WYKŁAD 12

LEKI STOSOWANE W CHOROBIE WIEŃCOWEJ

Choroba wieńcowa:
§

choroba wieńcowa stanowi obraz kliniczny, na który składają się:

ü

zawał serca

ü

dusznica bolesna

ü

ostra niewydolność wieńcowa bez objawów zawału

ü

nagła śmierć serca

§

choroba wieńcowa spowodowana jest niedostatecznym ukrwieniem mięśnia sercowego na skutek zaburzenia

regulacji nerwowej krążenia wieńcowego przy współistniejącej miażdżycy tętnic wieńcowych lub niekiedy
zmian anatomicznych tętnic wieńcowych – miażdżycy tętnic wieńcowych przypisuje się największą rolę w

wywoływaniu choroby wieńcowej

§

wskutek zmniejszonego przepływu kwi przez naczynia wieńcowe serce jest niedostatecznie zaopatrywane w
tlen i substancje energetyczne

§

możliwości usunięcia objawów niedotlenienia mięśnia sercowego:

ü

zwiększenie przepływu wieńcowego wskutek rozszerzenia naczyń i zmniejszenia oporów
obwodowych bez ogólnego zmniejszania ciśnienia krwi

ü

zmniejszenie przemiany mięśnia sercowego tj, zmniejszenie zużycia tlenu przez serce

Podział leków stosowanych w chorobie wieńcowej:
§

w leczeniu choroby wieńcowej zastosowanie znalazły:

ü

azotyny i azotany

ü

metyloksantyny i pochodne pirymidyny

ü

związki adenozynowe

ü

N-aryloalkilowe pochodne fenyloetyloaminy

ü

benzopireny oraz benzofurany

ü

związki różne

1. Azotyny i azotany
§

działanie azotynów i azotanów w dusznicy bolesnej polega na rozszerzaniu naczyń wieńcowych, ujemnym
wpływie na intensywność czynności serca zmniejszającym częstość i siłę skurczu serca

§

azotyny alkilowe działają szybciej i krótkotrwalej niż estry kwasu azotowego – uważa się, że właściwe działanie

wywierają jony NO

2-

, a jony NO

3-

działają do redukcji do azotynów

§

azotany rozszerzają również naczynia bezpośrednio

§

nie mają one znaczenia jako leki stałego używania ze względu na krótkotrwałość działania oraz przyzwyczajenie

organizmu

§

niektóre estry kwasu azotowego są stosowane łącznie z innymi lekami rozszerzającymi naczynia wieńcowe lub
lekami uspokajającymi

Najczęściej stosowane leki z grupy azotynów i azotanów:
NaNO

2

– azotyn sodowy (Natrium nitrosum) – podawany doustnie oraz podskórnie +

oraz

azotan amylu

Amylum nitrosum

wziewny

nitroglicerinum

triazotan glicerolu

podjęzykowy

tetraazotan

pentaerytrylu

Pentaerithirolum

doustny

diazotan izosorbitolu

Isoket

podjęzykowy, doustny

2. Metyloksantyny i pochodne pirymidyny
§

charakteryzują się one krótkim i słabym działaniem – teofilina oraz aminofilina stosowane jedynie jako środki

pomocnicze

§

siła działania i czas trwania wzrastają wśród pochodnych metyloksantyn

CH

C

H

3

C

H

3

CH

2

CH

2

O N O

CH

2

C

H

3

CH CH

2

O N O

CH

3

H

2

C

H

2

C

H

2

C

O

O

O

NO

2

NO

2

NO

2

H

2

C

H

2

C

H

2

C

O

CH

2

O

NO

2

NO

2

CH

2

O

O

NO

2

NO

2

O

O

H

H

O NO

2

H

O

O

2

N

H

Najważniejsze pochodne metyloksantynowe stosowane w leczeniu choroby wieńcowej:

a. Nikotynian ksantynolu, Sadanin, Klopanin

§

jest to pochodna teofiliny podstawiona w pozycji 7

§

związek bardzo łatwo rozpuszcza się w wodzie

§

w małym stopniu rozszerza naczynia wieńcowe, zmniejsza opory na obwodzie krążenia, powoduje
ekonomiczną pracę serca, zmniejsza stężenie cholesterolu we krwi – zmniejsza zagrożenie

miażdżycowe

§

dodatkowo poprawia ukrwienie naczyń włosowatych i oddychanie tkankowe (wpływ kwaus
nikotynowego)

§

stosowany w zaburzeniach krążenia wieńcowego

nikotynian ksantynolu

nikotynian-7-(3’N-metylo-N-hydroksyetylo)-amino-2’-hydroksypropylo) teofiliny

b. Dipirydamol, Curantyl, Persantin

§

już w małych dawkach powoduje znaczne i dość długotrwałe zwiększenie przepływu przez naczynia

wieńcowe

§

duże przekroczenie dawki leczniczej powoduje rozszerzenie naczyń obwodowych i obniżenie
ciśnienia krwi, w wyniku czego przepływ wieńcowy maleje

§

stosowany przez dłuższy czas zmniejsza także stężenie lipidów i cholesterolu we krwi

§

łatwo wchłania się z przewodu pokarmowego, jest mało toksyczny, nie kumuluje się, wydala się wraz z
kałem częściowo w formie niezmienionej, częściowo w postaci glukuronianów i siarczanów

§

jest stosowany w skojarzeniu z innymi lekami tej grupy (np. azotynami), z glikozydami naparstnicy i

barbituranami

Dipirydamol

2,6-dietanoloamino-4,8-dipiperydyno-pirymidyno-5,4-pirymidyna

3. Pochodne adenozyny
§

spośród nukleotydów jako substancja rozszerzająca naczynia wieńcowe stosowana jest adenozyna

§

powoduje ona krótkotrwałe, lecz znaczne zwiększenie przepływu krwi przez naczynia wieńcowe – podobnie

działa ester fosforowy adenozyny, ADP oraz ATP

§

w leczeniu choroby wieńcowej stosuje się zarówno

adenozynę, jak i jej estry fosforanowe – dodatkowo

wykorzystanie znalazły wyciągi z mięśni prążkowanych

zwierząt stałocieplnych, zawierające mieszaninę tych
związków

N

N

N

N

CH

3

O

C

H

3

O

H

2

C

CH

OH

CH

2

N

+

H

CH

3

CH

2

CH

2

OH

x

N

COO (-)

N

N

N

N

N

N

N

N

CH

2

CH

2

CH

2

CH

2

OH

OH

CH

2

CH

2

CH

2

CH

2

O

H

O

H

N

N

N

N

H

O

OH

OH

H

H

CH

2

OH

H

H

4. Pochodne N-aryloalkilowe fenyloetyloaminy
Najważniejsze leki stosowane w chorobie wieńcowej:

a. Prenylamina, Segontin, Corontin

§

lek stosowany jest jako środek w chorobie wieńcowej w postaci mleczanów

§

zwiększa on przepływ przez naczynia wieńcowe, wydatnie wpływa na ekonomiczną pracę serca m.in.
poprzez nieswoiste blokowanie pobudzające działania układu współczulnego (zmniejszenie stężenia

amin katecholowych, które powodują zwiększanie pochłaniania tlenu) – ostatecznie zmniejsza się

zapotrzebowanie na tlen i zwiększa rezerwa tlenowa

§

dodatkowo działa uspokajająco

Prenylamina

N-(3,3-difenylopropylo-α-metylofenyloetyloamina

b. Werapamil, Isoptin

§

podobnie jak prenylamina osłania mięsień sercowy przed bodźcami układu współczulnego i
działaniem amin katecholowych, zmniejsza metabolizm fosforanów

§

doprowadza do znacznego i długotrwałego rozszerzenia naczyń wieńcowych przez co zwiększa się

przepływ krwi, wskutek czego poprawia się zaopatrzenie serca w tlen

§

jako antagonista jonów wapniowych ogranicza rozszczepianie połączeń fosforanowych bogatych w
energię, co przyczynia się do polepszenia wydajności serca oraz przeciwdziała niektórym postaciom

arytmii

§

jest to lek mało toksyczny, łatwo wchłanialny z przewodu pokarmowego

Werapramil

2(3’4’-dimetoksyfenylo)-2-izopropylo-5-(N-metylo-N-3”4”-dimetoksyfenyloamino)-waleronitryl

5. Benzopirany i benzofurany

Najważniejsze leki stosowane w chorobie wieńcowej:

a. Kelina

§

wyodrębniona z rośliny Ammi vis naga (Umbelliferae)

§

wykazuje działanie rozszerzające na naczynia wieńcowe

§

punkt uchwytu stanowią mięśnie gładkie – występuje również
działanie ogólne spazmolityczne na oskrzela, przewód

pokarmowy, macicę i drogi moczowe

§

zwiększa przepływ wieńcowy 3-4krotnie silniej od aminofiliny

§

działania niepożądane: wywołuje zawroty głowy, nudności,
zaburzenia w przewodzie pokarmowym

kelina

5,8-dimetoksy-2-metylo-4’5’-furochromon-6,7

CH

3

H

2

N

+

CH

2

CH

2

HC

x

C

H

3

CH

COO-

OH

Cl (-)

CH

3

HN

+

CH

2

CH

2

O

O

C

H

3

C

H

3

CH

3

C

CN

CH

CH

3

C

H

3

O

O

CH

3

CH

3

x

O

O

O

C

H

3

O

CH

3

O

CH

3

b. Karbochromen, Carbochrom, Intenkordin

§

lek ma wybiórcze działanie rozszerzające na naczynia krwionośne, zwiększa przepływ krwi 2-krotnie

§

mechanizm działania karbochromenu polega na blokowaniu fosfodiesterazy, wynikiem czego jest

zahamowanie rozpadu cAMP

§

dodatkowo lek ten hamuje transport wolnych kwasów tłuszczowych do komórek serca, co powoduje
wykorzystanie glukozy w metabolizmie mięśnia sercowego i poprawia bilans tlenowy

§

długotrwałe stosowanie leku zapewnia stopniowe zwiększenie podaży tlenu do mięśnia sercowego,

zwiększa wydajność jego pracy i może zapobiegać napadom dusznicy bolesnej

§

stosowany jest do długotrwałego leczenia w zaburzeniach krążenia wieńcowego, miażdżycy naczyń,

w stanach przed- i pozawałowych

§

podawany bywa w lekach złożonych z glikozydami naparstnicy, barbituranami oraz lekami

psychotropowymi

Karbachromen

chlorowodorek 3-dietyloaminoetylo-4-metylo-7-etoksy-karboksy-metoksykumaryny

c. Amiodaron, Cardaron

§

stosowany jest w niemiarowości przedsionkowej

Amiodaron

chlorowodorek 2-butylo-3-(3’5’-dijodo-4’-dietyloaminoetoksybenzoilo)-benzofuranu

6. Inne leki stosowane w chorobie wieńcowej

Najważniejsze leki stosowane w chorobie wieńcowej:

a. Nifedypina, Adalat, Cordafen, Corinfar

§

nifedipina hamuje dopływ jonów wapniowych do mięśnia sercowego, zmniejsza więc kurczliwość

zarówno serca, jak i naczyń wieńcowych

§

ostatecznie zmniejsza zapotrzebowanie na tlen, a zwiększa transport tlenu przez rozszerzenie naczyń

(wskutek zmniejszenia oporu naczyniowego)

§

poprawia także bilans energetyczny i tolerancję serca na niedobór tlenu przez zmniejszenie zużycia

bogato energetycznych fosforanów

§

dodatkowo w niewielkim stopniu blokuje receptory β-adrenergiczne w sercu

Nifedypina

ester dimetylowy kwasu 2,6 dimetylo–4-nitrofurylo–4-dihydropirydyno–3,5-dikarboksylowego

Inne leki stosowane w chorobie wieńcowej: Dilazepam, gapi komina, lidoflazyna, molsidomina

O

O

CH

2

C

O

O

H

5

C

2

CH

3

CH

2

CH

2

HN

+

C

2

H

5

C

2

H

5

x

Cl-

x

Cl (-)

Amiodaron, Cardaron

CH

2

CH

2

HN

+

C

2

H

5

C

2

H

5

O

C

O

O

(CH

2

)

3

CH

3

CH

3

K

+

N

H

C

H

3

C

H

3

C

C

O

O CH

3

O

OH

NO

2

Cordafen, Corinfar

LEKI PRZECIWMIAŻDZYCOWE

Leki zmniejszające stężenie lipidów we krwi (antiatheromatica)

Miażdżyca
§

miażdżyca jest zespołem polegającym na gromadzeniu w błonie wewnętrznej tętnic lipidów, metabolitów
węglowodanów oraz nowotworzeni tkanki łącznej włóknistej i odkładaniu wapnia

§

zmiany te wiążą się ze zmianami w błonie środkowej tętnic

§

owrzodzenia miażdżycowe, krwotoki śródścienne i odkładanie włókniaka na powierzchni zmian
miażdżycowych przyczyniają się do zwężenia lub zamknięcia światła tętnicy

§

do czynników uczestniczących w powstawaniu miażdżycy zalicza się:

ü

zaburzenia krzepliwości krwi

ü

zaburzenia metabolizmu lipidów i hiperlipidemię

ü

zmiany metabolizmu w ścianie tętnic

ü

nadciśnienie tętnicze

ü

palenie tytoniu

ü

hiperglikemia

ü

otyłości i zmniejszona aktywność fizyczna

ü

ujemne czynniki psychospołeczne

§

stosowanie leków p/miażdżycowych ma na celu:

ü

zmniejszenie stężenia lipidów przez ich wiązanie we krwi lub rozpad i przyspieszone wydalanie z

organizmu

ü

zmniejszenie wchłaniania lipidów w przewodzie pokarmowym

ü

hamowanie biosyntezy cholesterolu w wątrobie

1. Kwas nikotynowy i jego estry
§

kwas nikotynowy wykazuje działanie hipolipemiczne – hamuje on uwalnianie kwasów tłuszczowych z tkanki

tłuszczowej, hamuje biosyntezę cholesterolu oraz przyspiesza wydalanie obojętnych steroli wraz z kałem

§

aktywność tę wykazuje wolny kwas nikotynowy oraz jego sole: sodowa i glinowa, natomiast nieczynne są

metabolity m.in. amid kwasu nikotynowego

§

dla opóźnienia biotransformacji kwasu nikotynowego w lecznictwie stosuje się jego estry, najczęściej

wieloalkoholi, jak ester mezoinozytolowy (Hexanicit)

§

oprócz przedłużonego działania, estry wykazują również słabsze działanie toksyczne, jak podrażnienie skóry
czy jej zaczerwienienie:

N

O

OH

OR

OR

OR

OR

OR

OR

N

C

O

R =

kwas nikotynowy

hexanicit

ester mezoinozytolowy kwasu nikotynowego

heksapirydyno-3-karboksylan mezoinozytolu

2. Kwasy arylooksyalkanowe i ich estry

Cl

O

C

CH

3

CH

3

COOH Cl

O

C

CH

3

CH

3

C

O

O

C

2

H

5

kwas klofibrowy

kwas 2-p-chlorofenooksyizomasłowy

klofibrat
ester etylowy kwasu klofibrowego

poprzez hamowanie czynności reduktazy hydroksymetylo-

glutarylo-CoA hamuje tworzenie cholesterolu w wątrobie,

zmniejsza także szybkość syntezy kwasów tłuszczowych w
organizmie poprzez hamowanie karboksylazy acetylo-CoA, pod

jego wpływem następuje przyspieszony rozpad lipo-protein,

zmniejszenie transportu kwasów tłuszczowych w tkanki
tłuszczowej do wątroby

Symfibrat, Cholesoluin

bis (2’chlorofenoksyizomaslan)-propandiolu-

1,3

Etofibrat, Lipo-Merz
ester nikotynoilooxyetylenowy kwasu klofibrowego

wykazuje działanie antykoagulacyjne

3. Inne leki p/miażdzycowe

Cynaryzyna, Stugeron

1-cynamylo-4-benzhydrylopiperyzyna

Fenylobutyramid, Artosklerol
amid kwasu fenyloetylooctowego

Piridinol, Prodectin

2,6-bis-N-metylokarbamoiloksymetylopirydyna

jest to antagonista bradykininy, poprzez zmianę przepuszczalności błony hamuje dopływ lipoprotein do ścian

naczyń krwionośnych

LEKI OBNIŻAJĄCE CIŚNIENIE KRWI

Nadciśnienie i leki hipotensyjne
§

nadciśnienie jest najczęściej objawem innej choroby (np. nerek, nadnerczy, zaburzeń sercowo-naczyniowych,

neurologicznych, toksemii ciążowych)

§

jeśli przyczyna nadciśnienia nie jest znana (co zdarza się w 80-90% przypadków) to postać taką nazywa się
ciśnieniem samoistnym lub pierwotnym dla odróżnienia nadciśnienia wtórnego (objawowego) o znanej

etiologii i patogenezie

§

punkty uchwytu działania leków rozszerzających naczynia krwionośne są następujące:

ü

ośrodek naczynioworuchowy w rdzeniu przedłużonym (bezpośrednio lub za pośrednictwem

kory mózgowej)

ü

zwoje autonomiczne

ü

receptory adrenergiczne, cholinergiczne, presoreceptory

ü

mięśnie gładkie ścian naczyń krwionośnych

Podział leków hipotensyjnych (obniżających ciśnienie krwi):
§

wśród leków rozszerzających naczynia krwionośne i obniżających ciśnienie krwi wyróżnia się:

ü

leki działające ośrodkowo

ü

leki blokujące zwoje

ü

leki sympatolityczne

Cl

O

C

CH

3

CH

3

C

O

O CH

2

CH

2

Cl

O

C

CH

3

CH

3

C

O

O CH

2

Cl

O

C

CH

3

CH

3

C

O

O (CH

2

)

2

O C

O

N

Cynaryzyna, Stugeron

CH CH CH

2

N

N HC

CH

CH

2

C

H

3

C

O

NH

2

H

3

C

NH C

O

O CH

2

N

CH

2

C

O

O NH

CH

3

ü

leki miolityczne

ü

diuretyki benzotiazydowe i diazoksydowe

ü

leki zmniejszające lepkość krwi

1. Leki działające ośrodkowo
§

wszystkie leki z tej grupy działają depresyjnie na ośrodek naczynioworuchowy

§

ponadto niektóre działają na presoreceptory oraz wywierają słabą aktywność symaptykolitylityczną

§

wśród leków działających ośrodkowo wyróżnia się następujące grupy chemiczne:

ü

pochodne ftalazyny

ü

alkaloidy ciemierzycy

ü

alkaloidy Rauwolfii

ü

dihydropochodne alkaloidów sporyszu

ü

inne związki o działaniu ośrodkowym

A. Pochodne ftalazyny
§

pochodne ftalazyny wykazują działanie depresyjne na ośrodek ruchowy oraz spazmolityczne w stosunku do

mięśni gładkich

§

najważniejsze pochodne z tej grupy chemicznej to:

ftalazyna

nie jest lekiem, a jedynie strukturą wyjściową do budowy

leków hipotensyjnych z tej grupy

hydrazynoftalazyna, Apresolin, Hydralazyna
1-hydrazynoftalazyna

dihydralazynoftalazyna, Napresol, Dihydralazyna

1,4-dihydrazynoftalazyna

todralazyna, Binazin

1-(etoksykarbanylohydrazyno)-ftalazyna

charakteryzuje się mniejszą toksycznością niż

hydralazyna

§

pochodne ftalazyny poza działaniem na ośrodek naczynioworuchowy działają również obwodowo,

zwiększając wrażliwość presoreceptorów, zmniejszając opory naczyniach obwodowych i zwiększając

przepływ krwi przez naczynia (zwłaszcza nerek)

§

wykazują również działanie uspokajające na ośrodkowy układ nerwowy

§

związki te stosuje się w połączeniu z rezerpiną, diuretynami benzotiazynowymi (synergizm)

B. Alkaloidy ciemierzycy
§

w rożnych gatunkach roślin z rodz. Veratrum i Schoenoaculon występują alkaloidy weratrowe w postaci

wolnych alkoholoamin, glikozydów alkoholoamin i estrów alkoholoamin.

§

w lecznictwie pewne znaczenie maja alkaloidy estrowe (estry alkoholoamin germiny i protoweryny)

ü

germina

ü

protoweratryna A

ü

protoweratryna B

§

wykazują silne działanie hipotensyjne prowadząc nawet do zapaści

§

dają przykre działania niepożądane, dlatego alkaloidy ciemierzycy stosuje się tylko w przypadkach opornych
na działanie innych leków.

§

można je stosować doustnie, gdyż wchłaniają się z przewodu pokarmowego - w razie potrzeby mogą być

również stosowane dożylnie i domięśniowo

N

N

N

N

N

H

NH

2

N

N

N

H

NH

2

N

H

NH

2

N

N

N

H

NH C

O

O C

2

H

5

C. Alkaloidy Rauwolfii
§

z rośliny Rauwolfia serpentina wyodrębniono w 1952 rezerpine, a następnie inne alkaloidy

§

alkaloidy z roślin rodziny Rauwolfia należą do kilku typów strukturalnych:

ü

alkaloidy rezerpinowe

ü

alkaloidy deserpidynowe

§

związki te zawierają w swojej budowie 5-pierscieniowy układ johimbanu

§

alkaloidy Rauwolfii obniżają ciśnienie krwi poprzez hamowanie magazynowania amin katecholowych

Zależność budowy od działania farmakologicznego:
§

do jednego z najważniejszych czynników warunkujących aktywność farmakologiczną alkaloidów z rodzaju

Rauwolfii należy stereochemia pierścieni D i E (rezerpina i pokrewne jej alkaloidy zawierają 6 asymetrycznych

atomów węgla i tworzy 64 izomery, jednak tylko jeden ma właściwości hipotensyjne) – pierścienie muszą
znajdować się w konfiguracji trans

§

istotnym czynnikiem jest również estryfikacja obu grup w położeniach 16 i 18 – kwas rezerwowy mający

wolną grupę karboksylową przy C16 i grupę hydroksylową przy C18 nie obniża ciśnienia krwi

§

obecność grup metoksylowych w położeniach 11 i 17 nie jest konieczna

Najważniejsze alkaloidy o działaniu hipotensyjnym:

a. Rezerpina, Serpasil, Raupasil

§

rezerpina działa depresyjnie na podwzgórze, a ponieważ w podwórzu znajdują się nadrzędne ośrodki

układu współczulnego układu nerwowego pojawia się zmniejszona sympakotonia i zwiększona

aktywność parasympatykomimetyczna, co doprowadza do rozszerzenia naczyń i pojawienia się
rzadkoskurczu – obniżone zostaje ciśnienie krwi

§

dodatkowo usuwa zapasy amin katecholowych i osłabienie przewodzenia bodźców

§

nasila działanie hipotensyjne

Rezerpina

ester metylorezerpinowy kwasu 3,4,5-trimetoksybenzoesowego

b. Inne alkaloidy o podobnym działaniu:

Deserpidyna, Harmonyl

11-demetoksyrezerpina

N
H

N

O

O C

C
O

O

C

H

3

O CH

3

H

H

H

C

H

3

O

O

O

O

CH

3

CH

3

CH

3

N
H

N

O C

C
O

O

C

H

3

O CH

3

H

H

H

O

O

O

O

CH

3

CH

3

CH

3

Rescynamina, Moderil

ester metylorezerpinowy kwasu 18-(3’4’5’-trimetoksy)-cynamoilowego

§

oprócz związków naturalnych stosowane są również półsyntetyczne pochodne:

ü

metozerpidyna

ü

syrozyngopina

ü

bietazerpina

§

półsyntetyczne pochodne charakteryzują się pełną aktywnością hipotensyjną, wykazują jednak o wiele

mniejsze działanie psychotropowe

D. Alkaloidy sporyszu
§

główną strukturą tych związków jest kwas lizergowy

§

uwodornienie alkaloidów sporyszu w położeniach 9-10 kwasu lizergowe, zwłaszcza należącego do grupy ergo
toksyny, prowadzi do zmniejszenia toksyczności tych związków oraz zmienia właściwości farmakologiczne, z

zwłaszcza całkowicie usuwa niemal całkowicie działanie kurczące mięśnie macicy oraz naczyń krwionośnych

§

cząsteczce zostaje w ten sposób aktywność depresyjna w stosunku do ośrodków naczyniowo-ruchowych oraz

aktywność adrenergiczna

§

jako leki hipotensyjne stosowane są dwa preparaty:

ü

hydergin – mieszanina metanosulfonianów: dihydroergotoksyny, dihydroergokryptyny

ü

brinerdin – dihydrokergokrystyna + klopamid (moczopędny) + rezerpina (w ilości
homeopatycznej)

E. Inne związki o działaniu ośrodkowym

Clonidyna, Haemiton

chlorowodorek 2-(2’6’-dichlorofenyloamino)-2-imidazoliny

§

w tej grupie związków występuje bardzo dużo pochodnych klonidyny w których:

ü

można wymienić atom chloru na brom, jod lub flour bez zmiany aktywności farmakologicznej

ü

można wprowadzać grupy alkilowe i zmieniąć położenie podstawników np.. z 2,6 na 2,4

ü

azot centralny można wymieniać na grupę azowa-N=N- lub grupę metylenoaminową,

etylenoaminową, oxyetylenoaminową

2. Leki blokujące zwoje
§

aminy II- i III-rzędowe (w postaci soli), a zwłaszcza zasady mono- i bisamoniowe o budowie zbliżonej do

acetylocholiny, powodują zmniejszenie wrażliwości zwojów nerwowych na acetylocholinę, a tym samym
zakłócenie jej czynności

§

może to wywoływać przerwanie przewodzenia bodźców w zwojach i obniżenie napięcia ścian naczyń

obwodowych, więc obniżenie ciśnienia krwi

§

leki hipotensyjne blokujące zwoje stosuje się głównie w klinikach do kontrolowanego obniżenia ciśnienia krwi
przy zabiegach chirurgicznych i przy ciężkich postaciach nadciśnienia

N

H

N

O

C
O

O

C

H

3

O CH

3

H

H

H

O

C

H

3

C

O

CH

CH

O

O

O

CH

3

CH

3

CH

3

Cl

Cl

NH

2

+

N

N

H

x

Cl-

Pentametonium

dibromek pentametyleno-1,5-bis-

trimetyloamoniowy

Heksametonium

dibromek heksametyleno-1,6-bis-

trimetyloamoniowy

Mekamylamina, Inversin

chlorowodorek 3-

metyloaminoizokamfanu

Azametonium, Hypotensin

dibromek 3-azopentametyleno-3-metylo-1,5-bis-(dimetyloetyloamoniowy)

3. Leki sympatykolityczne
§

działanie leków hipotensyjnych tej grupy polega na:

ü

hamowaniu wytwarzania noradrenaliny

ü

bezpośrednim unieczynnieniu receptorów na wpływ amin katecholowych

§

zastosowanie mają niektóre pochodne guanidyny, debryzochina oraz metylodopa

§

zależność budowy związku od działania farmakologicznego;

ü

hipotensyjnie czynne są związki zawierające nasycony pierścień 6-9członowy z jednym atomem

azotu

ü

między azotem heterocyklicznym i najbliższym azotem w łańcuchu bocznym powinny być dwa
atomy węgla

ü

końcową grupą musi być polarna grupa guanidynowa lub amidoksymowa

Guanetydyna, Ismelin

2-(oktahydro-1’-azacynylo-etylo-)guanidyna

zmniejsza stężenie noradrenaliny poprzez hamowanie jej

uwalniania naruszając stężenie amin katecholowych w

mózgu

w organizmie się nie rozkłada, wolno jest wydalana –

działa długotrwale

Debryzochina, Tendor

1,2,3,4-tetrahydroizochinolino-2-karboksamidyna)

łatwo wchłania się z przewodu pokarmowego
działa z podobną siłą jak pozostałe związki z tej grupy,

ale krócej, gdyż ulega powolnej oksydacyjnej dekarboksy-

lacji i hydroksylacji pierścienia benzoesowego

Metylodopa, Aldomet

(3’4’-dihydroksyfenylo)-2-metyloamina

Działanie α-metylodopy polega na hamowaniu czynności enzymu DOPA-karboksylazy, przekształcającej w cyklu

biotransformacji od fenyloalaninydoadrenaliny dopa w dopamine co prowadzi do zahamowania wytwarzania

noradrenaliny

N

+

C

H

3

C

H

3

C

H

3

(CH

2

)

5

N

+

CH

3

CH

3

CH

3

N

+

C

H

3

C

H

3

C

H

3

(CH

2

)

6

N

+

CH

3

CH

3

CH

3

x Cl (-)

CH

3

CH

3

CH

3

NH

2

+

CH

3

H

2

C

N

H

2

C

CH

3

CH

2

CH

2

N

+

CH

3

CH

3

CH

3

N

+

CH

3

CH

3

CH

3

x

2 Br (-)

N CH

2

CH

2

NH C

NH

NH

2

N C

NH

NH

2

O

H

O

H

CH

2

C

CH

3

COOH

NH

2

§

metylodopa w organizmie jest metabolizowana do α-metylodopaminy a potem dekarboksylowana do

metylonoradrenaliny a ona uwolniona w zakończeniach nerwowych.

§

spełnia rolę fałszywego przenośnika pobudzenia

§

ma kilkakrotnie słabsze działanie presyjne od noradrenaliny

§

metylodopa działa też depresyjnie na OUN

§

jest ona mało toksyczna

O

H

CH

2

CH

COOH

NH

2

O

H

O

H

CH

2

CH

2

NH

2

O

H

metylodopa

dekarboksylaza

DOPAMINA