Postępowanie

podatkowe

Podstawa prawna:

ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r.

Ordynacja podatkowa

(tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.),

dalej powoływana jako OP

Pojęcie postępowania

podatkowego

•

jest to postępowanie przed organami podatkowymi

w należących do właściwości tych organów

sprawach indywidualnych rozstrzyganych w formie

decyzji podatkowej

•

Obejmuje 4 elementy konstrukcyjne

4 elementy konstrukcyjne

element

podmiotowy

: jest to postępowanie przed

organem podatkowym;

element

właściwości organu

: organ podatkowy

musi być w sprawie właściwy;

element

charakteru sprawy

: postępowanie toczy

się w sprawie indywidualnej;

element

formy rozstrzygnięcia sprawy

: sprawa

podlega rozstrzygnięciu w formie decyzji

podatkowej;

Źródła prawa w zakresie

postępowania podatkowego

1) ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja

podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8,

poz. 60 z późn. zm.) – dział IV „Postępowanie

dział IV „Postępowanie

podatkowe” – art. 120 - 271

;

2) ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks

postępowania administracyjnego (tekst jedn.

Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 z późn. zm.) -

art. 3 § 1 pkt 2: „Przepisów k.p.a. nie stosuje się

Przepisów k.p.a. nie stosuje się

do spraw uregulowanych w ustawie z dnia 29

sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (…), z

wyjątkiem przepisów działów IV

(Udział

prokuratora)

prokuratora), V

, V

(

uchylony

)

), VIII

, VIII

(skargi i

wnioski)

wnioski)”.

Organy podatkowe

sensu

stricto

rządowe

samorządowe

samorządowe kolegium

odwoławcze

wójt, (burmistrz, prezydent miasta);

starosta powiatowy;

marszałek województwa

minister właściwy do spraw

finansów publicznych

dyrektor izby skarbowej

(izby celnej)

naczelnik urzędu skarbowego

(urzędu celnego)

Organy podatkowe

sensu

largo

Rada Ministrów może

może

, w drodze rozporządzenia,

nadać uprawnienia organów podatkowych

uprawnienia organów podatkowych

1) Szefowi Agencji Wywiadu,

2) Szefowi Agencji Bezpieczeństwa

Wewnętrznego,
3) Szefowi Centralnego Biura Antykorupcyjnego,
4) Szefowi Służby Wywiadu Wojskowego,
5) Szefowi Służby Kontrwywiadu Wojskowego

- jeżeli jest to uzasadnione ochroną tajemnicy

państwowej i wymogami bezpieczeństwa

państwa.

Właściwość rzeczowa

1) to zdolność prawna organu podatkowego

zdolność prawna organu podatkowego

do rozpoznania i rozstrzygnięcia sprawy

podatkowej określonego rodzaju

, np.

sprawy poboru konkretnego podatku

(np. właściwym rzeczowo w

zakresie podatku od nieruchomości jest wójt,

burmistrz, prezydent miasta, a w zakresie VAT

– naczelnik urzędu skarbowego);

2) właściwość ta ustalana jest według

ustalana jest według

przepisów określających zakres działania

organu podatkowego

;

Właściwość miejscowa

zdolność prawna organu do rozpoznania

i rozstrzygnięcia sprawy podatkowej w danej

jednostce podziału terytorialnego

(np. gminie czy

innym zasięgu działania organów podatkowych, np.

NUS w Sosnowcu obejmuje miasto na prawach

powiatu – Sosnowiec, ale już w Katowicach czy

Gliwicach są dwa urzędy skarbowe; szczegółowy

podział określa rozporządzenie Ministra Finansów z

dnia 19 listopada 2003 r.);

2) ustalenie właściwości miejscowej następuje w

następuje w

oparciu o łączniki (kryteria) określone w art.

17 OP

(zasadniczo miejsce zamieszkania albo adresu

siedziby podatnika, ale są liczne wyjątki w przepisach

szczególnych);

Właściwość instancyjna

organów podatkowych

rządowych

odwołanie

odwołanie do tego

samego organu

organ I instancji

naczelnik urzędu skarbowego;

naczelnik urzędu celnego

organ odwoławczy

dyrektor izby skarbowej;

dyrektor izby celnej;

działające w I instancji

dyrektor izby skarbowej (celnej);

minister właściwy ds. finansów

publicznych;

Obowiązek przestrzegania

właściwości

1) organ podatkowy z urzędu przestrzega

z urzędu przestrzega

swojej właściwości

(art. 15 i art. 170 OP);

2) naruszenie przepisów o właściwości

– wada nieważności decyzji podatkowej

wada nieważności decyzji podatkowej

(art. 247 § 1 pkt 1 OP);

3) skutek nieważności powstaje w przypadku

naruszenia którejkolwiek właściwości

– nie tylko rzeczowej, ale i miejscowej
oraz instancyjnej;

Sprawa indywidualna

Jest to sprawa podwójnie konkretna

podwójnie konkretna

1) konkretność

podmiotowa

(dotyczy ściśle

określonego podmiotu, posiadającego

zdolność podatkową, podmiotu żyjącego

bądź istniejącego);

2) konkretność

przedmiotowa

(dotyczy

określonego precyzyjnie uprawnienia lub

obowiązku, np. sprawa umorzenia w całości

Janowi Kowalskiemu zaległości podatkowej

za lata 2005-2006 w kwocie 4803 zł z tytułu

podatku od nieruchomości położonej w …

Decyzja podatkowa jako

forma rozstrzygnięcia

sprawy

1) zasadniczo forma ta wynika z przepisu prawa

forma ta wynika z przepisu prawa

(np. „podatek od nieruchomości na rok

podatkowy od osób fizycznych (…) ustala w

ustala w

drodze decyzji

organ podatkowy”);

2) sporadycznie może mieć także inną nazwę

inną nazwę

, np.

nakaz bądź być w ogóle pozbawiona nazwy - jest

wówczas decyzją, gdy rozstrzyga indywidualną

sprawę podatkową;

3) w braku wskazania przez przepis formy

załatwienia sprawy indywidualnej należy

należy

rozgraniczyć formę decyzji od czynności

materialno – technicznej

;

4) OP nie dopuszcza

OP nie dopuszcza

załatwienie sprawy

podatkowej w formie ugody

ugody

;

Zasady ogólne

postępowania podatkowego

pojęcie

: normy obowiązującego prawa

lub ich logiczne konsekwencje oceniane

jako podstawowe dla całego systemu

prawa bądź określonego jego fragmentu;

2) są normami prawnymi

są normami prawnymi

, rangi

ustawowej, stosowane samodzielnie bądź

współstosowane z innymi przepisami OP;

3) naruszenie zasady ogólnej powoduje

powoduje

naruszenie prawa o różnym ciężarze

gatunkowym

, w tym może stanowić

rażące naruszenie prawa

Katalog zasad ogólnych

postępowania podatkowego

Zasady:

1) legalności

legalności

(praworządności)

– art. 120;

2) zaufania

zaufania

– art. 121 § 1;

3) udzielania informacji prawnej

udzielania informacji prawnej

– art. 121 § 2;

4) prawdy obiektywnej

prawdy obiektywnej

– art. 122;

5) czynnego udziału strony w postępowaniu

czynnego udziału strony w postępowaniu

podatkowym

– art. 123;

6) przekonywania

przekonywania

– art. 124;

7) szybkości i prostoty postępowania

szybkości i prostoty postępowania

– art.

125;

8) pisemności

pisemności

– art. 126

Katalog zasad ogólnych

postępowania podatkowego

–cd.

9) dwuinstancyjności postępowania

dwuinstancyjności postępowania

podatkowego

– art. 127;

10) trwałości decyzji podatkowej ostatecznej

trwałości decyzji podatkowej ostatecznej

– art. 128;

11) ograniczonej jawności postępowania

ograniczonej jawności postępowania

podatkowego

– art. 129;

12) zasada sądowej kontroli decyzji

zasada sądowej kontroli decyzji

podatkowej

– art. 3 ustawy Prawo

o postępowaniu przed sądami

administracyjnymi;

Zasada legalności

1) j

est zasadą konstytucyjną

zasadą konstytucyjną

(art. 7 Konstytucji RP);

2) oznacza obowiązek organu działania na podstawie

przepisów prawa powszechnie

obowiązującego

(wszelkich ich postaci);

3) formułuje zakaz działania w oparciu o przepisy

zakaz działania w oparciu o przepisy

prawa wewnętrznego

, w tym zarządzenia

Prezesa RM i uchwały RM, wytyczne, instrukcje itp.;

4) nakłada na organ administracji publicznej

obowiązek stosowania obowiązującego prawa

bez możliwości kwestionowania jego

legalności

;

Zasada zaufania

1) zasada najszersza pod względem zakresu

najszersza pod względem zakresu

treściowego

– obejmuje wiele innych zasad;

2) szczegółowe wymogi, zachowania służące realizacji

tej zasady:

- zasada równości wobec prawa

równości wobec prawa

- zasada spójności poglądów

spójności poglądów

wyrażanych w

decyzjach organów w odniesieniu do tego samego

adresata i na tle takich samych stanów faktycznych;

- zasada bezstronności postępowania

bezstronności postępowania

;

- zasada wyjaśniania rzeczywistej woli strony

wyjaśniania rzeczywistej woli strony

;

- zasada rozstrzygania wątpliwości na korzyść

rozstrzygania wątpliwości na korzyść

jednostki

;

Zasada udzielania

informacji prawnej

1) formułuje obowiązek udzielania z urzędu

obowiązek udzielania z urzędu

przez

organ podatkowy określonej informacji

określonej informacji

prawnej

;

zakres podmiotowy

tego obowiązku nie został

ograniczony, a zatem odnosi się on do

odnosi się on do

wszystkich podmiotów postępowania

podatkowego

: nie tylko strony, ale także

podmiotów na prawach strony czy uczestników

postępowania;

przedmiot obowiązku

: udzielenie niezbędnej

niezbędnej

informacji i wyjaśnień o przepisach prawa

podatkowego pozostających w związku

z przedmiotem tego postępowania

;

4) wszelka informacja powinna być zrozumiała,

zrozumiała,

jasna, czytelna dla adresata

;

Zasada prawdy

obiektywnej

1) formułuje obowiązek podejmowania

obowiązek podejmowania

wszelkich działań niezbędnych do

dokładnego wyjaśnienia stanu

faktycznego sprawy

(aspekt oficjalności);

2) obejmuje dwa konkretne wymogi

dwa konkretne wymogi

określenia z urzędu dowodów

niezbędnych do ustalenia stanu

faktycznego sprawy

;

przeprowadzenia z urzędu wskazanych

dowodów

;

3) strona ma prawo a nie obowiązek

przedstawiania dowodów;

Zasada prawdy obiektywnej

–cd.

4) obowiązek rozpatrzenia całego materiału

dowodowego jest związany z zasadą

zasadą

swobodnej oceny dowodów

(art. 191 OP).

Chodzi tu o ocenę:

- opartą zasadniczo na materiale zebranym przez

organ;

- opartą na wszechstronnej analizie materiału

dowodowego;

- uwzględniającą znaczenie i wartość dowodów

dla sprawy;

- uwzględniającą zasady logiki i doświadczenia

zawodowego;

Zasada czynnego udziału

strony w postępowaniu

podatkowym

1) formułuje dwa obowiązki organu

dwa obowiązki organu

– ogólny

i konkretny; korelatem obowiązku

organu jest uprawnienie strony;

obowiązek ogólny

: zapewnienie stronie prawa

do czynnego udziału w każdym stadium

postępowania (od wszczęcia do momentu

uzyskania przez decyzję charakteru ostatecznej);

obowiązek konkretny

: umożliwienie stronie

wypowiedzenie się przed wydaniem decyzji;

4) wyjątek – odstępstwo od zasady

odstępstwo od zasady

: gdy ma

zostać wydana decyzja pozytywna;

5) naruszenie zasady: wadliwość prowadząca do

wadliwość prowadząca do

wznowienia postępowania

– art. 240 § 1 pkt 4

OP);

Zasada przekonywania

w znaczeniu szerokim

- obejmuje całokształt

działań organu podatkowego w toku

postępowania (udzielanie właściwej informacji,

przeprowadzenie rozprawy podatkowej);

w znaczeniu wąskim

– dołożenie staranności

w uzasadnianiu podejmowanych rozstrzygnięć

(spełnienie wymagań art. 210 § 4 OP)

cel

: doprowadzenie – w miarę możliwości

– do dobrowolnego wykonania decyzji

podatkowej (prymat dobrowolnego wykonania

decyzji przed wykonaniem przymusowym);

Zasada szybkości i prostoty

postępowania podatkowego

Procesowe instytucje przeciwdziałania milczeniu:

wyznaczenie maksymalnych realnych

terminów załatwiania spraw

(art. 139 OP);

instytucja sygnalizacji

(art. 140 OP);

środki prawne przeciwdziałania

milczeniu organu

(ponaglenie – art. 141 i

skarga do sądu administracyjnego – art. 3 § 2

pkt 8 Ppsa);

odpowiedzialność

pracownika organu

podatkowego

: dyscyplinarna, porządkowa

lub inna przewidziana przepisami prawa (art.

142);

Zasada pisemności

1) „sprawy podatkowe załatwiane są w

sprawy podatkowe załatwiane są w

formie pisemnej

” – szerokie rozumienie:

każda czynność postępowania mająca

znaczenie dla sprawy;

podstawowe formy

utrwalania czynności

procesowych to: protokół i adnotacja

protokół i adnotacja

;

inne postacie form pisemnych

zawiadomienie, wezwanie, postanowienie;

4) wyjątek od zasady: dopuszczalny tylko

dopuszczalny tylko

na mocy przepisu szczególnego

;

Zasada dwuinstancyjności

postępowania podatkowego

1) zasada konstytucyjna

zasada konstytucyjna

(art. 78 Konstytucji RP)

– każda ze stron ma prawo do zaskarżania

orzeczeń i decyzji wydanych w I instancji;

2) wyjątki od tej zasady

wyjątki od tej zasady

– muszą mieć podstawę

podstawę

ustawową

; w sprawach podatkowych zasadniczo

nie występują;

3) istota zasady

istota zasady

: dwukrotne rozpatrzenie

i rozstrzygnięcie przez dwa różne

organy tej samej sprawy wyznaczonej treścią

zaskarżonego rozstrzygnięcia (merytoryczny

charakter postępowania odwoławczego);

4) odrębność dwuinstancyjnego

odrębność dwuinstancyjnego

„odwoławczego” i

„zażaleniowego” toku instancji

„zażaleniowego” toku instancji;

Zasada trwałości decyzji

podatkowej ostatecznej

różne etapy trwałości

w postępowaniu

podatkowym – trwałość wyznaczona
momentem:

- doręczenia

doręczenia

decyzji

;

- uzyskania przez decyzję cechy

uzyskania przez decyzję cechy

ostatecznej

;

- uzyskania przez decyzję cechy

uzyskania przez decyzję cechy

prawomocnej

;

- upływu okresów przedawnienia

upływu okresów przedawnienia

;

Zasada trwałości decyzji

podatkowej ostatecznej

pojęcie decyzji ostatecznej

- decyzja wydana w postępowaniu odwoławczym

decyzja wydana w postępowaniu odwoławczym

w II instancji

;

- decyzja podjęta w I instancji, jeżeli nie zostało

decyzja podjęta w I instancji, jeżeli nie zostało

wniesione w terminie odwołanie

(strona nie miała

interesu we wniesieniu odwołania; uchybiła terminowi

i nie został on przywrócony);
- decyzja wydana w postępowaniu

decyzja wydana w postępowaniu

jednoinstancyjnym

(brak takich przypadków aktualnie i wydaje się, że ich
wprowadzenie nie jest dopuszczalne w sprawach
podatkowych);

Zasada trwałości decyzji

podatkowej ostatecznej

3) wyjątki od zasady trwałości

wyjątki od zasady trwałości decyzji ostatecznej

uchylenie lub zmiana decyzji prawidłowej lub

wadliwej nieistotnie (art. 253, art. 253a, art. 254);

uchylenie decyzji w trybie wznowienia

postępowania podatkowego (art. 240 i n.);

stwierdzenie nieważności decyzji (art. 247 i n.);

zmiana decyzji w trybie autokontroli (art. 54 § 3

Ppsa);

zmiana lub uchylenie decyzji na mocy przepisów

szczególnych;

stwierdzenie wygaśnięcia decyzji (art. 258);

uchylenie decyzji ze względu na niewykonanie

zlecenia (art. 255);

Zasada ograniczonej

jawności postępowania

podatkowego

1) ze względu na specyfikę spraw podatkowych,

konieczność ochrony tajemnicy podatkowej

zasadą jest jawność postępowania tylko

jawność postępowania tylko

dla stron

;

2) zakres tej jawności ulega rozszerzeniu

rozszerzeniu

także na podmioty na prawach strony

(np. prokuratora, RPO, organizację

społeczną), a w niektórych

przypadkach na biegłego

na biegłego

;

3) zasada ta odnosi się zasadniczo do kwestii

do kwestii

udostępniania akt sprawy oraz rozprawy

podatkowej

;

Zasada sądowej kontroli

decyzji podatkowej

1. jest to zasada wynikająca z przepisów ustawy

z 30.08.2002 r. Prawo o postępowaniu

Prawo o postępowaniu

przed sądami administracyjnymi

(Ppsa);

2. kontroli podlegają wszystkie co do zasady

decyzje podatkowe (klauzula generalna

klauzula generalna

zaskarżalności decyzji

);

3. kryterium kontroli –

legalność

– zgodność

z prawem powszechnie obowiązującym

wąsko rozumianym (Konstytucja i ustawy);

Podmioty postępowania

podatkowego

Klasyfikacja podmiotów postępowania

podatkowego:

podmioty obligatoryjne

a) organ podatkowy;
b) strona postępowania podatkowego;

podmioty fakultatywne

a) podmioty na prawach strony
b) pozostali uczestnicy postępowania

Organ podatkowy

pojęcie organu

– art. 13 OP (ujęcie konkretne

– ścisłe wyliczenie organów podatkowych);

zdolność prawna organu

– to zespół

przesłanek decydujących o zdolności do

podejmowania czynności procesowych

w postępowaniu podatkowym. Może być

ona

zdolnością ogólną

(do załatwiania spraw

podatkowych w danym układzie

postępowania – zdolność potencjalna) lub

szczególną

(do załatwienia

konkretnej sprawy podatkowej w określonym

układzie postępowania).

Organ podatkowy – cd.

zdolność (kompetencję) szczególną

określają dwie grupy przepisów:
a)

wyznaczające właściwość organu

(rzeczową, miejscową i instancyjną)
b)

regulujące instytucje wyłączeń

w postępowaniu podatkowym

- wyłączenie pracownika od udziału w
postępowaniu;
- wyłączenie organu od załatwienia sprawy;
- wyłączenie członka organu kolegialnego;

Instytucje wyłączeń

w postępowaniu

podatkowym

Wyłączenie pracownika od udziału

w postępowaniu podatkowym (art.

130 OP)

OP wprowadza dwa tryby wyłączenia

pracownika:

- wyłączenie z mocy samego prawa

z mocy samego prawa

(§ 1);

- wyłączenie przez bezpośredniego
przełożonego pracownika w formie

w formie

postanowienia

(§ 3);

Wyłączenie z mocy

prawa

1) Przesłanki wyłączenia pracownika określa

art. 130 § 1

w sposób wyczerpujący

;

2) Wskazują one na

bliskość pracownika wobec

strony postępowania

(np. sprawa małżonka

pracownika, jego krewnych i powinowatych

pierwszego stopnia) albo

bliskość pracownika

wobec załatwianej sprawy

(„jego” sprawa;

brał udział w wydaniu zaskarżonej decyzji);

3) Wystąpienie przesłanki powoduje

z mocy

prawa odsunięcie pracownika

od udziału w

konkretnym postępowaniu (nie ma podstaw

do wydawania aktu);

Wyłączenie przez

bezpośredniego przełożonego

pracownika

1) przesłanka wyłączenia

przesłanka wyłączenia

– istnienie innej

okoliczności niż powodującej wyłączenie z mocy

prawa, mogącej wywołać wątpliwości co do

bezstronności pracownika (np. konkubinat);

2) przesłanka ta nie wymaga udowodnienia –

wystarczy uprawdopodobnienie

uprawdopodobnienie

;

3) inicjatywa wyłączenia

inicjatywa wyłączenia

może pochodzić:

- od strony postępowania
- od samego pracownika
- z urzędu (z inicjatywy przełożonego)
4) wyłączenie następuje w formie postanowienia

w formie postanowienia

na które nie służy zażalenie. Jest to akt związany

akt związany

(przełożony „jest obowiązany … wyłączyć”

Skutki wyłączenia

pracownika

1) w przypadku wyłączenia pracownika

organ podatkowy (odpowiednio
naczelnik US, wójt, minister)

wyznacza innego pracownika do
prowadzenia sprawy,

formie postanowienia (art. 130 § 4
OP);

Wyłączenie organu podatkowego

od załatwienia sprawy

(art. 131 i 132 OP)

Przesłanki wyłączenia organu (naczelnika US, wójta,

starosty marszałka):

a) przesłanka

przedmiotowa

–

postępowanie toczy się

w sprawie dotyczącej

zobowiązania podatkowego lub innej normowanej

przepisami prawa podatkowego

;

b) przesłanka

podmiotowa

–

sprawa ta dotyczy:
- naczelnika US, dyrektora IS i ich zastępców,
- wójta, starosty, marszałka i ich zastępców, skarbnika

j.s.t.,

a także –

ich małżonków, krewnych, powinowatych

do pierwszego stopnia, osób związanych z tytułu
przysposobienia, opieki lub kurateli

;

Skutki wyłączenia

organu

1) wyłączony organ

traci właściwość do

załatwienia sprawy

;

2) co do zasady, sprawę załatwia wówczas

naczelnik urzędu skarbowego

wyznaczony bądź przez dyrektora IS bądź

przez ministra (zależy od podmiotowej

przyczyny wyłączenia); wyznaczenie

następuje w formie postanowienia;

3) W przypadku wyłączenia samorządowego

organu podatkowego, organ właściwy jest

wyznaczany w formie postanowienia przez

samorządowe kolegium odwoławcze

;

Wyłączenie członka

samorządowego kolegium

odwoławczego

(art. 130

(art. 130 § 5

)

Przyczyny wyłączenia

– takie same jak

przyczyny wyłączenia pracownika;

Osobę uprawnioną do zastąpienia osoby
wyłączonej wyznacza Prezes SKO;

W przypadku wyłączenia tylu członków
SKO, które powoduje

niemożność

załatwienia sprawy z braku pełnego
składu orzekającego

– Prezes RM w

formie postanowienia wyznacza inne
SKO;

Strona postępowania

podatkowego

1) Pojęcie strony

– art. 133 OP – podatnik, płatnik,

inkasent lub ich następca prawny, a także określone

osoby trzecie (art. 110-117a), które z uwagi na swój

interes prawny żądają czynności organu

podatkowego, do której czynność organu

podatkowego się odnosi lub której interesu

prawnego działanie organu podatkowego dotyczy;

2) Przepis wprowadza dwa pojęcia strony zależne od

trybu wszczęcia postępowania:

- osoba, „do której czynność organu podatkowego się

odnosi lub której interesu prawnego działanie organu

podatkowego dotyczy” – (

wszczęcie z urzędu

);

- osoba która „z uwagi na swój interes prawny żąda

czynności organu podatkowego” – (

wszczęcie na

żądanie strony

);

Strona postępowania

podatkowego – cd.

2) zasadnicze znaczenie dla konstrukcji

prawnej strony postępowania ma pojęcie

„

interes prawy

”;

3) „interes prawny” – to przyznanie przez

przepis prawa jednostce konkretnych

konkretnych

korzyści

, które może ona realizować w

postępowaniu podatkowym ze względu na

rozstrzygnięcie o nich w formie

decyzji podatkowej;

4) „interes prawny” musi być: 1)

osobisty,

własny

, 2)

indywidualny

, 3)

aktualny

(a nie

przyszły), 4)

bezpośredni,

zaspakajany

poprzez wydanie decyzji administracyjnej

;

Legitymacja procesowa strony

postępowania

1) pojęcie legitymacji –

uprawnienie określonego

podmiotu

do żądania wszczęcia postępowania

podatkowego (

legitymacja czynna

) lub

uczestniczenia w postępowaniu jako strona

(

legitymacja bierna

) ze względu na dysponowanie

interesem prawnym;

2) dwie koncepcje legitymacji procesowej

strony:

- koncepcja

subiektywna

(formalna);

- koncepcja

obiektywna

(materialna);

3) OP – ze względu na formę odmowy wszczęcia

postępowania podatkowego – przyjęła

koncepcję

obiektywną legitymacji

, tzn. organ podatkowy

w ramach czynności przedprocesowych ocenia

istnienie interesu prawnego określonej osoby;

Zastępstwo procesowe

strony

1) zastępstwo procesowe

to kompetencja do

działania na podstawie bądź przepisu ustawy

(

przedstawicielstwo ustawowe

), bądź

oświadczenia reprezentowanego

(

pełnomocnictwo

);

2) przesłanki skutecznego działania zastępcy

procesowego

- umocowanie do działania;
- działanie w interesie reprezentowanego i w

granicach umocowania;

- jawność działania w cudzym imieniu;
- zdolność do reprezentacji;
- zakaz dokonywania czynności procesowych z

samym sobą;

Pełnomocnictwo

1) OP nie wprowadza zasady pełnomocnictwa

zawodowego – może być pełnomocnikiem

każda

osoba fizyczna posiadająca zdolność do czynności

prawnych

;

2) Przy ustanawianiu pełnomocnika obowiązuje

koncepcja ograniczonego formalizmu

– (udzielone

na piśmie lub zgłoszone do protokołu);

3) OP dopuszcza

konstrukcję pełnomocnictwa

domniemanego

(art. 137 § 3a), opartego na trzech

elementach: a) dotyczy poszczególnych kwestii

mniejszej wagi wynikających w toku

postępowania, b) pełnomocnikiem jest

małżonek strony, c) nie ma wątpliwości co do

istnienia i zakresu upoważnienia do działania w

imieniu strony;

Podmioty na prawach

strony

uczestniczą w postępowaniu

w sprawie

dotyczącej innej osoby

(„w cudzej sprawie”);

pojęcie „praw strony” obejmuje

wyłącznie

uprawnienia procesowe;

z katalogu uprawnień procesowych

wyłączeniu podlegają

te z nich, które są

oparte na zasadzie dyspozycyjności

(rozporządzalności)

postępowaniem,

np.

prawo cofnięcia odwołania wniesionego

przez stronę postępowania;

podstawowe podmioty na prawach strony

organizacja społeczna, prokurator, RPO;

Postacie inicjatywy procesowej

organizacji społecznej jako podmiotu na

prawach strony

Trzy postacie inicjatywy procesowej:

żądanie (tylko) wszczęcia postępowania;

żądanie wszczęcia postępowania oraz dopuszczenia do

udziału w nim;

żądanie dopuszczenia do udziału w toczącym się

postępowaniu;

W celu realizacji tych inicjatyw organ ocenia dwie przesłanki:

czy jest to

uzasadnione celami statutowymi;

czy przemawia za tym

interes publiczny;

czy

strona wyraziła zgodę

;

Rozstrzygnięcie przybiera postać postanowienia. Na

postanowienie negatywne przysługuje zażalenie.

Prokurator jako podmiot na

prawach strony

1) jedną z funkcji prokuratury jest

strzeżenie

praworządności

(art. 2 ustawy z 20.06.1985 r.

o prokuraturze);

2) zasady udziału prokuratora w postępowaniu

podatkowym określają

przepisy działu IV k.p.a.

3) prokuratorowi przysługują

trzy podstawowe

uprawnienia

- prawo zwrócenia się do organu

o wszczęcie

postępowania

(art. 182 k.p.a.);

- prawo

udziału w każdym stadium

postępowania

(art. 183 § 1 k.p.a.);

- prawo

wniesienia sprzeciwu od decyzji

ostatecznej

(art. 184 k.p.a.);

RPO jako podmiot na prawach

strony

uprawnienia RPO w postęp. adm. wynikają z art.

14 pkt 6 ustawy z 15.07.1987 r. o RPO;

są to

następujące uprawnienia procesowe

- zwrócenie się

o wszczęcie postępowania adm.

;

- „

uczestniczenie

” w postępowaniu adm.;

zaskarżanie decyzji adm. do sądu adm.

;

3) uprawnienia te RPO wykonuje

na prawach

przysługujących prokuratorowi

, z dwoma

różnicami:

- zakresem właściwości RPO (tylko sprawy dot.

wolności i praw człowieka i obywatela),

- zasadą subsydiarności (uprzednie wykorzystanie

wszelkich dostępnych środków ochrony prawnej)

Pozostali uczestnicy

postępowania

administracyjnego

Wyróżnić można trzy kategorie uczestników:

1) osoby zainteresowane

(faktyczne

zainteresowanie sprawą; brak interesu

prawnego). OP nie uregulowała w sposób ogólny

ich pozycji; sporadycznie mówi o

„zainteresowanym” – art. 162;

2) osoby uczestniczące w określonych czynnościach

procesowych ze względu na swoje właściwości

(np. świadek, biegły);

3) podmioty uczestniczące w określonych

czynnościach procesowych ze względu na swoje

zadania

ustawowe

(organ egzekucyjny – art. 215

§ 2 OP);

Czynności techniczno –

procesowe w postępowaniu

podatkowym

Podstawowe kategorie czynności techniczno –

procesowych:

1) dokonywanie doręczeń

(art. 144-154c);

2) dokonywanie wezwań

(art. 155-160);

3) sporządzanie

protokołów i adnotacji

(art.

172-177);

4) udostępnianie akt sprawy

(art. 178-179);

Techniczny wymiar ma także kwestia

obliczania terminów w postępowaniu adm.

(art. 12)

Pojęcie doręczenia i zasada

doręczeń

1) pojęcie doręczenia

: wyraźna, władcza,

obligatoryjna, formalna i nieodwołalna
czynność procesowa techniczna organu,
za pomocą której przekazuje się
(udostępnia) pisma adresatowi, w sposób
przewidziany prawem, z którą prawo
wiąże skutki prawne;

2) zasada doręczeń

: zasada oficjalności

doręczeń – organ z urzędu dokonuje
doręczeń – art. 144 OP;

Przedmiot doręczeń i podmioty

doręczające

1) przedmiot doręczeń

: „pismo” –

szerokie rozumienie

2) podmioty doręczające (doręczyciele)

poczta, pracownicy organu, osoby

uprawnione na podstawie odrębnych

przepisów; sołtys, konsul, władza

Państwa Członkowskiego UE właściwa

w sprawach podatkowych; kolejność

ich wskazania nie ma znaczenia

prawnego;

Miejsce doręczenia

Zależne od charakteru adresata:

a) osoba fizyczna (art. 148)

podstawowe miejsca

: mieszkanie

adresata lub miejsce jego pracy (także osobie

upoważnionej);

dodatkowe miejsce

: lokal organu podatkowego;

subsydiarne miejsce

: każde miejsce,

gdzie się adresata zastanie

b) jednostka organizacyjna (art. 151)

- lokal jej siedziby

Sposoby doręczeń osobom

fizycznym

1. doręczenie

właściwe,

czyli do rąk własnych

adresata;

2. doręczenie

zastępcze

(art. 149),

czyli

do rąk dorosłego domownika, sąsiada, dozorcy;

3. doręczenie

subsydiarne

(art. 150),

czyli złożenie pisma na poczcie lub w urzędzie
miasta; dwukrotne awizo;

4. doręczenie

konkludentne

(art. 153),

czyli wyraźna odmowa przyjęcia pisma przez
adresata;

Sposoby doręczeń jednostkom

organizacyjnym

1. doręczenie

właściwe

(art. 151),

czyli

doręczenie w lokalu siedziby do rąk osób uprawnionych
do odbioru pism;

2. doręczenie

subsydiarne

(art. 150),

3. doręczenie

konkludentne

(art. 153);

czyli odmowa przyjęcia przez osobę uprawnioną w lokalu
siedziby;

Pojęcie wezwania i zasada

wezwań

1) pojęcie wezwania

: czynność

techniczno – procesowa organu,
nakładająca na określoną osobę
obowiązek określonego zachowania
się, np. złożenia zeznań;

2) wezwanie jako czynność oparte nie

jest w OP oparta – inaczej niż w
k.p.a. - na

zasadzie nieuciążliwości

wezwania

(art. 50 § 2 K.p.a.);

Podmiot i przedmiot

wezwania

1) podmiot

wezwanie może odnosić się

każdego podmiotu postępowania

(strony,

uczestnika postępowania),

nie tylko osoby

fizycznej, ale także prawnej

(ta ostatnia

jest reprezentowana przez organy, a

konkretnie działają osoby fizyczne);

2) przedmiot wezwania

obowiązek

określonego zachowania się wezwanego

obejmujący:

a) udział w podejmowanych czynnościach;
b) złożenie wyjaśnień;
c) złożenie zeznań;

Treść i forma wezwania

treść wezwania

określa przepis art. 159;

tylko

wezwanie prawidłowe co do treści wywołuje

skutki prawne

(sporny pozostaje problem postaci

wadliwości wezwania, któremu i tak należy sprostać);

forma wezwania

– zasadniczo pisemna;

wezwanie pilne

(art. 160) – wyjątek od formy

pisemnej, dopuszczalny

w sprawach

uzasadnionych ważnym interesem adresata lub

gdy wymaga tego stan sprawy

; możliwe wówczas

wezwanie

telegraficzne, telefoniczne lub przy

użyciu innych środków łączności

(np. sms);

skuteczne w braku wątpliwości

, że dotarło do

adresata we właściwej treści i terminie;

Sporządzanie protokołów

i adnotacji

1) protokoły

adnotacje

(inaczej: notatki

służbowe, urzędowe, zapiski) to

podstawowe

formy utrwalania czynności procesowych;

2) rozróżnienie

protokołu od adnotacji:

protokół

sporządza się z każdej czynności

postępowania

mającej istotne znaczenie dla

sprawy

, chyba że utrwalono ją na piśmie

inaczej; OP wskazuje przypadki

obligatoryjności protokołu

(art. 172 § 2)

adnotację

sporządza się z czynności, które

nie wymagają protokołu

, a które

mają

znaczenie dla sprawy lub toku postępowania

;

Wymogi protokołu

protokół to

dokument publiczny

;

cechy dobrego protokołu

: ścisłość

(zwięzłość), prawdziwość, wierność,

staranność co do formy;

protokół musi spełniać

wymagania

formalne

(kto, kiedy, gdzie, i jakich

czynności dokonał, kto i w jakim

charakterze był przy tym obecny) i

materialne

(co i w jaki sposób w wyniku

tych czynności ustalono i jaki uwagi

zgłosiły osoby obecne) – art. 173 § 1;

Kontrola protokołu

1) wykonują ją osoby obecne, biorące

udział w czynności, którym

protokół

należy odczytać

a osoby te

powinny

go podpisać

; mogą odmówić, co

należy omówić w protokole;

2) w przypadku skreśleń i poprawek w

protokole (

rektyfikacja protokołu

) –

powinny one być stwierdzone przed

jego podpisaniem;

Udostępnianie akt sprawy -

zasada

1) art. 51 ust. 3 Konstytucji:

każdy ma prawo

dostępu do dotyczących go dokumentów

i zbiorów danych;
ograniczenie wymaga formy
ustawy;

2) udostępnienie akt to przejaw

jawności

wewnętrznej postępowania

, czyli jawności

dla stron i podmiotów na prawach strony
(w zakresie samych akt może to
sporadycznie dotyczyć biegłych);

Postacie uprawnień strony

w zakresie

udostępniania akt

Stronie przysługują cztery postacie

uprawnień:

1) przeglądanie akt sprawy;
2) sporządzanie notatek i odpisów z akt

sprawy; (wydaje się, że także za pomocą
kserokopiarki);

3) żądanie uwierzytelnienia sporządzonych

uprzednio notatek i odpisów z akt sprawy;

4) żądanie wydania z akt sprawy

uwierzytelnionych odpisów;

Przedmiot i miejsce

udostępnienia akt sprawy

przedmiot

: to akta zgromadzone w całym,

dotychczasowym postępowaniu w danej
sprawie podatkowej, czyli

akta konkretnej

sprawy podatkowej

; udostępnieniem objęta

jest

całość akt

– nie można ich dzielić na

dostępne dla strony i niedostępne;

miejsce udostępnienia

: zasadniczo

siedziba

organu

(czasami organu udzielającego

pomocy prawnej);

nie jest dopuszczalna

praktyka „wypożyczania akt” na zewnątrz

;

Ograniczenie wglądu do akt

1) Dwa przypadki ograniczeń praw strony w

zakresie dostępu do akt:

a) w odniesieniu do

akt objętych tajemnicą

państwową

(to informacja niejawna określona w ustawie

z 22.01.1999 r. o ochronie informacji niejawnej, której

nieuprawnione ujawnienie może spowodować istotne

zagrożenie dla podstawowych interesów RP);

b) w odniesieniu do

innych akt, które organ

wyłączy ze względu na ważny interes

publiczny

(pojęcie ocenne);

2) ograniczenie któregokolwiek z uprawnień

wymaga wydania postanowienia

, na które

służy zażalenie;

Pojęcie i rodzaje terminów w

OP.

1) dwa

podstawowe znaczenia terminu

: a)

jako

oznaczenie pewnego okresu czasu

(liczba dni, miesięcy), w którym dokonuje
się czynności procesowej; b) jako

oznaczenie daty pewnej czynności

;

2) podstawowa klasyfikacja terminów

terminy materialne i procesowe,

zawite

i instrukcyjne,

terminy bezwzględnie i

względnie oznaczone (np. bez zbędnej
zwłoki);

Zasady obliczania terminów

określonych w:

1) w dniach

zasada dni pełnych

– nie uwzględnia się

dnia, w którym nastąpiło zdarzenie, od którego

termin rozpoczyna bieg, np. dnia doręczenia pisma;

2) w tygodniach

– kończą się

z upływem dnia w

ostatnim tygodniu, który nazwą odpowiada

początkowemu dniowi terminu

;

3) w miesiącach

latach

(brak regulacji w k.p.a.) –

kończą się

z upływem tego dnia w ostatnim

miesiącu, który odpowiada początkowemu dniowi

terminu

, w braku takiego dnia – w ostatnim dniu

tego miesiąca;

4) gdy

koniec terminu

przypada na

dzień ustawowo

wolny od pracy

– ostatni dzień terminu to najbliższy

następny dzień powszedni

Sobota nie jest

świetle k.p.a

dniem ustawowo wolnym od pracy

Instytucja przywrócenia

terminu – art. 58-59

instytucja o charakterze wyjątkowym

;

przesłanki

przywrócenia terminu:

brak winy w uchybieniu terminu

(każde niedbalstwo

czy lekkomyślność eliminuje ten wymóg);

uprawdopodobnienie braku winy

;

złożenie prośby o przywrócenie terminu

w nieprzekraczalnym terminie 7 dni od ustania

przyczyny uchybienia;

dopełnienie czynności

, dla której uchybiono terminu;

3) forma

rozstrzygnięcia:

postanowienie

; na negatywne

służy zażalenie albo skarga do sądu administracyjnego;

4) właściwość organu

: organ właściwy w sprawie, a w

odniesieniu do odwołania i zażalenia – organ

odwoławczy;

Tryby wszczęcia postępowania

administracyjnego (art. 61

1 i

dwa tryby wszczęcia postępowania adm.:

wszczęcie z urzędu

(zasada oficjalności);

wszczęcie na żądanie strony

(zasada

skargowości);

2) kodeks przewiduje także

szczególny przypadek

wszczęcia postępowania z urzędu

(art. 61 § 2);

3) w braku regulacji określającej tryb wszczęcia

postępowania – ustalamy przedmiot

postępowania:

- w zakresie

obowiązku

–

wszczęcie z urzędu

;

- w zakresie

uprawnienia

–

na żądanie strony

;

Forma wszczęcia postępowania

administracyjnego

1) zależy od trybu wszczęcia postępowania adm.:
a) dla wszczynanego

z urzędu

–

zawiadomienie

o wszczęciu

(art. 61 § 4),

wyjątkowo

postanowienie

(art. 31 § 2; art. 149 § 1);

b) dla wszczynanego

na żądanie strony

– brak formy

– wszczęcie następuje

w wyniku złożenia podania

, o

ile spełnione są

następujące warunki

- dotyczy sprawy indywidualnej załatwianej decyzją;
- organ jest w sprawie właściwy;
- podanie nie zawiera braków formalnych;
2) kodeks - co do zasady -

nie zna instytucji odmowy

wszczęcia postępowania administracyjnego

;

Data wszczęcia postępowania

administracyjnego

1) dla postępowania wszczynanego

na żądanie

strony

–

dzień doręczenia żądania organowi

administracji publicznej

(art. 61 § 3);

2) dla postępowania

wszczynanego z urzędu

–

brak regulacji kodeksowej – nauka i
judykatura przyjmują, że jest to

dzień

zawiadomienia o pierwszej czynności w
sprawie

, czyli co do zasady –

dzień

doręczenia zawiadomienia o
wszczęciu postępowania z urzędu

;

Pojęcie podania – art. 63

1) podanie:

to wszelkiego rodzaju

oświadczenia stron i innych

uczestników postępowania

skierowane do organu; przyjmujemy

szerokie rozumienie;

2) postacie podań

żądania

(w tym

wnioski, prośby, wystąpienia,

cofnięcie odwołania),

wyjaśnienia

(także zgody, zawiadomienia, pogląd

w sprawie),

odwołania, zażalenia

;

Wymagania formalne co do

formy podania – art. 61

1) obowiązuje

zasada ograniczonego

formalizmu

: podanie można wnieść

za pomocą szerokiego katalogu form,

ale jest to katalog zamknięty;

2) postacie form

: pisemna,

telegraficzna, za pomocą dalekopisu,

telefaksu, poczty elektronicznej,

formularza umieszczonego na stronie

internetowej organu, ustna (do

protokołu);

Wymogi formalne co do treści

podania – art. 63

2 i 3

minimalne wymogi

co do treści podania:

wskazanie osoby, od której pochodzi

;

jej adres

;

żądanie

;

podpis

(własnoręczny lub bezpieczny

elektroniczny);
2) przepisy szczególne mogą ustalać

dodatkowe

wymagania

(np. wskazanie numeru w

rejestrze przedsiębiorców lub w ewidencji

działalności gospodarczej);

Skutki braków co do treści

podania

Trzy odrębne sytuacje

/ skutki:

1) brak wskazania osoby

, od której podanie

pochodzi –

nieistnienie podania

;

2) brak wskazania adresu

– po bezskuteczności

ustalenia tego adresu na podstawie

posiadanych danych –

pozostawienie podania

bez rozpoznania

(adnotacja na podaniu);

3) brak żądania lub jego jednoznaczności oraz

brak podpisu

– wezwanie do usunięcia braków

w terminie 7 dni z rygorem –

pozostawienie

podania bez rozpoznania

(zawiadomienie o

pozostawieniu podania bez rozpoznania);

Skutki wniesienia podania do

organu niewłaściwego – art. 65

1) organ niewłaściwy, po stwierdzeniu

swojej niewłaściwości, niezwłocznie

przekazuje podanie organowi

właściwemu

;

2) forma przekazania

postanowienie

, na

które

przysługuje zażalenie

;

3) wniesienie podania do organu

niewłaściwego przed upływem

terminu wywołuje

skutek zachowania

terminu

;

Zawiadomienie o konieczności

wniesienia odrębnego podania i zwrot

podania – art. 66

1) gdy

podanie dotyczy kilku spraw

załatwianych przez różne organy,

organ

pozostawia sprawy w zakresie swojej

właściwości, a co do pozostałych

zawiadamia w formie postanowienia

(służy

zażalenie)

o powinności wniesienia

odrębnych podań

;

2) zwrot podania

(forma postanowienia, na

które służy zażalenie) – dwa przypadki:

- organu właściwego

nie można ustalić

podstawie danych podania;

- w sprawie właściwy jest

sąd powszechny

;

Pojęcie i klasyfikacja środków

dowodowych w k.p.a.

środek dowodowy

- brak legalnej definicji –

każde

źródło prawdziwej informacji umożliwiającej

dowodzenie

;

klasyfikacja środków dowodowych

bezpośrednie

(możliwe bezpośrednie

spostrzeganie i stwierdzanie prawdziwości faktu, np.

oględziny) i

pośrednie

(np. zeznania świadków, opinie

biegłych);

rzeczowe

(oględziny cech zewnętrznych)

osobowe

(zeznania świadków);

podstawowe

posiłkowe

(dopuszczalne po spełnieniu

określonych warunków, np. przesłuchanie strony);

nazwane

nienazwane

;

Cechy dopuszczalnego środka

dowodowego

Dwie podstawowe wartości środka

dowodowego

dowodowego:

1) celowość

, inaczej

przydatność

– „może”

przyczynić się do wyjaśniania sprawy;

2) legalność

– nie może być sprzeczny

z prawem; problem dotyczy

zwłaszcza zakazów dowodowych, np.

dowodu z zeznań duchownego

co do faktów objętych tajemnicą

spowiedzi;

Środki dowodowe

nienazwane

1) Mieszczą się w pojęciu „wszystko

wszystko

” (art. 75 § 1),

nie są

natomiast

szczegółowo uregulowane

;

2) Powstają w wyniku rozwoju nauki i techniki

rozwoju nauki i techniki

, są

środkami nowymi;

Przykłady środków dowodowych nienazwanych

- z opinii instytutu naukowo - badawczego,
- z telewizji,
- ze zdjęcia, utrwalonego obrazu lub dźwięku,
- z planu, mapy, rysunku,
- z dokumentu elektronicznego;

Środki dowodowe nazwane

1) Kodeks szerzej reguluje zasady ich

dopuszczalności i sposób przeprowadzania;

2) Do katalogu tych środków

katalogu tych środków

należą;

- dowód z dokumentu

z dokumentu;

- dowód z zeznań świadka

z zeznań świadka;

- dowód z opinii biegłego

z opinii biegłego;

- dowód z wyniku oględzin

z wyniku oględzin;

- dowód z przesłuchania strony

z przesłuchania strony

postępowania

postępowania;

Dowód z dokumentu

- art. 76

Pojęcie dokumentu

: akt pisemny, stanowiący

wyrażenie określonych myśli lub wiadomości,

bez względu na podłoże utrwalenia;

Klasyfikacja dokumentów

a) urzędowy

urzędowy

, czyli taki który:

sporządzony został przez powołany do tego

organ państwowy lub inny podmiot

administrujący;

sporządzono go w zakresie działania organu;

zachowano formę przewidzianą w przepisach

prawa;

b) prywatny

prywatny

– taki, który nie jest urzędowym;

Moc dowodowa dokumentu

1) Dokument urzędowy

Dokument urzędowy

- korzysta z dwóch domniemań:

domniemania prawdziwości

– domniemanie

pochodzenia dokumentu od organu, który go

wystawił;

domniemania

zgodności z prawem oświadczenia

organu, od którego dokument pochodzi

;

2) Dokument prywatny

Dokument prywatny

– korzysta z domniemania

domniemania

wystawcy dokumentu

– można przyjąć, że ten kto

podpisał dokument złożył oświadczenie w nim

zawarte;

3) Dopuszczalny jest

Dopuszczalny jest

przeciwdowód

przeciwko

domniemaniom związanym z dokumentami, także

urzędowymi (z wyjątkiem dokumentów -

rozstrzygnięć);

Dowód z zeznań świadka

– art. 82 i 83

Pojęcie świadka

– osoba fizyczna powołana

przez organ procesowy do udziału w
postępowaniu w tym charakterze;

2) Osoba musi posiadać zdolność do

zdolność do

występowania w charakterze świadka

– jej brak może wynikać z przyczyn

z przyczyn

faktycznych

(np. niezdolność do spostrzegania

lub komunikowania spostrzeżeń) lub prawnych

lub prawnych

(obowiązek zachowania tajemnicy państwowej
i służbowej albo tajemnicy spowiedzi) – art. 82;

Dowód z zeznań świadka –

cd.

3) Kodeks formułuje zasadę obowiązku złożenia

zasadę obowiązku złożenia

zeznań w charakterze świadka

;

4) Wyjątki od

Wyjątki od

powyższej zasady

zasady

a) prawo odmowy zeznań

prawo odmowy zeznań

– przysługuje

małżonkowi strony, wstępnym, zstępnym,

rodzeństwu, powinowatym I-stopnia, pozostających

w stosunku przysposobienia, opieki lub kurateli;

b) prawo odmowy odpowiedzi na pytania

prawo odmowy odpowiedzi na pytania

– gdy zachodzi możliwość narażenia

świadka lub bliskich na odpowiedzialność karną,

hańbę, bezpośrednią szkodę majątkową,

naruszenie tajemnicy zawodowej;

Dowód z opinii biegłego – art.

Pojęcie biegłego

: osoba fizyczna powołana do

udziału w postępowaniu

w celu wydania opinii

w danej sprawie (

w części dotyczącej

stanu faktycznego

) ze względu na jej wiedzę

fachową w tej dziedzinie;

Przesłanka powołania biegłego

„wymagane są

wiadomości specjalne”

– czyli przekraczające

zakres wiadomości i doświadczenia życiowego

osób ogólnie wykształconych; wiadomości z

zakresu techniki, nauki, sztuki itp.

Kodeks nie formułuje obowiązku powołania

nie formułuje obowiązku powołania

biegłego profesjonalnego

– może on wynikać z

przepisów szczególnych;

Dowód z oględzin – art. 85

Pojęcie oględzin

– bezpośrednie zbadanie

określonego przedmiotu przez organ

procesowy

za pomocą określonego zmysłu

(wzroku, słuchu, węchu, dotyku, smaku);

Przesłanka dopuszczalności

„w razie

potrzeby”

– ocenia ją organ procesowy;

Przedmiot oględzin

: nieruchomości, rzeczy

ruchome (np. samochód), człowiek;

Przedmiot oględzin wpływa na

miejsce

ich przeprowadzenia

;

Oględziny

mogą być połączone z

wykonaniem

eksperymentu dowodowego;

Dowód z przesłuchania strony

postępowania

– art. 86

1) Jest środkiem posiłkowym, subsydiarnym

środkiem posiłkowym, subsydiarnym

;

2) Jego dopuszczalność

dopuszczalność

jest uzależniona od

wystąpienia jednej z dwóch przesłanek

wyczerpanie środków dowodowych

i istnienie niewyjaśnionych faktów

istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy;

brak w ogóle środków dowodowych

i istnienie niewyjaśnionych faktów

istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy;

3) Tryb przesłuchania

Tryb przesłuchania

– taki jak świadków,

z wyłączeniem stosowania środków

przymusu;

Formy postępowania

wyjaśniającego

1) Postępowanie wyjaśniające toczy

toczy

się w jednej z dwóch form

postępowanie gabinetowe

;

rozprawa administracyjna

;

2) Przesłanki obligatoryjne rozprawy

Przesłanki obligatoryjne rozprawy

wskazuje art. 89 k.p.a. – w tych

przypadkach rozprawa jest formą

konieczną; w pozostałych stosuje

się formę gabinetową (kameralną);

Przerwanie toku postępowania

administracyjnego

1) Wyodrębnić można dwie podstawowe

dwie podstawowe

postacie przerw

postępowania

administracyjnego:

zawieszenie postępowania

;

umorzenie postępowania

;

Zawieszenie postępowania

to przerwa

czasowa, spowodowana przeszkodą

usuwalną, stosowana w celu zapobieżenia

prowadzenia wadliwego postępowania;

Umorzenie postępowania

to trwałe zerwanie

stosunku procesowego ze względu na

wystąpienie nieusuwalnej przeszkody;

Podstawy zawieszenia

postępowania

administracyjnego

Klasyfikacja podstaw

niezależne od woli strony

Art. 97

zależne od woli strony

Art. 98

podmiotowe

1) śmierć strony;

2) śmierć przedstawiciela

ustawowego strony;

3) utrata przez stronę lub jej

przedstawiciela ustawowego

zdolności do czynności

prawnych;

przedmiotowa

Wyłonienie się

zagadnienia

wstępnego

(art. 97 § 1

pkt 4)

Dopuszczalne, gdy:

1) postępowanie

wszczęto na żądanie

strony;

2) o zawieszenie wystąpi

strona żądająca wszczęcia;

3) nie sprzeciwiają się inne

strony;

4) nie zagraża to interesowi

społecznemu;

Forma rozstrzygnięcia w

sprawie zawieszenia

postępowania

„

Sprawę” zawieszenia

postępowania

organ rozstrzyga w formie postanowienia

w formie postanowienia

;

„

Sprawa” zawieszenia

to:

a) zawieszenie postępowania

zawieszenie postępowania

;

b) odmowa zawieszenia postępowania

odmowa zawieszenia postępowania

;

c) podjęcie zawieszonego postępowania

podjęcie zawieszonego postępowania

;

c) odmowa podjęcia zawieszonego

odmowa podjęcia zawieszonego

postępowania

;

3) Na postanowienie w każdej z tych

Na postanowienie w każdej z tych

„spraw”

służy zażalenie

zażalenie

;

Skutki zawieszenia

postępowania

1) Skutki zawieszenia to skutki ogólne i szczególne

to skutki ogólne i szczególne

;

Skutki ogólne

wstrzymanie dalszego biegu postępowania

;

wstrzymanie biegu terminów przewidzianych

w k.p.a.

3) Skutki szczególne

Skutki szczególne

podjęcie działań w celu usunięcia przeszkody do

dalszego prowadzenia postępowania;

niedopuszczalność podejmowania innych

czynności procesowych;

Podjęcie zawieszonego

postępowania

1) Zawieszone postępowanie wymaga

podjęcia

– wynika to z czasowego

charakteru przerwy; brak podjęcia prowadzi

do wadliwości postępowania;

Przesłanka podjęcia

postępowania

zawieszonego obligatoryjnie

: ustąpienie

ustąpienie

przyczyn uzasadniających zawieszenie

;

Przesłanka podjęcia

postępowania

zawieszonego fakultatywnie

: wniosek

wniosek

którejkolwiek ze stron, złożony w terminie

do 3 lat od daty zawieszenia

;

po tym terminie umorzenie

postępowania;

Podstawy umorzenia

postępowania

Klasyfikacja podstaw

ogólne

szczególne

obligatoryjna

Art. 105 § 1

bezprzedmiotowość

postępowania

1) podmiotowa lub

przedmiotowa;

2) uprzednia

lub wtórna;

3) faktyczna

lub prawna

fakultatywna

Art. 105 § 2

wniosek strony,

która żądała

wszczęcia

postępowania;

brak sprzeciwu

innych stron;

brak sprzeczności

z interesem

społecznym

1) umorzenie postępowania

wszczętego z urzędu

w sprawie, w której przepis

prawa wymaga wniosku

strony (art. 61

art. 61

);

2) umorzenie

zawieszonego fakultatywnie

postępowania (art. 98

art. 98

)

3) umorzenia w toku

postępowania odwoławczego

(art. 138

art. 138

1 pkt 2

in fine

i pkt 3

)

Forma rozstrzygnięcia w

sprawie umorzenia

postępowania

Umorzenie postępowania

wymaga

wydania decyzji administracyjnej

; jest to

postać decyzji niemerytorycznej;

od decyzji I-instancji przysługuje

przysługuje

odwołanie

, a od decyzji ostatecznej

– skarga do sądu administracyjnego

skarga do sądu administracyjnego

;

2) Odmowa fakultatywnego umorzenia

postępowania

– wymaga formy

formy

postanowienia

, na które nie służy

nie służy

zażalenie

;

Rodzaje rozstrzygnięć w

postępowaniu

administracyjnym

Wszczęte postępowanie

administracyjne

wymaga zakończenia

, co następuje

poprzez wydanie rozstrzygnięcia;

Kodeks przewiduje

dwie postacie

rozstrzygnięć

rozstrzygnięć: decyzję

decyzję

(ewentualnie

zatwierdzona ugoda

– art. 121)

i postanowienie administracyjne

postanowienie administracyjne

;

Co do zasady: decyzja jest

decyzja jest

rozstrzygnięciem merytorycznym

(co do

istoty sprawy), a

postanowienie niemerytorycznym

;

Pojęcie i klasyfikacja decyzji

administracyjnych

Decyzja jest kwalifikowaną postacią aktu

kwalifikowaną postacią aktu

administracyjnego

;

Strona postępowania ma prawo do decyzji

prawo do decyzji

merytorycznej

; decyzja niemerytoryczna

(np. o umorzeniu postępowania)

jest wyjątkiem od zasady;

Inne przykłady klasyfikacji decyzji

przykłady klasyfikacji decyzji

konstytutywne i deklaratoryjne

częściowe i całkowite

pozytywne i negatywne

rzeczowe i osobowe

Współdziałanie organów przy

wydawaniu decyzji – art. 106

1) Stosowane jest tylko wówczas, gdy wymaga tego

wymaga tego

szczególny przepis prawa powszechnie

obowiązującego

;

2) Może mieć postać współdziałania wiążącego

współdziałania wiążącego

gdy stanowisko organu współdziałającego wiąże

organ załatwiający sprawę (formuły: „za zgodą”,

„po uzgodnieniu”, „w porozumieniu”) lub

niewiążącego

(„po zasięgnięciu opinii”,

„po porozumieniu”, „po konsultacjach”);

3) Organ współdziałający prowadzi własne

własne

„szczególne” postępowanie

, jeśli jest to potrzebne

– także wyjaśniające

także wyjaśniające

, i wydaje w tym zakresie

postanowienie

, na które przysługuje zażalenie

przysługuje zażalenie

;

Struktura decyzji

administracyjnej

art. 107 i 108 k.p.a.

wymogi konstytutywne:

Oznaczenie organu adm. publ.

data wydania

oznaczenie strony lub stron

powołanie podstawy prawnej decyzji

rozstrzygnięcie

rygor natychmiastowej wykonalności, jeżeli jest stosowany

uzasadnienie faktyczne i prawne

klauzula odwoławcza

podpis

(imię, nazwisko, stanowisko służb.)

Struktura decyzji – cd.

Każde „pismo”, „pouczenie”, „zawiadomienie”

zawierające cztery elementy konstytutywne

cztery elementy konstytutywne

decyzji

, zastosowane w sprawie podlegającej

rozstrzygnięciu decyzją – jest decyzją

jest decyzją

, np.

[„w odpowiedzi na wniosek uprzejmie

uprzejmie

informuję

/ z przykrością zawiadamiam

z przykrością zawiadamiam

, że brak

brak

jest podstaw do jego pozytywnego

załatwienia

”];

2) Brak któregokolwiek z elementów

elementów

konstytutywnych

decyzji powoduje nieistnienie

nieistnienie

decyzji administracyjnej w sensie prawnym

;

Struktura decyzji – cd.

Oznaczenie organu

to wskazanie organu

wskazanie organu

nie zaś urzędu

jako aparatu pomocniczego;

Data wydania decyzji

– określa stan prawny

i faktyczny, w którym podjęto rozstrzygnięcie;

Oznaczenie strony

– wskazanie osoby lub jednostki

posiadającej zdolność administracyjnoprawną

(nie może to być osoba zmarła czy - co do zasady -

spółka cywilna);

Rozstrzygnięcie

(sentencja) – precyzyjne wskazanie

przyznawanego uprawnienia

uprawnienia

bądź nakładanego

obowiązku

(ich rozmiarów, ewentualnych ograniczeń

w postaci terminów czy warunków);

Uzasadnienie decyzji

administracyjnej – art. 107

Element obligatoryjny

, poza przypadkami, gdy

kodeks lub przepis szczególny pozwala odstąpić

od uzasadnienia (np. w odniesieniu do

decyzji pozytywnej);

Musi zawierać część

część

a) faktyczną

faktyczną

, tj. wskazanie:

- ustalonego stanu faktycznego

ustalonego stanu faktycznego

- wykorzystanych dowodów

wykorzystanych dowodów

- przyczyn odmowy niektórym dowodom

przyczyn odmowy niektórym dowodom

wiarygodności i mocy dowodowej

;

b) prawną

prawną

- przytoczenie przepisów prawnych,

przytoczenie przepisów prawnych,

- wyjaśnienie podstawy prawnej;

wyjaśnienie podstawy prawnej;

Rygor natychmiastowej

wykonalności – art. 108

Jest instytucją wyjątkową

instytucją wyjątkową

–

niedopuszczalność stosowania wykładni

rozszerzającej;

Może być nadany tylko decyzji nieostatecznej

tylko decyzji nieostatecznej

– z decyzją ostateczną wiąże się cecha

wykonalności;

Cztery kodeksowe przesłanki nadania rygoru

podkreślające stan wyższej konieczności;

Dwa tryby nadania rygoru

w samej

decyzji

jako jej element składowy

jej element składowy

(po

rozstrzygnięciu);

w formie postanowienia

formie postanowienia

–

po doręczeniu już decyzji – jest to wówczas

akt zaskarżalny

;

Rektyfikacja decyzji

administracyjnej

Rektyfikacja

– inaczej wyprostowanie,

oczyszczenie – to tryby usuwania wad

tryby usuwania wad

nieistotnych decyzji administracyjnej

;

Tryby rektyfikacyjne nie mogą prowadzić do

nie mogą prowadzić do

zmiany merytorycznego rozstrzygnięcia

sprawy

;

Trzy kodeksowe tryby rektyfikacyjne

uzupełnienie decyzji

sprostowanie decyzji

wyjaśnienie wątpliwości co do treści

decyzji

;

Uzupełnienie decyzji

administracyjnej

– art. 111

Jest to wyłącznie tryb wnioskowy

wyłącznie tryb wnioskowy

(konieczne żądanie strony), ograniczony

ograniczony

terminem

(14 dni od doręczenia decyzji);

Przedmiot uzupełnienia

: tylko dwa

składniki:

część rozstrzygnięcia

klauzula odwoławcza

;

Forma uzupełnienia

dla części

rozstrzygnięcia – decyzja częściowa

decyzja częściowa

;

dla klauzuli odwoławczej –

postanowienie

, na które nie służy

zażalenie;

Sprostowanie decyzji

– art. 113

1 i 3

Tryb

Tryb zarówno

wnioskowy

wnioskowy, jak

i z urzędu

i z urzędu;

Nie jest ograniczony terminem

Nie jest ograniczony terminem;

Przedmiot sprostowania

Przedmiot sprostowania:

błędy pisarskie

(oczywiście niewłaściwe użycie wyrazu,

niezamierzone opuszczenie wyrazu, mylna

pisownia),

błędy rachunkowe

błędy rachunkowe (błąd w

działaniach matematycznych),

inne

oczywiste omyłki

oczywiste omyłki (np. w dacie decyzji);

Forma sprostowania lub odmowy

Forma sprostowania lub odmowy:

postanowienie, na które służy zażalenie

postanowienie, na które służy zażalenie;

Tryb

zarówno wnioskowy

wnioskowy

, jak i z urzędu

i z urzędu

;

Nie jest ograniczony terminem

;

Przedmiot sprostowania

: a)

błędy pisarskie

(oczywiście niewłaściwe użycie wyrazu,

niezamierzone opuszczenie wyrazu, mylna

pisownia), b)

błędy rachunkowe

(błąd w

działaniach matematycznych), c)

inne

oczywiste omyłki

(np. w dacie decyzji);

Forma sprostowania lub odmowy

postanowienie, na które służy zażalenie

;

Wyjaśnienie wątpliwości co do

treści decyzji – art. 113

2 i 3

Tryb

wyłącznie

wnioskowy

: z żądaniem

mogą wystąpić:

strona postępowania

organ egzekucyjny

;

2) Nie jest ograniczony terminem

;

3) Przedmiot wyjaśnienia

: wątpliwości co do

wątpliwości co do

treści decyzji

, czyli co do rozstrzygnięcia

co do rozstrzygnięcia

(sentencji), nie zaś uzasadnienia;

4) Forma wyjaśnienia i odmowy

postanowienie, na które służy zażalenie

;

Postanowienia

administracyjne

Co do zasady, to akty procesowe

to akty procesowe

(nie

rozstrzygają o istocie sprawy), chyba że k.p.a.

stanowi inaczej (np. 106 § 5, art. 119 § 1);

Mogą być skierowane do szerokiego kręgu

szerokiego kręgu

adresatów

: strony, podmiotów na prawach

strony, innych uczestników;

Struktura podobna do decyzji

; uzasadnienie jest

konieczne tylko wówczas, gdy postanowienie jest

zaskarżalne;

Podlegają doręczeniu, gdy są zaskarżalne

doręczeniu, gdy są zaskarżalne

lub

wymaga tego istota postanowienia

;

Stosuje się

do nich odpowiednio określone

odpowiednio określone

przepisy dotyczące decyzji oraz trybów

nadzwyczajnych

;

Administracyjny system

weryfikacji rozstrzygnięć

Obejmuje trzy grupy instytucji procesowych:

środki prawne

– instrumenty umożliwiające

legitymowanym podmiotom żądać weryfikacji

rozstrzygnięcia w celu doprowadzenia

w celu doprowadzenia

bezpośrednio do jego kasacji lub reformacji

;

oparte na zasadzie skargowości

;

środki nadzoru

– oparte na zasadzie oficjalności

na zasadzie oficjalności

(działanie organu nadzoru z urzędu) i zmierzające

do wyeliminowania rozstrzygnięcia z obrotu

wyeliminowania rozstrzygnięcia z obrotu

prawnego

;

odwołalność

– prawna możliwość kasacji lub

reformacji rozstrzygnięcia z urzędu przez organ,

przez organ,

który go wydał

;

Klasyfikacja środków

prawnych

zwyczajne

(od rozstrzygnięć nieostatecznych,

np. odwołanie, zażalenie) i nadzwyczajne

nadzwyczajne

(od rozstrzygnięć ostatecznych (np. żądanie

wznowienia postępowania);

bezwzględnie dewolutywne

(zawsze przenoszące

sprawę do wyższej instancji), względnie

względnie

dewolutywne

(przesuwające, jeżeli nie zostaną

uwzględnione przez organ I instancji),

i niedewolutwne

niedewolutwne

;

bezwzględnie suspensywne

(z mocy prawa

wstrzymują wykonanie rozstrzygnięcia, np.

odwołanie) i względnie suspensywne

względnie suspensywne

(możliwość

wstrzymania przysługuje organowi, np. zażalenie);

Przedmiot odwołania

1) Jest nim decyzja administracyjna

decyzja administracyjna

nieostateczna

; nie ma znaczenia

nie ma znaczenia

charakter prawny decyzji oraz treść

decyzji

(można wnieść odwołanie od

decyzji pozytywnej;

2) Przedmiotem zaskarżenia jest

decyzja administracyjna, czyli

można kwestionować zarówno

rozstrzygnięcie, jak i uzasadnienie

;

Legitymacja odwoławcza

1) Postępowanie odwoławcze jest oparte

na zasadzie skargowości

zasadzie skargowości

;

2) Prawo wniesienia odwołania

przysługuje stronie postępowania

stronie postępowania

(koncepcja subiektywna) oraz

podmiotom na prawach strony

prokuratorowi, RPO i

organizacji społecznej, o ile podmioty

o ile podmioty

te brały udział w postępowaniu

I-instancyjnym

;

Wymogi odwołania

Forma

: jest podaniem

podaniem

w rozumieniu k.p.a.;

nie wymaga zachowania

szczególnej formy

; nie wymaga

nie wymaga

uzasadnienia

– wystarczy wykazanie

niezadowolenia;

Termin do wniesienia

: 14 dni od dnia

14 dni od dnia

doręczenia lub ogłoszenia decyzji

;

Tryb wniesienia

: zawsze pośredni

zawsze pośredni

– za

pośrednictwem organu, który wydał decyzję;

Przepisy szczególne

mogą modyfikować

wymogi odwołania

(co do formy, terminu);

Skutki wniesienia odwołania

Uruchamia postępowanie

odwoławcze

– realizuje zasadę

skargowości; prowadzenie
postępowania odwoławczego z
urzędu skutkuje rażącym
naruszeniem prawa

Wstrzymuje wykonanie decyzji

chyba że decyzji nadano rygor
natychmiastowej wykonalności;

Postępowanie odwoławcze

przed organem I instancji

Obejmuje obowiązki organu I instancji w postaci

zawiadomienia stron o wniesieniu odwołania

;

rozważenia wystąpienia przesłanek

samokontroli

(art. 132)

(art. 132);

zastosowanie samokontroli

bądź przekazanie

przekazanie

odwołania wraz z aktami sprawy organowi

odwoławczemu w terminie 7 dni od dnia

otrzymania odwołania

; nie ma obowiązku

odpowiedzi na odwołanie;

Instytucja samokontroli – art.

132

1) Rozważenie jej zastosowania jest

jest

(mimo

formuły „organ … może”)

obowiązkiem

organu I instancji

;

Dwie przesłanki

zastosowania samokontroli

samokontroli

formalna

: wniesienie odwołania

wniesienie odwołania

przez

wszystkie strony

; b)

merytoryczna

: uznanie

uznanie

odwołania za zasługujące na uwzględnienie

w całości

(tylko w całości);

3) Jej zastosowanie wymaga wydania nowej

wydania nowej

decyzji o treści

: uchylić bądź zmienić

uchylić bądź zmienić

dotychczasową decyzję

; nowa decyzja jest

decyzją I-instancyjną;

Etapy postępowania odwoławczego

przed organem II instancji

Wyodrębnić należy dwa etapy i

konsekwentnie je rozgraniczać:

Etap formalny

: badanie dopuszczalności

badanie dopuszczalności

odwołania i zachowania terminu do jego

wniesienia

(art. 134)

(art. 134);

Etap merytoryczny

: ponowne całościowe

ponowne całościowe

rozpoznanie sprawy, z możliwością

przeprowadzenia uzupełniającego

postępowania dowodowego

(art. 136);

Etap formalny – postępowanie

wstępne

1) Odwołanie musi być dopuszczalne przedmiotowo i

musi być dopuszczalne przedmiotowo i

podmiotowo

oraz

oraz wniesione w terminie

wniesione w terminie

; podlega to

kontroli wyłącznie przez organ odwoławczy

wyłącznie przez organ odwoławczy

;

Niedopuszczalność przedmiotowa

: brak przedmiotu

brak przedmiotu

odwołania

(decyzja nie weszła do obrotu prawnego,

czynność organu nie jest decyzją administracyjną);

Niedopuszczalność podmiotowa

: odwołanie wnosi

odwołanie wnosi

podmiot, który w sposób oczywisty nie ma interesu

prawnego lub nie ma zdolności do czynności

prawnych

;

4) Stwierdzenie niedopuszczalności lub uchybienia

terminu – forma ostatecznego postanowienia

forma ostatecznego postanowienia

, na

które przysługuje skarga do sądu

administracyjnego;

Granice postępowania

dowodowego w

postępowaniu odwoławczym

1) Mimo merytorycznego charakteru

postępowania odwoławczego, dopuszczalne

dopuszczalne

jest tylko postępowanie uzupełniające

celu uzupełnienia dowodów i materiałów);

Przekroczenie

takiej granicy stanowi

stanowi

naruszenie zasady dwuinstancyjności

postępowania

– argument z art. 138

Dwie formy

przeprowadzenia

postępowania

: a)

we własnym zakresie

; b)

zlecenie przeprowadzenia organowi I

instancji

;

Rodzaje decyzji organu

odwoławczego

•

utrzymująca zaskarżoną decyzję w mocy

(merytoryczna)

(merytoryczna);

•

uchylająca decyzję w całości lub w części i w tym

zakresie orzekająca o istocie sprawy

(merytoryczno –

reformacyjna)

reformacyjna);

•

uchylająca decyzję w całości lub w części i w tym

zakresie umarzająca postępowanie w sprawie

(gdy

stało się bezprzedmiotowe);

•

umarzająca postępowanie odwoławcze

(w przypadku

skutecznego cofnięcia odwołania bądź stwierdzenia,

że odwołujący nie ma interesu prawnego);

•

uchylająca decyzję w całości i przekazująca sprawę

do ponownego rozpatrzenia przez organ I instancji

(istotne uchybienia w zakresie dowodowym);

Zakaz

reformationis in peius

– art. 139

1) Stanowi podstawową gwarancję procesową

podstawową gwarancję procesową

– zakazuje wydawania decyzji na niekorzyść

zakazuje wydawania decyzji na niekorzyść

strony odwołującej się

;

2) Odnosi się tylko do decyzji merytoryczno –

decyzji merytoryczno –

reformacyjnej

;

3) Zakaz staje się bezprzedmiotowy

bezprzedmiotowy

, gdy

decyzja rozstrzyga sporne interesy stron

;

4) Doznaje dwóch wyjątków

dwóch wyjątków

: gdy decyzja

rażąco narusza prawo

(istniałaby

konieczność stwierdzenia nieważności) lub

rażąco narusza interes społeczny

;

Wniosek o ponowne

rozpatrzenie sprawy – art. 127

1) Wprowadzono go ze względu na ogólną

ogólną

zasadę dwuinstancyjności

postępowania;

2) Charakter wniosku jest sporny; wykładnia

językowa wskazuje, że jest to środek

środek

prawny nadzwyczajny

;

3) Służy od decyzji wydanej w I-instancji

przez ministra

ministra

i SKO

SKO

;

4) Do wniosku stosuje się odpowiednio

odpowiednio

przepisy dotyczące odwołań od decyzji

dotyczące odwołań od decyzji

;

„odpowiednio

odpowiednio

” – ze względu na brak

cechy dewolutywności wniosku;

Zażalenie na postanowienie

1) Środek prawny zwyczajny

zwyczajny

(przysługuje na postanowienia

nieostateczne); względnie suspensywny

względnie suspensywny

(samo

wniesienie nie wstrzymuje wykonania postanowienia);

2) Środek prawny konkretny

konkretny

– służy tylko na te

postanowienia, co do których kodeks wyraźnie tak

stanowi (art. 141 § 1); pozostałe postanowienia

pozostałe postanowienia

mogą być

przedmiotem zarzutów w odwołaniu od decyzji

w odwołaniu od decyzji

(art. 142);

Legitymacja zażaleniowa

w konkretnych przypadkach jest

szersza – służy adresatowi postanowienia

służy adresatowi postanowienia

, np. organizacji

społecznej, świadkowi, biegłemu, organowi

egzekucyjnemu;

Termin do wniesienia

: 7 dni od dnia doręczenia lub

7 dni od dnia doręczenia lub

ogłoszenia

;

5) W sprawach nieuregulowanych stosuje się odpowiednio

stosuje się odpowiednio

przepisy dotyczące odwołań

;

Istota wznowienie

postępowania

administracyjnego

Instytucja procesowa umożliwiająca ponowne

umożliwiająca ponowne

rozpoznanie i rozstrzygnięcie sprawy

administracyjnej zakończonej decyzją ostateczną

(odpowiednio postanowieniem) ze względu na

ze względu na

wystąpienie kwalifikowanej wadliwości

(zasadniczo procesowej);

Należy do nadzwyczajnych trybów postępowania

nadzwyczajnych trybów postępowania

administracyjnego

; choć jest zależne od

postępowania zwykłego, przedmiot tego

przedmiot tego

postępowania jest odrębną sprawą

, a wydana w

nim decyzja jest rozstrzygnięciem I-

instancyjnym;

Przesłanki wznowienia

postępowania

administracyjnego

Wznowienie oparte jest na dwóch

przesłankach:

a) rozstrzygnięcie sprawy

rozstrzygnięcie sprawy

decyzją

ostateczną

(w rozumieniu art. 16

1);

b) wystąpienie jednej z wyczerpująco

wystąpienie jednej z wyczerpująco

wymienionych podstaw prawnych

wznowienia

(art. 145 § 1 pkt 1-8);

Podstawa - fałsz dowodów (pkt

Konieczne trzy jednoczesne warunki:

Wystąpienie fałszywego dowodu

w postępowaniu

dowodowym w sprawie administracyjnej;

Stwierdzenie sfałszowania dowodu

prawomocnym orzeczeniem sądu lub innego

organu

(

dwa

wyjątki

wyjątki: a)

gdy fałsz dowodu jest

oczywisty i występuje stan wyższej konieczności;

postępowanie przed sądem lub innym

organem nie może być wszczęte z powodu

przedawnienia lub innych przyczyn;

Fałszywy dowód był podstawą ustalenia

podstawą ustalenia

okoliczności faktycznych istotnych dla sprawy

;

Podstawa – wydanie decyzji w

wyniku przestępstwa (pkt 2)

Konieczne trzy jednoczesne warunki:

Wystąpienie faktu popełnienia przestępstwa

;

Stwierdzenie przestępstwa prawomocnym

orzeczeniem sądu lub innego organu

(

dwa

wyjątki

wyjątki: a)

gdy popełnienie przestępstwa jest

oczywiste i występuje stan wyższej

konieczności; b)

postępowanie

przed sądem lub innym organem nie może być

wszczęte z powodu przedawnienia lub innych

przyczyn;

Istnienie związku przyczynowego między

wydaniem decyzji a popełnieniem przestępstwa

;

Podstawa – wydanie decyzji przez

pracownika lub organ podlegający

wyłączeniu (pkt 3)

1) Podstawą wznowienia jest wydanie

wydanie

decyzji przez pracownika lub organ

podlegający wyłączeniu

, nie zaś

nie zaś

wpływ tej wady na treść decyzji

;

2) Chodzi tu wyłącznie o wadę w

postaci udziału wyłącznie w

udziału wyłącznie w

czynnościach decydujących

; nie

dotyczy to czynności pomocniczych;

Podstawa – strona bez własnej winy nie

brała udziału w postępowaniu (pkt 4)

Konieczne dwa jednoczesne warunki:

Fakt niebrania udziału przez stronę

;

Brak winy strony

, np. brak

zawiadomienia:

- o wszczęciu postępowania (art. 61 § 4);
- o podejmowanych czynnościach
postępowania dowodowego (art. 79);
- o wniesionym odwołaniu (art. 131);

Podstawa – ujawnienie nowych

okoliczności lub dowodów (pkt

Konieczne trzy jednoczesne warunki:

Ujawnione okoliczności faktyczne

lub dowody są nowe

;

Istnienie

nowych okoliczności lub

nowych dowodów w dniu wydania

w dniu wydania

decyzji ostatecznej

;

3) Nowe okoliczności lub nowe dowody

nie były znane organowi,

który wydał decyzję

;

Pozostałe podstawy

wznowienia – pkt 6-8 i art.

145a

pkt 6

– decyzję wydano bez uzyskania

bez uzyskania

wymaganego prawem stanowiska innego

organu

(art. 106);

pkt 7

– odmienne rozstrzygniecie zagadnienia

odmienne rozstrzygniecie zagadnienia

wstępnego

od przyjętego przez organ

(art. 100 § 2);

pkt 8

– wydanie decyzji

wydanie decyzji

w oparciu o inną

decyzję lub orzeczenie sądu, które

następnie uchylono, zmieniono,

stwierdzono nieważność

;

art. 145a

– orzeczenie TK o niezgodności

orzeczenie TK o niezgodności

podstawy prawnej decyzji administracyjnej

;

Przesłanki negatywne uchylenia

decyzji w wyniku wznowienia – art.

146

Dwie przesłanki negatywne:

Upływ czasu

(

przesłanka terminu

dla

podstaw z pkt 1-2

(tzw. podstawy

karne): 10 lat

10 lat

dla pozostałych

5 lat

od daty doręczenia lub ogłoszenia

decyzji;

Możliwość wydania decyzji

(w treści,

sentencji) odpowiadającej w swej

odpowiadającej w swej

istocie decyzji dotychczasowej

(

przesłanka treściowa

);

Właściwość organów w sprawie

wznowienia postępowania – art.

150

Właściwy co do zasady

– organ, który wydał

organ, który wydał

w sprawie decyzję w ostatniej instancji

;

Właściwy wyjątkowo

– dewolucja kompetencji

na organ wyższego stopnia

organ wyższego stopnia

w zakresie

wznowienia postępowania i wyznaczenia
organu właściwego do przeprowadzenia
postępowania rozpoznawczego

;

podstawa tej właściwości

: przyczyną

wznowienia postępowania jest działalność
organu zasadniczo właściwego;

Forma wszczęcia postępowania

w sprawie wznowienia

Wznowienie postępowania

może nastąpić

z urzędu

lub na żądanie strony

na żądanie strony

; w dwóch

przypadkach tylko na żądanie strony

tylko na żądanie strony

gdy podstawą wznowienia jest brak

udziału strony w postępowaniu; b)

przypadku orzeczenia TK;

Wszczęcie postępowania

w sprawie

wznowienia wymaga wydania postanowienia

postanowienia

(jest niezaskarżalne); odmowa wznowienia:

forma decyzji

, od której służy odwołanie;

Przesłanki rozstrzygnięcia

w sprawie wznowienia

Organ wydaje postanowienie o wznowieniu

postanowienie o wznowieniu

postępowania

, gdy: a)

wznowienie jest

podmiotowo i przedmiotowo dopuszczalne

;

strona zachowała termin

(1 miesiąca

od dnia dowiedzenia się o podstawie
wznowienia) do wniesienia podania

do wniesienia podania

; c)

strona

wskazała podstawę wznowienia

postępowania

;

Brak

wskazanych warunków nakłada

warunków nakłada

obowiązek wydania decyzji o odmowie

wznowienia postępowania

(art. 149 § 3);

Rodzaje decyzji kończących

postępowanie wznowieniowe

– art.

151

Decyzja odmawiająca uchylenia decyzji

dotychczasowej

–

w braku wystąpienia

podstawy do uchylenia

podstawy do uchylenia (podstawy wznowienia);

Decyzja uchylająca decyzję dotychczasową

i rozstrzygająca jednocześnie o istocie

sprawy

(

gdy wystąpiła podstawa wznowienia i

brak przesłanki negatywnej uchylenia decyzji

brak przesłanki negatywnej uchylenia decyzji);

Decyzja stwierdzająca wydanie decyzji

z naruszeniem prawa

oraz wskazująca

okoliczności, z powodu których nie uchylił

decyzji (

gdy wystąpiła negatywna przesłanka

uchylenia decyzji

uchylenia decyzji);

Istota stwierdzenia nieważności

decyzji

1) Pozwala na eliminowanie

eliminowanie

(ze

skutkiem ex tunc

ex tunc

) z obrotu prawnego

decyzji obarczonych kwalifikowanymi

wadami materialnoprawnymi

;

2) Może dotyczyć tak decyzji

ostatecznych

(zasada), jak i

nieostatecznych

(wyjątek);

Katalog podstaw

stwierdzenia

nieważności ma

charakter zamknięty

;

Przesłanki stwierdzenia

nieważności decyzji

1) Stwierdzenie nieważności decyzji wymaga

wymaga

wystąpienia przesłanki pozytywnej

(art.

156 § 1) i braku zaistnienia przesłanki

braku zaistnienia przesłanki

negatywnej

(art. 156 § 2);

Przesłanki negatywne

: a)

upływ terminu

10 lat od doręczenia decyzji

(nie

dotyczy wszystkich przesłanek
pozytywnych), b)

wywołanie

nieodwracalnych skutków prawnych

;

Przesłanki pozytywne

stwierdzenia nieważności

decyzji

Wydanie decyzji przez organ niewłaściwy

(naruszenie właściwości rzeczowej,
miejscowej, instancyjnej);

Wydanie decyzji bez podstawy prawnej

brak przepisu prawa powszechnie

obowiązującego stanowiącego podstawę

decyzji

; nie rodzi takiego skutku brak

jedynie wskazania podstawy w decyzji,
jeżeli podstawa taka rzeczywiście
istnieje;

Przesłanki pozytywne

stwierdzenia nieważności

decyzji

3) Wydanie decyzji z rażącym naruszeniem

prawa

; pojęcie to jest rozumiane jako:

naruszenie przepisu, którego

naruszenie przepisu, którego treść bez

treść bez

żadnych wątpliwości interpretacyjnych może

być ustalona w bezpośrednim rozumieniu

skutki społeczno – gospodarcze

naruszenia nie mogą być akceptowane ze

względu na wymagania praworządności

;

4) Dotyczy sprawy już poprzednio rozstrzygniętej

inną decyzją ostateczną

(res iudicata);

Przesłanki pozytywne

stwierdzenia nieważności

decyzji

5) Decyzję skierowano do osoby niebędącej

Decyzję skierowano do osoby niebędącej

stroną w sprawie

; nie dotyczy to osoby

nieżyjącej lub podmiotu nieistniejącego;

6) Decyzja była niewykonalna w dniu jej

Decyzja była niewykonalna w dniu jej

wydania i niewykonalność ma trwały

charakter

;

7) Wykonanie decyzji wywołałoby czyn

Wykonanie decyzji wywołałoby czyn

zagrożony karą

;

8) Zawiera wadę określoną w przepisach

Zawiera wadę określoną w przepisach

szczególnych skutkującą nieważnością decyzji

Właściwość organów w sprawie

stwierdzenia nieważności

Właściwym do stwierdzenia

nieważności

jest organ wyższego

organ wyższego

stopnia

(zasada); właściwość

rzeczową ustala się według
przepisów prawa materialnego;

2) W przypadku decyzji wydanej przez

ministra lub SKO

– właściwym jest

właściwym jest

ten organ

(wyjątek);

Wszczęcie postępowania

w sprawie nieważności

Inicjatywa wszczęcia

: na żądanie strony

na żądanie strony

lub z urzędu

z urzędu

;

Forma wszczęcia

: co do zasady takie same

reguły jak w zakresie postępowania
zwykłego;

Odmowa wszczęcia

: forma decyzji

forma decyzji

– jest to

decyzja wydana w I-instancji; przesłanki jej
wydania: a)

brak przedmiotu (decyzji

administracyjnej), b)

z żądaniem wystąpił

podmiot, który nie jest strona w sprawie;

Decyzje kończące

postępowanie w sprawie

nieważności

Decyzja stwierdzająca nieważność decyzji

(wystąpienie przesłanki pozytywnej i brak

negatywnej);

Decyzja odmawiająca stwierdzenia

nieważności

(brak zaistnienia przesłanki

pozytywnej);

Decyzja stwierdzająca wydanie decyzji

z naruszeniem prawa

oraz

wskazująca okoliczności, z powodu których

nie stwierdzono nieważności (wystąpienie

przesłanki pozytywnej i negatywnej)

Wzruszenie decyzji, na mocy

której nie nabyto prawa (art.

154)

Jest to tryb wzruszenia decyzji ostatecznej

decyzji ostatecznej

prawidłowej bądź wadliwej nieistotnie

;

Wzruszenie jest w tym przypadku

Wzruszenie jest w tym przypadku dopuszczalne w

dopuszczalne w

każdym czasie

i polega

i polega na zmianie lub uchyleniu

na zmianie lub uchyleniu

decyzji dotychczasowej

;

Przesłanki wzruszenia decyzji

: a)

decyzja nie tworzy

nie tworzy

praw nabytych dla żadnej ze stron

– zasadniczo

chodzi o decyzję odmowną, chyba że

występuje wielość stron; b)

za wzruszeniem

przemawia interes społeczny lub słuszny interes

strony

;

Właściwość

: organ, który wydał decyzję

organ, który wydał decyzję

lub organ

organ

wyższego stopnia

; w sprawach samorządowych

własnych zawsze organ j.s.t.

Forma wzruszenia

: nowa decyzja nieostateczna;

Wzruszenie decyzji, na mocy

której nabyto prawo (art. 155)

1) Tryb wzruszenia decyzji ostatecznej prawidłowej bądź

ostatecznej prawidłowej bądź

wadliwej nieistotnie

;

2) Wzruszenie dopuszczalne jest w każdym czasie

w każdym czasie

i polega na zmianie lub uchyleniu decyzji

zmianie lub uchyleniu decyzji

dotychczasowej

;

Przesłanki wzruszenia

: a)

decyzja tworzy prawo

(jakiekolwiek przysporzenie w sferze prawnej podmiotu

– także nałożenie obowiązku); b)

zgoda strony na

wzruszenie decyzji

, c)

przepisy szczególne nie

sprzeciwiają się uchyleniu bądź zmianie

, d)

przemawia

za tym interes społeczny lub słuszny interes strony

;

Właściwość

: organ, który wydał decyzję

organ, który wydał decyzję

lub organ

organ

wyższego stopnia

; w sprawach samorządowych

własnych zawsze organ j.s.t.

Forma wzruszenia

: nowa decyzja nieostateczna;

Odwołalność subsydiarna (art.

161)

1) Jest to przykład działania organu w stanie

w stanie

wyższej konieczności

;

2) Oznacza możliwość wzruszenia każdej

każdej

decyzji ostatecznej

, jeżeli w inny sposób nie

w inny sposób nie

można

(stąd subsydiarność) uchylić

uchylić

stanu zagrażającego życiu lub zdrowiu

ludzkiemu albo zapobiec poważnym

szkodom dla gospodarki narodowej albo dla

ważnych interesów Państwa

;

Uprawnienie do wzruszenia

(właściwość)

przysługuje ministrowi

ministrowi

a w odniesieniu do

decyzji samorządowych – wojewodzie

wojewodzie

;

Forma wzruszenia

: decyzja nieostateczna

decyzja nieostateczna

;

Wygaśnięcie decyzji (art. 162

1) Jest to instrument kontroli wykonania

instrument kontroli wykonania

decyzji administracyjnej

;

Przesłanki wygaśnięcia

bezprzedmiotowość decyzji

jeżeli stwierdzenia wygaśnięcia nakazuje

przepis prawa albo leży to w interesie

społecznym lub interesie strony; b)

niedopełnienie warunku zastrzeżonego w

decyzji

;

Właściwość

: organ, który wydał decyzję w

I instancji;

Forma wygaśnięcia

: decyzja nieostateczna;

Uchylenie decyzji ze względu na

niewykonanie zlecenia (art. 162

Zlecenie

to klauzula dodatkowa dodana do

klauzula dodatkowa dodana do

decyzji

– decyzja wydana z zastrzeżeniem

z zastrzeżeniem

dopełnienia określonych czynności

w wyznaczonym terminie

;

Wykonanie zlecenia

powinno nastąpić

równocześnie z decyzją lub po jej

wykonaniu

;

Skutkiem niewykonania zlecenia

jest

uchylenie decyzji

;

Właściwość

: organ, który wydał decyzję

organ, który wydał decyzję

w I instancji

;

Forma uchylenia

: decyzja nieostateczna

decyzja nieostateczna

;

Document Outline

Slide 1
Slide 2
Slide 3
Slide 4
Slide 5
Slide 6
Slide 7
Slide 8
Slide 9
Slide 10
Slide 11
Slide 12
Slide 13
Slide 14
Slide 15
Slide 16
Slide 17
Slide 18
Slide 19
Slide 20
Slide 21
Slide 22
Slide 23
Slide 24
Slide 25
Slide 26
Slide 27
Slide 28
Slide 29
Slide 30
Slide 31
Slide 32
Slide 33
Slide 34
Slide 35
Slide 36
Slide 37
Slide 38
Slide 39
Slide 40
Slide 41
Slide 42
Slide 43
Slide 44
Slide 45
Slide 46
Slide 47
Slide 48
Slide 49
Slide 50
Slide 51
Slide 52
Slide 53
Slide 54
Slide 55
Slide 56
Slide 57
Slide 58
Slide 59
Slide 60
Slide 61
Slide 62
Slide 63
Slide 64
Slide 65
Slide 66
Slide 67
Slide 68
Slide 69
Slide 70
Slide 71
Slide 72
Slide 73
Slide 74
Slide 75
Slide 76
Slide 77
Slide 78
Slide 79
Slide 80
Slide 81
Slide 82
Slide 83
Slide 84
Slide 85
Slide 86
Slide 87
Slide 88
Slide 89
Slide 90
Slide 91
Slide 92
Slide 93
Slide 94
Slide 95
Slide 96
Slide 97
Slide 98
Slide 99
Slide 100
Slide 101
Slide 102
Slide 103
Slide 104
Slide 105
Slide 106
Slide 107
Slide 108
Slide 109
Slide 110
Slide 111
Slide 112
Slide 113
Slide 114
Slide 115
Slide 116
Slide 117
Slide 118
Slide 119
Slide 120
Slide 121
Slide 122
Slide 123
Slide 124
Slide 125
Slide 126
Slide 127
Slide 128
Slide 129
Slide 130
Slide 131
Slide 132
Slide 133
Slide 134
Slide 135
Slide 136
Slide 137
Slide 138
Slide 139
Slide 140
Slide 141
Slide 142
Slide 143
Slide 144
Slide 145
Slide 146
Slide 147
Slide 148
Slide 149
Slide 150
Slide 151
Slide 152

Postępowanie podatkowe 2

Document Outline