chyba że w tym terminie wyda

decyzję uwzględniającą w całości odwołanie

Organ podatkowy, przekazując sprawę, jest obowiązany

ustosunkować się do przedstawionych zarzutów.

Postępowanie odwoławcze

Organ odwoławczy wydaje decyzję, w której:



utrzymuje w mocy decyzję organu pierwszej instancji albo



uchyla decyzję organu pierwszej instancji:
-

w całości lub w części - i w tym zakresie orzeka co do

istoty sprawy lub uchylając tę decyzję - umarza postępowanie

w sprawie,
-

w całości i sprawę przekazuje do rozpatrzenia właściwemu

organowi pierwszej instancji, jeżeli decyzja ta została wydana z

naruszeniem przepisów o właściwości, albo



umarza postępowanie odwoławcze, albo



uchyla w całości decyzję organu pierwszej instancji i przekazuje

sprawę do ponownego rozpatrzenia przez ten organ, jeżeli

rozstrzygnięcie sprawy wymaga uprzedniego przeprowadzenia

postępowania dowodowego w całości lub w znacznej części.

Postępowanie odwoławcze

Organ odwoławczy nie może wydać decyzji

na niekorzyść strony odwołującej się,

chyba że zaskarżona decyzja rażąco

narusza prawo lub interes publiczny.

Wstrzymanie wykonania decyzji

Wniesienie odwołania od decyzji organu podatkowego nie

wstrzymuje jej wykonania.

Organ podatkowy, z urzędu lub na wniosek strony,

wstrzymuje w drodze postanowienia wykonanie decyzji
w całości lub w części, w przypadku uzasadnionym
ważnym interesem strony lub interesem publicznym.

Wniosek o wstrzymanie wykonania decyzji może być

złożony również przed wniesieniem odwołania.

Na postanowienie w sprawie wstrzymania wykonania

decyzji służy zażalenie.

Wstrzymanie wykonania decyzji

Organ podatkowy, z urzędu lub na wniosek strony, wstrzymuje

wykonanie zaskarżonej decyzji w całości lub w części do dnia

wydania ostatecznej decyzji lub, w razie wniesienia skargi do

sądu administracyjnego, do momentu uprawomocnienia się

orzeczenia sądu administracyjnego w przypadku:



przyjęcia na wniosek strony zabezpieczenia wykonania

zobowiązania wynikającego z decyzji wraz z odsetkami za

zwłokę, o którym mowa w art. 33 Ordynacji podatkowej -

wstrzymanie wykonania decyzji następuje do wysokości

zabezpieczenia, lub



zabezpieczenia wykonania zobowiązania wynikającego z decyzji

wraz z odsetkami za zwłokę przez ustanowienie hipoteki

przymusowej lub zastawu skarbowego korzystających z

pierwszeństwa zaspokojenia - wstrzymanie wykonania decyzji

następuje do wysokości odpowiadającej wartości przedmiotu

hipoteki przymusowej lub zastawu skarbowego.

Wstrzymanie wykonania decyzji

Wstrzymanie wykonania decyzji nie pozbawia

podatnika prawa do wykonania takiej decyzji.

Wstrzymanie wykonania decyzji nie ma

wpływu na naliczanie odsetek za zwłokę.

Jeżeli odwołanie nie zostało rozpatrzone w terminie,

a decyzja do tego czasu nie została wykonana,

jej wykonanie ulega wstrzymaniu z mocy prawa

w granicach określonych w odwołaniu - do dnia

doręczenia decyzji organu odwoławczego.

Postanowienie

W toku postępowania organ podatkowy wydaje

postanowienia.

Postanowienie, od którego służy zażalenie lub

skarga do sądu administracyjnego, doręcza się
na piśmie.

Zażalenie

Na wydane w toku postępowania postanowienie

służy zażalenie, gdy ustawa tak stanowi.

Zażalenie wnosi się w terminie 7 dni od dnia

doręczenia postanowienia stronie.

Postanowienie, na które nie służy zażalenie, strona

może zaskarżyć tylko w odwołaniu od decyzji.

Do postanowień stosuje się odpowiednio przepisy

dotyczące odwołań.

Wstrzymane wykonania postanowienia

Wniesienie zażalenia nie wstrzymuje wykonania

postanowienia, jednakże organ podatkowy,
który

wydał

postanowienie,

może

uzasadnionych przypadkach, na wniosek
strony, wstrzymać jego wykonanie.

Wznowienie postępowania

sprawie

zakończonej

decyzją

ostateczną

wznawia

się

postępowanie, jeżeli:



dowody, na których podstawie ustalono istotne dla sprawy

okoliczności faktyczne, okazały się fałszywe;



decyzja wydana została w wyniku przestępstwa;



decyzja wydana została przez pracownika lub organ podatkowy, który

podlega wyłączeniu stosownie do art. 130-132 Ordynacji podatkowej;



strona nie z własnej winy nie brała udziału w postępowaniu;



wyjdą na jaw istotne dla sprawy nowe okoliczności faktyczne lub

nowe dowody istniejące w dniu wydania decyzji nieznane organowi,

który wydał decyzję;



decyzja wydana została bez uzyskania wymaganego prawem

stanowiska innego organu;



decyzja została wydana na podstawie innej decyzji lub orzeczenia

sądu, które zostały następnie uchylone lub zmienione w sposób

mogący mieć wpływ na treść wydanej decyzji;

Wznowienie postępowania



decyzja została wydana na podstawie przepisu, o którego

niezgodności z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej, ustawą

lub ratyfikowaną umową międzynarodową orzekł Trybunał

Konstytucyjny;



ratyfikowana umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania lub

inna ratyfikowana umowa międzynarodowa, której stroną jest

Rzeczpospolita Polska, ma wpływ na treść wydanej decyzji;



wynik zakończonej procedury wzajemnego porozumiewania lub

procedury

arbitrażowej,

prowadzonych

podstawie

ratyfikowanej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania

lub innej ratyfikowanej umowy międzynarodowej, której stroną

jest Rzeczpospolita Polska, ma wpływ na treść wydanej decyzji;



orzeczenie Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości ma wpływ

na treść wydanej decyzji.

Wznowienie postępowania

Wznowienie postępowania następuje z urzędu lub na

żądanie strony; żądanie jest niezbędne w przypadku

art. 240 par 1 pkt 4,8,9 Ordynacji podatkowej.

W razie dopuszczalności wznowienia postępowania

organ podatkowy wydaje postanowienie o

wznowieniu postępowania.

Postanowienie stanowi podstawę do przeprowadzenia

przez właściwy organ postępowania co do

przesłanek wznowienia oraz co do rozstrzygnięcia

istoty sprawy.

Wznowienie postępowania

Organem właściwym w sprawach wznowienia

postępowania jest organ, który wydał w
sprawie decyzję w ostatniej instancji.

Wznowienie postępowania

Organ podatkowy po przeprowadzeniu postępowania wydaje decyzję,

w której:



uchyla w całości lub w części decyzję dotychczasową, jeżeli

stwierdzi istnienie przesłanek określonych w art. 240 § 1 Ordynacji

podatkowej, i w tym zakresie orzeka co do istoty sprawy lub

umarza postępowanie w sprawie;



odmawia uchylenia decyzji dotychczasowej w całości lub w części,

jeżeli nie stwierdzi istnienia przesłanek określonych w art. 240 § 1

Ordynacji podatkowej;



odmawia uchylenia decyzji dotychczasowej w całości lub w części,

jeżeli stwierdzi istnienie przesłanek określonych w art. 240 § 1

Ordynacji podatkowej, lecz:
- w wyniku uchylenia mogłaby zostać wydana wyłącznie decyzja

rozstrzygająca istotę sprawy tak jak decyzja dotychczasowa, albo
- wydanie nowej decyzji orzekającej co do istoty sprawy nie

mogłoby nastąpić z uwagi na upływ terminów przedawnienia.

Wznowienie postępowania

Organ podatkowy właściwy w sprawie wznowienia

postępowania wstrzyma z urzędu lub na żądanie

strony wykonanie decyzji, jeżeli okoliczności

sprawy

wskazują

prawdopodobieństwo

uchylenia

decyzji

wyniku

wznowienia

postępowania.

Na postanowienie w sprawie wstrzymania

wykonania decyzji służy stronie zażalenie,

chyba że postanowienie zostało wydane przez

ministra

właściwego

spraw

finansów

publicznych, dyrektora izby skarbowej.

Stwierdzenie nieważności decyzji

Organ

podatkowy

stwierdza

nieważność

decyzji

ostatecznej, która:



została wydana z naruszeniem przepisów o właściwości;



została wydana bez podstawy prawnej;



została wydana z rażącym naruszeniem prawa;



dotyczy sprawy już poprzednio rozstrzygniętej inną

decyzją ostateczną;



została skierowana do osoby niebędącej stroną w sprawie;



była niewykonalna w dniu jej wydania i jej niewykonalność

ma charakter trwały;



zawiera wadę powodującą jej nieważność na mocy

wyraźnie wskazanego przepisu prawa;



w razie jej wykonania wywołałaby czyn zagrożony karą.

Stwierdzenie nieważności decyzji

Postępowanie w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji

wszczyna się z urzędu lub na żądanie strony.

Właściwym w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji jest:



organ wyższego stopnia;



minister właściwy do spraw finansów publicznych, dyrektor
izby skarbowej, dyrektor izby celnej lub samorządowe
kolegium odwoławcze, jeżeli decyzja została wydana przez
ten organ;



minister właściwy do spraw finansów publicznych, jeżeli
decyzja została wydana przez dyrektora izby skarbowej lub
dyrektora izby celnej, z tym że w tym przypadku
postępowanie może być wszczęte wyłącznie z urzędu.

Stwierdzenie nieważności decyzji

Organ podatkowy wydaje decyzję o odmowie

wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia
nieważności

decyzji

ostatecznej,

jeżeli

szczególności:



żądanie zostało wniesione po upływie 5 lat od
dnia doręczenia decyzji lub



sąd administracyjny oddalił skargę na tę decyzję,
chyba że żądanie oparte jest na przepisie art. 247
§ 1 pkt 4 Ordynacji podatkowej.

Uchylenie lub zmiana decyzji

Decyzja ostateczna, na mocy której strona nie nabyła

prawa, może być uchylona lub zmieniona przez organ
podatkowy, który ją wydał, jeżeli przemawia za tym interes
publiczny lub ważny interes podatnika.

Decyzja ostateczna, na mocy której strona nabyła prawo,

może być za jej zgodą uchylona lub zmieniona przez organ
podatkowy, który ją wydał, jeżeli przepisy szczególne nie
sprzeciwiają się uchyleniu lub zmianie takiej decyzji i
przemawia za tym interes publiczny lub ważny interes
strony.

Organ nie może wydać decyzji na niekorzyść strony.

Uchylenie lub zmiana decyzji

Instytucji tych nie stosuje się do decyzji:



ustalającej

albo

określającej

wysokość

zobowiązania podatkowego;



o odpowiedzialności podatkowej płatników lub
inkasentów;



o odpowiedzialności podatkowej osób trzecich;



określającej wysokość należnych odsetek za
zwłokę;



o odpowiedzialności spadkobiercy;



określającej wysokość zwrotu podatku.

Uchylenie lub zmiana decyzji

Decyzja ostateczna, ustalająca lub określająca

wysokość zobowiązania podatkowego na dany

okres, może być zmieniona przez organ podatkowy,

który ją wydał, jeżeli po jej doręczeniu nastąpiła

zmiana okoliczności faktycznych mających wpływ

ustalenie

lub

określenie

wysokości

zobowiązania,

skutki

wystąpienia

tych

okoliczności zostały uregulowane w przepisach

prawa podatkowego obowiązujących w dniu

wydania decyzji.

Zmiana decyzji ostatecznej może dotyczyć tylko

okresu, za który ustalono lub określono wysokość

zobowiązania podatkowego.

Uchylenie lub zmiana decyzji

Organ podatkowy pierwszej instancji uchyla

decyzję, jeżeli została ona wydana z
zastrzeżeniem

dopełnienia

przez

stronę

określonych czynności, a strona nie dopełniła
ich w wyznaczonym terminie.

Uchylenie lub zmiana decyzji

Organ

podatkowy

odmawia

wszczęcia

postępowania w sprawie uchylenia lub zmiany
decyzji ostatecznej, jeżeli żądanie zostało
wniesione po upływie 5 lat od jej
doręczenia.

Wygaśnięcie decyzji

Organ podatkowy, który wydał decyzję w pierwszej

instancji, stwierdza jej wygaśnięcie, jeżeli:



stała się bezprzedmiotowa;



została wydana z zastrzeżeniem dopełnienia przez
stronę określonego warunku, a strona nie dopełniła tego
warunku;



strona nie dopełniła przewidzianych w tej decyzji lub w
przepisach

prawa

podatkowego

warunków

uprawniających do skorzystania z ulg;



strona nie dopełniła określonych w przepisach prawa
podatkowego warunków uprawniających do skorzystania
z ryczałtowych form opodatkowania.

Wygaśnięcie decyzji

W razie niedotrzymania terminu płatności odroczonego

podatku lub zaległości podatkowej bądź terminu płatności
którejkolwiek z rat, na jakie został rozłożony podatek lub
zaległość podatkowa, następuje z mocy prawa wygaśnięcie
decyzji:



o odroczeniu terminu płatności podatku lub zaległości
podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę - w całości;



o rozłożeniu na raty zapłaty podatku lub zaległości
podatkowej - w części dotyczącej raty niezapłaconej w
terminie płatności.

Procedurę stosuje się odpowiednio do odroczonych lub

rozłożonych na raty należności płatników lub inkasentów.

Koszty postępowania

Koszty postępowania podatkowego ponosi Skarb Państwa,

województwo, powiat lub gmina.

Do kosztów postępowania zalicza się:



koszty podróży i inne należności świadków, biegłych i tłumaczy,

ustalone zgodnie z przepisami o należnościach świadków i

biegłych w postępowaniu sądowym;



w/w koszty, związane z osobistym stawiennictwem strony, jeżeli

postępowanie zostało wszczęte z urzędu albo gdy strona

została błędnie wezwana do stawienia się;



wynagrodzenie przysługujące biegłym i tłumaczom;



koszty oględzin;



koszty doręczenia pism urzędowych.

Organ podatkowy może zaliczyć do kosztów postępowania także

inne wydatki bezpośrednio związane z rozstrzygnięciem sprawy.

Koszty postępowania

Stronę obciążają koszty:



które zostały poniesione w jej interesie albo na jej żądanie, a nie

wynikają

ustawowego

obowiązku

organów

prowadzących

postępowanie;



stawiennictwa uczestników postępowania na rozprawę, która nie

odbyła się w wyniku nieusprawiedliwionego niestawiennictwa strony,

składającej wniosek o przeprowadzenie rozprawy;



sporządzania odpisów lub kopii, o których mowa w art. 178 Ordynacji

podatkowej;



przewidziane w odrębnych przepisach;



powstałe z jej winy, a w szczególności koszty:
- o których mowa w art. 268 Ordynacji podatkowej,
- wynikłe wskutek zatajenia lub nieprzedstawienia dowodu w

wyznaczonym terminie,
- wynikłe wskutek złożenia wyjaśnień lub zeznań niezgodnych z

prawdą.

Koszty postępowania

Organ podatkowy ustala, w drodze postanowienia,

wysokość

kosztów

postępowania,

które

obowiązana jest ponieść strona, oraz termin i

sposób ich uiszczenia.

Organ podatkowy, na wniosek osoby obowiązanej,

może umorzyć w całości lub w części koszty

postępowania w przypadku stwierdzenia

niemożności poniesienia ich przez obowiązanego.

W sprawie kosztów postępowania wydaje się

postanowienie, na które służy zażalenie.

Koszty postępowania

Żądanie zwrotu poniesionych kosztów podróży

należy zgłosić organowi podatkowemu, który
prowadzi postępowanie, przed wydaniem
decyzji w sprawie, pod rygorem utraty
roszczenia.

Zaskarżanie orzeczeń podatkowych do
sądu

Kontrola sądowo – administracyjna orzeczeń w

sprawach podatkowych dokonywana jest zgodnie

z zapisami ustawy z 30 sierpnia 2002 r. Prawo o

postępowaniu przed sądami administracyjnymi

(Dz.U. Nr 153 poz. 1270 z późn. zm.) oraz

przepisami wprowadzającymi w/w ustawę.

Skargi na decyzje (postanowienia) organów

podatkowych składa się do Wojewódzkiego

Sądu Administracyjnego za pośrednictwem

organu, który wdał orzeczenie, w terminie

30 dni od daty otrzymania orzeczenia.

Dziękuję za uwagę

Document Outline

Slide 1
Slide 2
Slide 3
Slide 4
Slide 5
Slide 6
Slide 7
Slide 8
Slide 9
Slide 10
Slide 11
Slide 12
Slide 13
Slide 14
Slide 15
Slide 16
Slide 17
Slide 18
Slide 19
Slide 20
Slide 21
Slide 22
Slide 23
Slide 24
Slide 25
Slide 26
Slide 27
Slide 28
Slide 29
Slide 30
Slide 31
Slide 32
Slide 33
Slide 34
Slide 35
Slide 36
Slide 37
Slide 38
Slide 39
Slide 40
Slide 41
Slide 42
Slide 43
Slide 44
Slide 45
Slide 46
Slide 47
Slide 48
Slide 49
Slide 50
Slide 51
Slide 52
Slide 53
Slide 54
Slide 55
Slide 56
Slide 57
Slide 58
Slide 59
Slide 60
Slide 61
Slide 62
Slide 63
Slide 64
Slide 65
Slide 66
Slide 67
Slide 68
Slide 69
Slide 70
Slide 71
Slide 72
Slide 73
Slide 74
Slide 75
Slide 76
Slide 77
Slide 78
Slide 79
Slide 80
Slide 81
Slide 82
Slide 83
Slide 84
Slide 85
Slide 86
Slide 87
Slide 88
Slide 89
Slide 90
Slide 91
Slide 92
Slide 93
Slide 94